Ён не варухнуўся.
- Хадзi сюды... - сказаў я, ступiўшы некалькi крокаў наперад.
Хлопец кiнуўся ўцякаць.
- Ох, i дурны ж ты!.. Бяры хлеб, я вось тут яго палажу...
Палажыўшы лусту на каменi, я адышоўся. Але толькi тады, як я схаваўся за вугал кухнi, хлапчук падышоў да каменя, пачаў асцярожна аглядаць той хлеб, а потым з'еў яго, наколькi мне здаецца, з апетытам.
Праз нейкую гадзiну, iдучы ў бок лесу, я заўважыў, што Валек iдзе за мною воддаль. Я спынiўся - i ён таксама. Калi ж я павярнуў дахаты, ён шыбануў з дарогi ў кусты. Але неўзабаве зноў трухцеў за мной.
У той дзень я даў яму хлеба яшчэ раз. Узяў з рукi, але яшчэ ўсё пабойваючыся, i адразу ўцёк. Аднак з таго часу ён пачаў хадзiць за мною заўсёды воддаль.
З самага ранку хлопец кружыў перад нашымi вокнамi, як птушка, якой спрыяльная рука пасыпае зярнят. Увечары садзiўся перад кухняй i глядзеў на нашы вокны. I толькi як гасла святло, ён iшоў спаць на посцiлцы за печчу, дзе над галавой яго не змаўкалi цвыркуны.
Некалькi дзён пасля першай сустрэчы з Лёняй, паддаўшыся Зосiным угаворам, я пайшоў з ёю ў парк.
- Ты ведаеш, - запэўнiвала мяне сястра, - што Лёня вельмi табой зацiкавiлася. Увесь час гаворыць пра цябе, злуецца, што ты тады не вярнуўся, дапытваецца, калi ты прыйдзеш.
Нiчога дзiўнага, што я паддаўся, тым больш што i самога мяне цягнула да Лёнi. Здавалася, што толькi тады закончыцца мая туга, выклiканая Юзевай смерцю, калi я пачну хадзiць з Лёняй пад ручку i весцi сур'ёзныя гутаркi. А пра што iменна? - гэтага я дагэтуль не ведаю. Я адчуваў толькi, што хочацца хораша гаварыць, шмат гаварыць i мець аднаго толькi слухача - Лёню.
Ад думкi пра такiя праходкi ўдваiх штосьцi ў грудзях маiх iграла, як арфы, мiгацела, як сонца ў кроплях расы. Аднак рэчаiснасць не заўсёды адпавядае летуценням. Бо як толькi сястра прывяла мяне на сустрэчу з Лёняй, я звярнуўся да яе з намерам распачаць нашу iдэальную гутарку так:
- Цi любiце вы лавiць рыбу?
У гэты момант дзяўчаты ўзялiся пад рукi, пачалi шаптацца, бегаць па алеi i смяяцца, як ашалелыя. Аслупянеўшы, я круцiў у руках вудачку, з-за якое ледзь не атрымаў ад сiвага каня капытам за тое, што рваў з яго хваста валасенне.
Я ўжо хацеў пакрыўджана адысцiся, але дзяўчаты вярнулiся i Зося сказала:
- Лёня просiць цябе, каб вы адно аднаму гаварылi па iменi.
Я пакланiўся моўчкi, заклапочана, а яны зноў засмяялiся i пабеглi ў бок сажалкi.
- Вы ведаеце... - пачала Лёня, але адразу ж паправiлася: - Ты ведаеш, Зося, што мама рашуча не дазваляе нам плаваць у чоўне. Я сказала, што нас будзе вазiць твой брат, аднак мама...
Яна даўгавата шаптала штосьцi Зосi на вуха, i я адразу здагадаўся, пра што. Мама, напэўна ж, баiцца, каб я не патапiў дзяўчат - я, такi плывец, вучань другога класа!..
Мне стала сорамна. Лёня заўважыла гэта i раптам сказала:
- А вы нам...
Зноў паправiла сама еябе:
- Папрасi, Зося, брата, каб ён нарваў нам белых гарлачыкаў. Яны такiя прыгожыя, а я нiколi iх у руках не трымала.
Я адразу павесялеў. Цяпер можна i паказаць, што я ўмею.
У сажалцы расло шмат гарлачыкаў, аднак не каля берага, а трохi далей. Я выламаў прут i ўвайшоў у човен, якi захiстаўся.
У гарлачыкаў калiвы нiбы пружыняць. Зачэпiш дубцом - наблiзяцца, а потым зноў адплываюць. Я выламаў даўжэйшы дубец, з нейкiм нiбы кручком на канцы. На гэты раз пашанцавала. Моцна падчэплены гарлачык падплыў вось-вось... Я працягнуў левую руку - яшчэ далекавата. Укленчыў на самым носе лодкi, перахiлiўся i ўжо хацеў iрвануць тую лiлiю, ды раптам - ба-бух у ваду! Дубец мой вывалiўся з рукi, а гарлачык - адплыўся.
Дзяўчаты - у крык... Я крычу: "Гэта нiчога! Нiчога! Тут мелка!.." Вылiваю ваду з шапкi, надзяваю яе на галаву i, брыдучы па пахi ў вадзе, а па каленi ў гразi, iрву гарлачыкi - адзiн, другi, трэцi, чацвёрты...
- Казiчак, мiлы, вылазь! - крычыць заплаканая сястра.
- Хопiць, хопiць ужо! - уторыць ёй Лёня.
А я не слухаю... Iрву пятую, шостую i дзесятую кветку, а потым лiсты...
З сажалкi выйшаў я мокры з ног да галавы, ногi вышэй каленяў i рукавы - у гразi. На беразе Зося плача, Лёня не хоча браць кветак, а за iмi хаваецца перапалоханы Валек...
Бачу, што i ў Лёнiных вачах таксама слёзы, аднак яна раптам пачынае смяяцца:
- Зiрнi, Зося, якi ў яго выгляд!..
- Божа, што скажа тата? - крычыць сястра. - Казiчак, ты ўжо хоць твар памый, ты ж увесь замазаны.
Машынальна бяруся рукой у гразi за нос. Лёня ад смеху ажно сядае на траве. Зося таксама смяецца, выцiраючы вочы, нават i Валек адкрывае рот, з якога чуецца штосьцi падобнае на бляянне.
Цяпер дзяўчаты заўважаюць яго.
- Што гэта? - пытаецца Зося. - Адкуль ён тут узяўся?
- Ён прыйшоў сюды з тваiм братам, - адказвае Лёня. - Я бачыла, як ён краўся кустамi.
- Божа, што ў яго за капялюш!.. Чаго ён, Казiк, хоча ад цябе? - спыталася сястра.
- Ходзiць за мною ўжо некалькi дзён.
- Ага! Гэта Казя з iм, вiдаць, гуляў, калi ўцякаў ад нас, - пакеплiвае Лёня. - Зiрнi, Зося, як яны выглядаюць абодва - адзiн увесь мокры, а другi не памыты... Ой, не вытрываю ад смеху!..
Гэтае параўнанне з Валекам зусiм не спадабалася мне.
- Ты, Казiчак, памыйся i iдзi дадому пераапрануцца, а мы тым часам пойдзем у альтанку, - сказала Зося, паднiмаючы Лёню, якая ад празмернай весялосцi была ледзь не ў iстэрыцы.
Яны пайшлi. Засталiся мы з Валекам i пук гарлачыкаў на траве, якiх нiхто не падняў.
"Такая ўзнагарода за маю самаахвярнасць?" - падумаў я горка, адчуваючы ў вуснах гразь. Зняў шапку. Страхоцце - што з ёю зрабiлася!.. Як ануча, што мыць падлогу, а казырок у адным месцы адлазiць. З мундзiра, з камiзэлькi, з кашулi сцякае вада. У ботах - ажно хлюпае, як паварушышся. Я адчуваю, што з палатна на мне робiцца сукно, з сукна скура, а са скуры драўнiна. А адтуль, дзе альтанка, чуваць Лёнiн смех, - яна расказвае пра мяне гувернантцы.
Праз момант яны будуць тут. Я хачу памыцца, але, не дакончыўшы, уцякаю, бо яны ўжо iдуць!.. Ужо на алеi бачу iхнiя сукенкi, чую поўны здзiўлення голас гувернанткi. Яны адрэзалi мне дарогу дахаты, я паварочваю ў iншы бок, да плота.
- Дзе ж ён? - крыклiва пытаецца гувернантка.
- Ён там, там!.. Яны абодва ўцякаюць! - адказвае Лёня.
Цяпер я заўважаю, што Валек бяжыць следам за мною. Дабягаю да плота, малы за мною. Лезу на жэрдзе, ён таксама. I калi мы абодва, тварам у твар, сядзiм верхам на плоце, у кустах паказваюцца Лёня, Зося i гувернантка.