цалкам, а толькі да першага загібу, дадаюць поўны гарнец патоўчаных вугалёу і
паўшклянкі мелу. Зачыняюць яго накрыўкай, старанна аблепліваюць цестам (таксама
трубы і ўсе шчыліны). Зверху кладуць камень ці цагліну. Калі ўсё будзе падрыхтавана, падпальваюць пад катлом і падтрымліваюць маленькі і роўны агонь. Пры моцным полымі
залішне вялікі напор пары можа сарваць накрыўку і зусім пашкодзіць спірт.
Нагрэтая вадкасць ператвараецца ў пару, што асядае на накрыўцы, і па трубе паступае ў
змеявік, які астуджваецца халоднай вадой. Там зноў пераходзіць у вадкі стан і сцякае ў
бутлі па саломінах, з гэтай мэтай устаўленых у адтуліну*.
Пры перагонцы спірту трэба ад змеевіка часта адліваць ваду і заменьваць яе больш
халоднай альбо скрозь падкладваць туды кавалкілёду, бо халодная пара лягчэй
ператвараецца ў вадкасць. Акрамя таго, прывязаўшы да палкі кавалачак палатна,
неабходна мачыць яго у халоднай вадзе і ўвесь час астуджваць ім верхнюю частку куба —
ад першага загібу да гарлавіны.
Калі спірт пачне ўжо адыходзіць, адразу вялікую шклянку яго і нават трохі больш
належыць выліць, бо пяршак надае ўсяму напіткунепрыемны пах. Потым, адліваючы
чысты і добры спірт, варта мець на ўвазе, што яго льга атрымаць напалову менш, чым
было ўліта гарэлк ў перагонны куб. Рэшткі пераганяюць асобна, і з іх маюць
столькігоршага спірту, колькі яго набяжыць без непрыемнага адгоннага паху. Гэты спірт
скарыстоўваюць для розных вонкавых лекаў і як націранне. Альбо яшчэ яго асобна
дыстылююць і ўжываюць для горшай гарэлкі, фруктовых і іншых налівак.
Перагнаўшы апісаным вышэй спосабам два кубы і здабыўшы кожны раз пачатковы выхад
алкаголю, бяруць з абодвух кубаў палову першага, чыстага спірту і зноў зліваюць разам у
куб. У ім пераганяюць такім жа чынам, як і ў першы раз, з той толькі розніцай, што, адняўшы паўтары шклянкі пачатковага, дабаўляюць лепшага спірту ўжо не палову, а трохі
больш чым тры чвэрці. Такі спірт называюць перагнаным трохразова. Ён растварае ўсе
смаляныя часцінкі і больш прыдатны сталярам для лакаў і палітуры. 3 яго таксама
гатуюць усе салодкія гарэлкі і лікёры**.
Каб паспрабаваць крэпасць напітку, робяць так: насыпаюць у бляшаную лыжку порах,
наліваюць на яго спірт і запальваюць. Калі порах загарыцца, значыць, спірт не мае ў сабе
вадзяністых часцінак, якія б маглі намачыць порах. Альбо абмакваюць у спірце кавалак
тонкай трэскі, сухой лучыны, злёгку падносяць да агню. Калі не толькі спірт, але і лучына
разам з ім пачне гарэць, значыць, выхад алкаголю вельмі добры, што і павінен быць.
Адліўшы, як я ўжо гаварыла, амаль тры чвэрці самага лепшага спірту, трохразова
перагнанага, астатні збіраюць асобна ў іншыя бутэлькі, увесь час падстаўляючы новыя.
Пачатковы спірт таксама вельмі добры і прыдатны для палітуры, апельсінавай гарэлкі ці
фруктовых налівак. Кожны наступны выходзіць ужо горшы, бо ад яго будзе трохі
аддаваць адгонам і сівушным алеем. Такі спірт льга ўжываць для жароўні, воцату,
запраўкі камфарнай гарэлкі і іншых вонкавых лекаў. Пах адгону можна лёгка адчуць і
вызначыць, калі хутка і моцна расцерці некалькі кропель спірту далонямі, а потым
паднесці іх да носа.
Нарэшце, пры жаданні рэшткі спірту, сабранага з другой ці трэцяй перагонкі, яшчэ раз
пераганяюць і атрымоўваюць добры спірт.
NB. Для спірту ніколі не скарыстоўваюць бульбяную гарэлку, а заўсёды жытнюю.
___________
*Варта звярнуць асаблівую ўвагу на тое, каб спірт сцякаў па саломках
тонкіміструменьчыкамі, бо каторы бяжыць хутка, ніколі не будзе добрым.
* *Для самых лепшых гарэлак і лікёраў, гэта значыць тых, што могуць лічыцца
шэдэўрамі гаспадынь, льга яшчэ і ў чацвёрты раз перагнаць спірт з любымі вострымі
прыправамі. Вытрымаўшы запраўленую гарэлку два ці тры гады, гаспадыня атрымае
знакамітыя гарэлкі і лікёры, калі не лепшыя, чым гданьскія і французскія, дык роўныя ім.
Перагон гарэлак з вострымі прыправамі