- Ты даўно ўстала? - шэптам запытаўся ён.
Руцi бясшумна, з асцярогай азiраючыся, павяла яго ад палаткi i, калi адышлiся на бяспечную адлегласць, сказала:
- Я i не клалася. Усю ноч на нагах.
- Няпраўда, - сказаў Уiнфiлд. - Ты манюка.
- Няхай так, - адказала Руцi. - Толькi калi я манюка, дык нiчога табе не раскажу. Аднаго дзядзьку нажом зарэзалi, а потым прытупаў мядзведзь i звалок дзiцяня. А я табе пра гэта не раскажу.
- Нiякага мядзведзя не было, - няўпэўнена запярэчыў Уiнфiлд. Ён прыгладзiў валасы пальцамi i адцягнуў штаны ў кроку.
- Добра, няхай не было, - з'едлiва сказала Руцi. - I тых белых гаршчочкаў з таго самага, з чаго пасуду робяць, - памятаеш, у каталогах бачылi?
Уiнфiлд вылупiў на сястру вочы. Ён паказаў рукой на санiтарны блок i запытаўся:
- Там?
- Я ж манюка. Ты ўсё роўна не паверыш, дык я i расказваць не буду.
- Пойдзем паглядзiм.
- Я там ужо была. Пасядзела на iх. Нават папiкала туды.
- А вось i не, - сказаў Уiнфiлд.
Дзецi пайшлi да будынiны, у якой быў санiтарны вузел, i Руцi цяпер ужо нiчога не баялася. Яна смела ўвайшла туды першая. Уздоўж адной сцяны прасторнага памяшкання былi туалеты - адсекi з дзвярамi спераду. Белы фаянс у iх ззяў чысцiнёй. Уздоўж процiлеглай сцяны выстраiлiся ўмывальныя ракавiны з кранамi, а насупраць увахода былi чатыры душавыя кабiнкi.
- Вось, глядзi, - сказала Руцi. - Гэта ўнiтазы - як у каталогу. - Дзецi падышлi да аднаго туалета. Руцi з паказной храбрасцю задрала спаднiчку i села на ўнiтаз. - Казала ж табе, я тут была, - сказала Руцi, i ва ўнiтазе пачулася цурчанне.
Уiнфiлд адчуў няёмкасць. Рука яго нацiснула на спускны рычажок, i раптам равучы палiлася вада. Руцi спалохана падскочыла i шарахнулася ўбок. Яны стаялi пасярод памяшкання i пазiралi на ўнiтаз. Вада ў iм усё яшчэ булькатала.
- Гэта ты ўсё, - сказала Руцi. - Падышоў i зламаў. Я бачыла.
- Не, я не ламаў. Далiбог, гэта не я.
- Я ж сама бачыла. Да добрых рэчаў цябе i блiзка падпускаць нельга.
Уiнфiлд паныла апусцiў галаву. Потым глянуў на Руцi, i вочы ў яго налiлiся слязьмi, падбародак задрыжаў. I Руцi пашкадавала яго.
- Ну нiчога, - сказала яна. - Я не паскарджуся на цябе. Мы скажам - так i было. Скажам, мы сюды i не заходзiлi нават. - Дзецi пайшлi з памяшкання.
Сонца ўжо ледзь дакраналася да краю гор i свяцiла на жалезныя рыфленыя дахi пяцi санiтарных блокаў, на шэрыя палаткi i на чыста падмеценыя дарожкi мiж iмi. Лагер прачнуўся. У паходных печках гарэў агонь, у печках, зробленых з газавых бiтонаў i лiставога жалеза. У паветры цягнула дымком. Полкi палатак былi адкiнутыя, i людзi расхаджвалi па лагеры. Перад Джоўдавай палаткай, паглядаючы па баках, стаяла мацi. Убачыўшы дзяцей, пайшла iм насустрач.
- Я ўжо не ведала, што i падумаць, - сказала яна. - Не ведала, дзе вас шукаць.
- А мы проста так хадзiлi, глядзелi, - адказала Руцi.
- А Том дзе? Вы яго не бачылi?
Руцi напусцiла на сябе важны выгляд.
- Так, мэм, бачылi. Ён пабудзiў мяне i сказаў, што перадаць. - Дзяўчынка замаўчала, каб падкрэслiць сваю значнасць.
- Ну, што? - нецярплiва запыталася мацi.
- Ён прасiў перадаць табе... - Руцi зноў замаўчала i глянула на Ўiнфiлда, цi бачыць ён, якая ў яе важная роля.
Мацi падняла руку, нiбы замахваючыся:
- Ну што?
- Ён работу атрымаў, - выпалiла Руцi. - Пайшоў працаваць. - Яна з апаскай паглядзела на паднятую руку мацi. Рука апусцiлася, потым пацягнулася да дзяўчынкi. Мацi абняла Руцi за плечы, парывiста прыцiснула да сябе i адпусцiла.
Руцi ў замяшаннi ўставiлася ў зямлю i загаварыла пра iншае:
- У iх там унiтазы. Беленькiя.
- А ты ўжо збегала туды, - занепакоiлася мацi.
- Мы з Уiнфiлдам пабылi там, - адказала Руцi i адразу ж учынiла вераломства: - Уiнфiлд сапсаваў прыбiральню.
Хлопчык пачырванеў. Ён блiснуў вачамi на Руцi.
- А яна туды папiкала, - сказаў ён помслiва.
Мацi захвалявалася:
- Што вы там нарабiлi? Пакажыце. - Яна сiлай павяла малых да дзвярэй санiтарнага вузла i ўштурхнула ўсярэдзiну. - Дык што вы тут натварылi?
Руцi паказала на ўнiтаз:
- Тут як засвiшча, зашыпiць, потым як забулькоча! Цяпер сцiхла.
- Пакажыце, што вы зрабiлi, - патрабавала мацi.
Уiнфiлд нехаця падышоў да ўнiтаза.
- Я толькi слабенька так нацiснуў на вось гэта, - сказаў ён. - Проста ўзяўся рукой вось так, i... - Зноў зашумела вада, i хлопчык адскочыў.
Мацi закiнула галаву назад i засмяялася; Руцi i Ўiнфiлд пакрыўджана пазiралi на яе.
- Так яно i павiнна быць, - сказала мацi. - Я некалi бачыла такiя. Калi скончыш, трэба нацiснуць.
Дзецi адчулi вялiкi сорам за сваю недасведчанасць. Яны выйшлi за парог i пайшлi праходам памiж палатак - падзiвiцца на шматлiкую сям'ю, што сядзела за снеданнем.
Мацi праводзiла дзяцей позiркам. Потым агледзела памяшканне. Падышла да душавой кабiнкi i зазiрнула ў яе. Падышла да ўмывальных ракавiн i правяла далонню па белым фаянсе. Крыху адкруцiла кран, падставiла пад струмень палец i паспешлiва адхапiла руку, калi пайшла гарачая вада. З хвiлiнку разглядала ракавiну, потым уторкнула затычку i напусцiла ў ракавiну вады, крыху з гарачага крана i крыху з халоднага. Тады яна памыла рукi ў цёплай вадзе, умыла твар i ўжо прыгладжвала мокрымi рукамi валасы, як за яе спiнай раптам пачулiся нечыя крокi па цэментавай падлозе. Мацi крута павярнулася. Перад ёю стаяў пажылы чалавек i глядзеў на яе з зусiм зразумелым абурэннем. Ён строга запытаўся: