І ў Васіля ўсё ў галаве пераблыталася, і яму нялёгка канцы з канцамі звязаць. А я прычапіўся, накінуўся ні з таго ні з сяго. Чаму Васіль спярша падумаў, што Піліп Макаравіч алхімік? Бо нібы хімічны дослед праводзіў. А пасля… Ні хімік, ні алхімік не стане піць вадкасць, якая шыпіць і булькае. Сам пра гэта мог бы здагадацца. Нейкае зацьменне ў галаве. Заблытаў нас Піліп Макаравіч. Што ж ён цяпер у палатцы робіць? Напэўна, спіць як пшаніцу прадаўшы, а ў жываце вадкасць булькае. А можа, у невідзімку ператварыўся? Можа, тая вадкасць дапамагла яму ў невідзімку ператварыцца? Ператварыўся ў невідзімку і каля нас сядзіць, пальцам на нас паказвае, сам сабе ўсміхаецца. Я аж плячыма перацепнуў, як уявіў гэткае.
— Чаго дрыжыш? — заўважыў Васіль.
— Так сабе. Напэўна, холадна, — не прызнаўся яму. Васіль хмыкнуў:
— Хм, напэўна, холадна. Напэўна… Сам не ведае, холадна яму ці не.
Не хацелася мне працягваць гэткую гаворку.
— Васіль, ты казаў, што ў цябе ёсць нейкая задумка.
— Есць, — прагаварыў Васіль. — Трэба за гэтым турыстам і далей сачыць. Не паказвацца яму на вочы.
— Доўга прыйдзецца за ім сачыць?
— І цэлы тыдзень, калі спатрэбіцца. Мы ўсё пра яго даведаемся.
Ну й Васіль! Калі зацікавіцца чым-небудзь, дык, як гаворыцца, і за вушы яго не адцягнеш. Аднаго разу стары гадзіннік на гарышчы знайшоў. Як на грэх, вычытаў, што ў падобных гадзінніках асаблівы механізм, што нібыта праз гадзіну, як салоўка, спявае. Цяпер Васіль кожную раніцу сядзіць, штосьці адкручвае, штосьці закручвае. Цэлы месяц. Усё спадзяецца, што салоўка яму заспявае.
Я даўно той гадзіннік на сметнік выкінуў бы. Я люблю, калі задуманае адразу ж выходзіць, калі любы сакрэт у гэтую ж хвіліну разгадваецца.
— Давай падпаўзём да палаткі. Паглядзім, што Піліп Макаравіч робіць, — я не вытрываў, прапанаваў Васілю.
Васіль схапіў мяне за нагу.
— Ляжы.
— А калі мне не ляжыцца?
— Спаў бы ты лепей, — уздыхнуў Васіль. — Хоць не брыкаўся б.
Усё-ткі не можа дараваць за тое, што носам кляваў, калі нядаўна за Піліпам Макаравічам назіралі. Што ж ён робіць у палатцы? Чаму так доўга не паказваецца? А калі кепска яму стала, калі пашкодзіла тая вадкасць? Што, калі трэба дапамагчы?
Толькі падумаў так — вылазіць Піліп Макаравіч з палаткі, штосьці пад нос мармыча. Вылез, рукзак за плечы павесіў. Не на галаву паклаў, а за плечы павесіў. Дзіўна. Вучыўся на галаве насіць, нас хацеў навучыць, а сам за плячыма носіць. Дзіўна. Стаіць. Няўжо каго чакае? Ага, усміхаецца. Значыць, не пашкодзіла яму вадкасць. І ў невідзімку, як думалася, не ператварыўся. Дзіўна.
— Зараз некуды пойдзе, — шапчу Васілю.
— А мы — назіркам. Толькі не высоўвайся, — папярэдзіў мяне Васіль.
Піліп Макаравіч падаўся ў глыб лесу. Мы з Васілём за ім, перабягаючы ад куста да куста. Падобнага ў мяне ніколі не было. Такое толькі ў фільмах пра шпіёнаў бачыў. Цікава, скажу вам. У грудзях то цёпла, то холадна. І анічога вакол не заўважаеш. Толькі постаць, якая мільгае за дрэвамі.
Вось Піліп Макаравіч спыніўся каля тоўстага яловага пня, парослага мохам.
— Напэўна, грыбы шукае, — кажу Васілю. — Дзівак! Грыбоў яшчэ няма.
— Сачы. За кожным рухам сачы. Вачэй не спускай, — папярэдзіў Васіль.
Я і без яго падказкі вачэй не спускаю. Ага, нагнуўся, вырваў з пня жменю моху, паднёс да твару (мне здалося, што нюхае).
— Нюхае, — кажу Васілю. — Зараз будзе есці.
— Есці? Мох есці? — зірнуў на мяне Васіль.
— А чаму і не? Тую вадкасць — сапраўднае выбуховае рэчыва — піў? Піў. Не пабаяўся. Не пабаіцца і мох з'есці. Ці не так?
— Так, — кіўнуў галавою Васіль. — Вачэй не спускай. Мы пра яго ўсё-ўсё даведаемся. Няхай есць.
Мы памыліліся. Піліп Макаравіч не стаў есці мох. Выняў з рукзака аркуш паперы, ручку, штосьці напісаў, мох загарнуў у гэты аркуш і паклаў у рукзак.
— Мох збірае! — аж прысвіснуў Васіль.
— Ен яго сёння вечарам альбо падсмажыць, альбо зварыць, — дадаў я.
Васіль зірнуў на мяне, незычліва прамовіў:
— Вушы схавай.
Я спярша разгубіўся.
— Чаму вушы схаваць?
— Яны ў цябе, як у зайца. З-за куста вылазяць. Канешне, крыўдна стала.
— Невядома, у каго вушы большыя. Можам памерацца.
— З зайцам памерайся. З зайцам! — буркнуў Васіль.
Калі б мы не сачылі за Піліпам Макаравічам, то я яму памераўся б. Не паглядзеў бы, што сябар. Кажы, ды ведай меру.
Хацеў сказаць Васілю прыкладна так: «Няхай, няхай у мяне вушы, як у зайца, а ў цябе… у цябе, як у пацука хвост…» Ды ўбачыў, што Піліп Макаравіч палез на дуб. Так, так, на дуб, не здзіўляйцеся. Ухапіўся рукамі за ніжнюю галіну, падцягнуўся і спрытна, быццам па лесвіцы, палез на самы верх.
Некалькі секунд я стаяў адкрыўшы рот, а пасля выдыхнуў:
— Бач, як спрытна лазіць!
— Турыст-верхалаз, — азваўся Васіль.
— Чаго ён палез?
— Хто яго ведае, — паціснуў плячыма Васіль. — Магчыма, зараз пачне скакаць з дрэва на дрэва, як вавёрка.
Піліп Макаравіч не стаў скакаць з дрэва на дрэва, як вавёрка. Ен крыху пагойдаўся на галіне, як бы правяраючы, ці моцная, затым вырваў… кавалачак моху, які рос на ствале.
— Здагадваюся, чаго ён на дуб палез, — усхвалявана прамовіў Васіль.
— Чаго?