Стафан. Што, не падабаецца?
Янка. Ды не, хутчэй наадварот.
Стафан. Баішся, што бацька хворы, а ты – старэйшы з сямёх дзяцей?
Янка. Гэта мяне не спыніла б. Рукі моцныя – побач, сэрца добрае – ля майго. Але як быццам нехта забарону паклаў... На сем замкоў браму да яе замкнуў.
Стафан. Дык ты...
Янка. Не бойся. Нічога ёй не скажу.
Стафан. А сама яна скажа?
Янка. I на гэта не адкажу нічога... Ты лепей унь туды паглядзі.
З’яўляецца Марыся ў таварыстве Агаты, Магдзі і Евы. Да іх павольна набліжаецца Казік Валахоўскі.
Казік. Дзень добры, паненкі.
Марыся. Здароў быў, пан Казімір.
Агата. А гожанькі... Як макаўка.
Магдзя. Як макаўка, калі асыплецца.
Ева. Нічога яшчэ. Пакуль каласы на палёх ды сады не асыпаліся.
Казік. Але ж паненкі, як кветкі ў крапіве. Што вам сярод гэтых?
Марыся. Чаму? Тут не толькі яны. Тут кампанія пажондная. Унь пад багаяўленнем усе Тышкевічы ляжаць.
Магдзя. Графы. I тут жа побач з жабраком Янка сядзіць... “Чатыры панове на адным канёве”.
Марыся. Магдзя, не руш.
Ева. I праўда. Калі з вас ніхто, то я б з ім у садочку пасядзела б. Яблык знайшла.
Агата. Ох, патрэбныя мы ўсе яму. Што за чалавек? Іосіф прыўкрасны? Ляксей – чалавек божы?
Марыся. Смяецеся.
Агата. Я – не.
Марыся. А ён нібыта й сапраўды нейкай сілай абраны.
Казік. Гэты? Н-ну... Гэта прабачце ўжо. Добры хлоп, але бардзо смердзі.
Марыся. Яшчэ скажыце такое, пан Казімір,– тады ідзіце лепей.
Аддаляюцца.
Стафан. Бачыў?
Янка. Бачыў.
Стафан. Галаву я яму развалю, бабздыру.
Янка. Кінь, Стафан, не чапай гною.
Стафан. За што ж такая дзяльба ад бога? Разлезлік, гад, няроба – і ўсё ў яго. А ў нас усіх мазалі з рук не злазяць, а мы сярод жабракоў.
Янка. I адны лірнікі за нас... Куды ж ты зараз?
Стафан. Не ведаю. У салдаты – за трыццатую гару загоняць. У найміты – зноў нейкаму Казіку кланяйся. У разбойнікі – багатыя галаву здымуць. У стражнікі – сволаччу станеш, беднага пакрыўдзіш, братам будзеш чужы... Не ведаю.
Лірнік. Праўду ідзіце шукаць.
Янка. Дзе? Нават дзе была яна – няма. Дзе былі дабрыня, шчырасць, вера ў людзей – балота лягло безнадзейнае. Баяцца, хлусяць, ваўкоў хваляць – а мо воўк яго апошняга зарэжа?
Лірнік. I тое. Вось тут па Гайне-рацэ крыніцы былі. Пахнулі – як з пекла, жалезам ды серай. I прыводзілі ўтрапёных, і расслабленых, і паралюшных, і былі ім палёгка і вылячэнне. А зараз? Гразь адна.
Янка. Па ўсім тутэйшым наваколлі – гразь.
Набліжаюцца Агата, Магдзя і Ева.
Стафан. Зноў сарокі гэтыя. А Казік недзе з ёй. Пайду я.
Ідзе. Дзяўчаты прыблізіліся.
Магдзя. Пане божа. А мы глядзім, хто гэта. А гэта ж Яначка-закутнічак.
Ева. Не, дзяўчаты, гэта вы дарэмна. Гэта ён так, а ў душы ён да дзяўчат лісцімон. (Наіўна.) А я б і не лаялася, каб ён ля мяне лісцімоніў.
Янка. Славяда ты. Авечка закруцістая. Ты ж мазгі ўсім закруціш. Хоць касмылі прычашы.
Магдзя. Ы-ы, ы-ы, атрутнік гэны. Яшчэ хваліцца, што з лавы валіцца.
Янка. Агонь бы вас, дзеўкі, вымачыў, вада б выпаліла. Замуж бы вам далёка выйсці.
Агата(з раптоўнай сур’ёзнасцю). А сяя-тая можа й далёка выйсці....
Янка. Куды?
Агата. Дзе звону касцёльнага не чуваць.
Янка. Мне што?