А пачакаўшы - зноў спытаўся:
- І Ясіка няма?
- Якога Ясіка? - спытаўся стары, вымаючы з рота люльку і востра пазіраючы на госця.
- Якога! - засмяяўся госць. - Ды вашага ж трэцяга сына, пан гаспадар!
- Вы, мабыць, тутэйшы, што так пра ўсё ведаеце? - абазвалася Аленка.
- Мусіць, вы тут былі калісьці! - загаварыла баба, утаропіўшы ў яго бляклыя, пад чырвонымі павекамі, аднак цікаўныя вочы.
- Відаць па ўсім, вы тут не ўпершыню, - азваўся Мікула.
Госць, закіданы гэтымі пытаннямі, нахіліўся да стала, а потым глуха, неяк злосна прабурчаў:
- Ну, быў, быў... Ну, дык што з таго, што быў?
Аднак хутка пераадолеў сваю злосць ці нецярплівасць і ўжо спакойна загаварыў:
- Быў я тут, працаваў, наймаўся, калі будавалі новы панскі дом... Я працаваў на будове новага панскага дома...
- Даўно гэта ўжо было, гадоў, можа, з дваццаць таму назад, - заўважыў Мікула.
- Больш за дваццаць, - паправіў яго госць.
- Многа тады чужых людзей прыходзіла на гэтае будаўніцтва... - умяшаўся бондар.
- Ды шмат. І я прыходзіў.
Стары ўважліва паглядзеў на госця.
- Нешта мне мроіцца ў вачах, - то здаецца, што я вас ведаю, а то здаецца, што не ведаю...
- Далібог, - загаварыла баба, - каб я з гэтага месца не ўстала, калі ў мяне не таксама... То здаецца, што я вас ведаю, то здаецца, што не ведаю... Відаць, вы калісьці са мною гаварылі, як былі на будаўніцтве новага дома.
Госць усміхнуўся і з дзіўнай настойлівасцю глядзеў на яе высахлыя, маршчыністыя, жоўтыя, нібы воск, рукі.
- Ой, гаварылі вы са мною, маці, - пачаў ён, - гаварылі не раз, не два і не дзесяць разоў. Ой, прыносілі вы мне вось гэтымі сваімі рукамі хлеб, памазаны мёдам ці маслам, якія вы крадком бралі з панскага свірна. Ха, ха, ха!
Госць голасна смяяўся, задраўшы галаву, а вочы яго гарэлі.
- Каб мяне сёння ноччу ўдушыла, калі я што памятаю. Не памятаю... ці я з вамі гаварыла, ці не гаварыла, ці вам калі хлеб давала, ці не давала - нічога не памятаю. Толькі мне здаецца, што быццам я вас ведаю. Ці не - не ведаю... А ўсё ж ведаю! А ўсе ж не ведаю!.. Ах, ды што ж гэта?
Дзве пары вачэй пазіралі на госця, адна нібы пранізвала з-пад сівых, навіслых броваў, а другая - паблісквала ад цікаўнасці, жыва бегала пад чырвонымі павекамі. Госць занепакоіўся, зноў стаў паціраць рукі, неяк бяздумна засмяяўся і, падняўшыся з зэдліка, пайшоў шырокім крокам да печы. Тут ён выпрастаўся на ўвесь свой рост, залажыў рукі за спіну і зверху зірнуў на дзяўчыну. А тая, перастаўшы прасці, ці то ад страху, ці ад сораму апусціла рукі на калені. Пазіраючы на яе зверху, госць спытаў:
- А ты гаспадарова дачка?
Адварочваючы ад яго пачырванелы твар, яна прашаптала:
- Але. Дачка.
- Відаць, наймалодшая? Табе, мабыць, дваццаці яшчэ няма...
- Ды няма.
- А старэйшая сястра, Марыська, жыве ці памерла?
- Жыве.
- Яна замужам?
- Замужам.
- Дзе яна? У гэтай вёсцы?
- У Дубраўлянах, у мужавай хаце сядзіць...
- Ага! У мужавай хаце. У сваёй хаце. Гэта добра. Ах, ах, ах...
Грудзі госця ўзняліся ад раптоўнага, кароткага ўздыху. Ён змоўк.
За доўгім сталом ішла гаворка. Пятнаццацігадовы Ясік жартам нападаў на бабу, што тая крадком выпіла другую чарку, а баба біла кулаком у грудзі і крычала:
- Брэшаш, як сабака! Каб мяне халера схапіла, калі я выпіла!
Бондар гаварыў нешта жонцы, якая брала каля сцяны калаўрот. Аленка голасна смяялася з Ясікавай спрэчкі з бабай. Адны толькі вусны маўчалі там, паволі цягнучы дым з кароткага цыбука, і адна пара вачэй пранізліва глядзела з-пад сівых, навіслых броваў, няспынна глядзела праз лёгкі дым на госця, што стаяў каля печы.
Раптам над гоманам узняўся зычны, самаўпэўнены Аляксееў голас. Ён шырока сядзеў на зэдліку, бокам да стала, як заўсёды ганарліва адкінуўшы галаву, і звярнуўся да госця:
- А пра Бонка вы нічога не чулі, ходзячы па свеце, га?
Усе зацікаўлена змоўклі, але і госць добрыя паўхвіліны маўчаў. Потым ён адказаў спакойна:
- Чаму ж не чуў? Чуў. Увесь свет толькі пра яго і гаворыць.
- Ды гавораць, не дай Бог нікому, каб так пра яго людзі гаварылі! - выгукнуў малады мужчына. - А як вы думаеце: зловяць яго ці не зловяць?
- Можа, зловяць, можа, не зловяць, - лена адказаў госць.
- Добра было б, каб злавілі, а то пісар кажа, што калі, крый Божа, не зловяць, усім бяда будзе... Разбой, кажа, будзе, рабункі будуць, так і так, кажа, будзе. Што злыдзень гэты, калі на волі застанецца, ці мала яшчэ людзям бяды наробіць...
- Чорт яго зловіць, калі ён такі спрытны, - сказаў бондар, які крыху павесялеў ад другой чаркі, - два разы ўцякаў, дык і цяпер уцячэ.
- Мяне больш за ўсё цікавіць, як ён мог тады, дзесяць гадоў таму назад, уцячы з турмы. Я ж не раз і не два разы быў у горадзе і турму бачыў. Такія сцены, божухна ты мой! Усюды салдаты са штыкамі. Птушкай трэба быць, а не чалавекам, каб вылецець адтуль. А ён вылецеў... Каб яго... Ну ж і спрытны! Зубамі сцяну перагрыз, ці што?
- Ды не, - перапыніў госць.