- Вiншую вас, мiстэр Барэт! - узяла iнiцыятыву на сябе Джэнi.
- Прымiце i мае вiншаваннi, сэр, - далучыўся да яе я.
Мацi аж не магла, так хацела прадоўжыць гэтую гутарку.
- Я ўпэўненая, што гэта будзе вельмi цiкавая i карысная праца, - сказала яна.
- О, вядома, - падхапiла Джэнi.
- Згодны, - сказаў я без асаблiвай перакананасцi. - Э-э... мама, перадай мне, калi ласка, цукру.
8
- Джэнi, яго ж, урэшце, не дзяржаўным сакратаром прызначылi!
- I ўсё ж такi, Олiвэр, ты мог бы сустрэць гэтае паведамленне з большым iмпэтам.
- Я яго павiншаваў.
- Глядзi ты - якая высакароднасць!
- Чорт, чаго ты ад мяне чакала?
- Божа, - адказала яна, - ды мяне проста выварочвае ад усяго гэтага!
- Мяне таксама, - заўважыў я.
Потым мы доўга ехалi моўчкi - анiводным словам не перакiнулiся. Але я адчуваў: нешта тут не так.
- Дык ад чаго - "ад усяго" - цябе выварочвае, Джэн?..
- Ад таго, як ты ставiшся да свайго бацькi.
- А ён да мяне як ставiцца?
I тут яна вывалiла на мяне рандолю маралiзатарскай лапшы. Дакладней, спагецi. Ведама ж, я зрабiў замах на сама святое, што было ў Джэнi: на бацькоўскую любоў i на пачуццi да бацькi. Сама сапраўдны iталiйска-мiжземнаморскi сiндром. Якi ж я благi сын!
- Ты яго зневажаеш, зневажаеш i зневажаеш!
- А ён мяне не? Цi ты не заўважыла, Джэн?
- Ды я ўпэўненая, што ты нi перад чым не спынiшся, абы дапячы няшчаснаму старому!
- "Дапячы" Олiвэру Барэту Трэцяму немагчыма.
Памаўчаўшы - i маўчанне гэтае мяне насцярожыла, - яна раптам сказала:
- Хiба толькi ажанiўшыся з Джэнiфэр Кавiлеры.
Гэтыя словы так пранялi мяне, што я ледзь змог збочыць на стаянку каля прыдарожнага шынка. Спынiў машыну i павярнуўся да Джэнiфэр, злы, як чорт.
- Ты што, i праўда так думаеш?
- Прыкладна так, - адказала яна вельмi спакойна.
- Джэнi, ты што, не верыш, што я кахаю цябе?! - крыкнуў я.
- Веру, - зноў спакойна адказала яна. - Але ёсць нешта вар'яцкае ў тым, што ты ўпадабаў мой дужа сцiплы сацыяльны статус.
Ну што я мог сказаць? Не - адназначна. Я паўтарыў ёй усё, што пра гэта думаю, некалькi разоў з сама рознымi iнтанацыямi. Я быў такi засмучаны, што нават задумаўся: цi ж няма хоць калiўца праўды ў гэтым яе жахлiвым меркаваннi?
Яна таксама не ззяла.
- Я не сцвярджаю, што гэта так, Олi. Проста мне здаецца, што нейкая рацыя ў маёй развазе ўсё-такi ёсць. Ведаеш, я ж таксама не толькi кахаю цябе. Я люблю тваё iмя. I твой, скажам так, рэйтынг. - Джэнi адвярнулася, i мне здалося, што зараз яна заплача. Аднак яна не заплакала, а прамармытала: - У рэшце рэшт, тваё iмя - гэта частка цябе.
Я сядзеў у машыне i глядзеў на неонавы надпiс "Мiдзii i вустрыцы". Болей за ўсё я любiў у Джэнi тое, што яна ўмела зазiрнуць мне ў душу, зразумець рэчы, якiх не перадасi словамi. Яна i цяпер усё разумела. Аднак цi хопiць у мяне сiлы паглядзець праўдзе ў вочы? Божа, яна ж знайшла ў сабе мужнасць убачыць i прызнаць недасканаласць i маю, i сваю ўласную! Божа, якiм нiкчэмным я цяпер сябе адчуваў! Не ведаў, што i сказаць.
- Джэн, ты не хочаш мiдзiй цi вустрыц? - запытаўся я ў яе.
- А ты не хочаш у зубы, падрыхтунчык?
- Хачу, - адказаў я.
Яна сцiснула кулак i размахнулася, а потым лёгка прыклала яго да маёй шчакi. Я пацалаваў гэты кулачок i пацягнуўся да яе, аднак, як толькi я паспрабаваў абняць яе, яна ўпёрлася рукамi мне ў грудзi i гаркнула, як сама сапраўдны гангстэр з "пугачом" у руцэ:
- Пагналi, падрыхтунчык! За руль - i гайда!
Добра, любая. Добра.
Найболей бацька папракаў мяне ў залiшняй таропкасцi. Мiтуслiвасцi. Нецярплiвасцi. Не памятаю добра, што за словы ён мне казаў, але пропаведзь, якую ён прачытаў мне ў Гарвард-клубе, датычыла перадусiм маёй паспешлiвасцi. Напачатку, каб разагрэцца, ён загадаў мне не есцi так хутка. Я пачцiва нагадаў яму, што я ўжо досыць дарослы чалавек i яму няварта спрабаваць выправiць мае паводзiны цi нават каменцiраваць iх. У адказ ён заявiў, што нават вялiкiм дзяржаўным дзеячам неабходная час ад часу канструктыўная крытыка. Я расцанiў гэтую заўвагу як не надта тонкi намёк на тое, што колiсь ён служыў у першай рузвельтаўскай адмiнiстрацыi. Аднак мне зусiм не хацелася даць яму разгарнуцца ва ўспамiнах, напрыклад, аб ролi, якую ён адыграў у правядзеннi нацыянальнае банкаўскае рэформы. Так што бацюхна заглух.
Як я ўжо сказаў, мы абедалi ў бостанскiм Гарвард-клубе. Я вельмi злуюся, калi нехта згаджаецца з тым, як бацька мяне ацэньвае. А тут спрэс адны людзi Барэта III. Ягоныя аднакласнiкi, аднакурснiкi, клiенты, тыя, што хочуць стаць ягонымi клiентамi, i гэтак далей, i гэтак далей... У мяне сумнення няма, што ўсё тут зладжана - i цяпер, i заўсёды. Як нi прыслухаюся да гоману, дык толькi i чую: "Вось iдзе Олiвэр Барэт!", цi: "Гэта Барэт, лiдэр гарвардскай хакейнай каманды!", цi што-небудзь яшчэ накшталт гэтага.
У нас была чарговая, як я iх называю, "антыразмова". Ад усiх папярэднiх яна адрознiвалася хiба што жудасным лухтавiзмам.
- Бацька, ты ж i слова не сказаў пра Джэнiфэр.
- А што тут гаварыць? Ты паставiў нас перад фактам, цi ж не?
- Але я хачу ведаць, што ты пра яе думаеш, бацька.
- Я думаю, што Джэнiфэр - дзяўчына выдатная. Прабiцца ў Рэдклiф з яе засценка - гэта ўжо нешта значыць...
Усё мне ясна, бацечка, з гэтай тваёй дэмагогiяй наконт "працаваць трэба, цярпець...". Палямi-агародамi ўхiляешся ад адказу.
- Бацька, гавары шчыра.