Цаплін. Гэта не так складана, як мадам думае.
Дэ Салье. Уявіце, які жах! Чытаю сёння раніцай французскі часопіс – і там пра вас, граф, такія словы... “Рыцар пяньковай вяроўкі...”
Усім няёмка.
Мураўёў (з усмешкай). Нядрэнна! Яна абдымае моцна... I рэзультаты някепскія. Лепш, чым у Атэла.
Юрод. Міхал! Міхал! Мі-ха-ха-хал!
Спыніліся.
Мураёў. Чаго табе?
У руцэ юрода вялізны кавалак сырога мяса.
Юрод. На. З’еш. На.
Паўза. На вуснах Мураўёва з’яўляецца нацягнутая ўсмешка.
Мураёў. Сёння пост. Серада. Я мяса не ем.
Юрод амаль пяшчот на ўсміхаецца.
Ю р о д. А кроў п'еш? Не, ты вазьмі... Вазьмі...
Цаплін. М-гух!
Ён кінуўся быў на юрода з палашом. Мураўёў спыняе яго. Юрод, усміхаючыся, трымае звісаючае мяса. Доўгая страшная паўза.
Мураўёў. Улада з вар’ятамі не ваюе.
Задні фасад мураўёўскага палаца. Святло падае з дзвярэй і люстраных акон на балюстраду, на шырокія белыя сходы, што спускаюцца ў парк. На адзін бок сходаў, злева, агароджа з лаўкай. Правей фасада – арка, частка аркадаў, што акружаюць парк. За ёю зорнае неба... Урачыстыя гукі паланеза. За цэльным шклом акон плывуць пары. Па сходах ідзе Каліноўскі, апрануты ў бездакорны фрак. Насустрач яму Арсень.
Кастусь (ціха). Ну што?
Арсень. Марцявічус п’е з ім.
Кастусь. Бедны... I лёгка ідзе?
Арсень. Цаплін пасля сустрэчы з намі шмат п’е... Можаш ісці спакойна.
Кастусь ідзе далей. У гэты момант з’явілася ля балюстрады Марыя Грэгатовіч. Сустрэліся позіркамі.
Марыя. Пан Макарэвіч, добры вечар.
Кастусь аглянуўся, і на хвіліну нешта дрогнула ў яго вачах.
Кастусь. Прабачце, не маю гонару.
Марыя. Вы жылі ў флігелі дома маёй маці, у Зарэччы. Я – Марыя Грэгатовіч.
Кастусь. Запэўніваю вас, вы памыляецеся. Я – князь Мсціслаўскі. Але я хацеў бы быць гэтым невядомым Макарэвічам, каб мець шчасце хаця зрэдку бачыць вас...
Марыя. I Вітаўта Парафіяновіча не памятаеце? I як мы ўтраіх сядзелі ў нашым садзе... Вы... так нечакана з’ехалі ад нас у сакавіку.
Кастусь. Вы абазналіся... Прабачце.
Ідзе далей. Насустрач яму ідзе Караліна.
Караліна. Ідуць. Заўважыў мяне і захапіўся. Такая брыда!
Кастусь. Стой непадалёку, калі... ласка...
Змрочны, маўклівы і доўгі, як Мефістофель, Марцявічус вядзе Цапліна. Цаплін не хістаецца, але ён цяжка, трагічна п’яны.
Цаплін (жмудзіну). Сядзіш тут сярод дам і кветак... як самая непатрэбная радзіме кветка. А ці быў ты на полі, дзе дабіваюць... Я таго мужыка з віламі... не забуду... Аблічча бледнае... як пры ўсплёску бліскавіцы... Хочаш, падару на шчасце вяроўку павешанага?
Марцявічус. Не.
Цаплін. Тады – мармуровы бюст імператара. Я люблю бюсты імператара.
Да Каліноўскага падыходзіць дэ Салье.
Дэ Салье. Вымушана была пакінуць вас, князь. (Угледзеўшыся.) З вамі нешта здарылася?
Каліноўскі . Пачаў губляць галаву, мадам. (На Караліну.) Мая стрыечная сястра, княжна Надзея Загорская... Я прашу вашай апекі над ёй.
Дэ Салье. Якая мілая... На выданні?
Кастусь. Самая багатая нявеста Прыдняпроўя.
Караліна (з дакорам). Юры...
Дэ Салье. Пры такіх вачах пасаг – зусім лішняя справа. Мяркую, часам вы шкадуеце, што яна – сястра вам.
Кастусь. Часам... вельмі шкадую.
Караліна. Юры...
Кастусь. Вядома, калі вас няма побач.
Дэ Салье. Я схільна палюбіць вашу кузіну... Дарэчы, вось князь Стоцкі... Мілы...
Кастусь. Паляк? Яны так сур’ёзна паўстаюць, палякі...
Дэ Салье. Сто-оцкі...