Sekvan tagon eksplodis la sensacio!
Oni aranĝis monkolektoadn en la rondo de la legantoj de Saturday Pictures Post, kaj el la kolektita mono oni sendos apartan ekspedicion por savi Gustavon Bahr, el Honolulo, kiun partoprenos la mondfamana scienculo, profesoro Hermans, laŭ kiu Gustavo Bahr vivas sur la insulo Sambi-Sumbi. Estas senduba el la rakontoj de la balenĉasistoj, ke la enigma eŭropano estas identa kun la malaparinta Gustavo Bahr, kiu vivas inter la indiĝenoj sur la portugala insulo, situanta proksime al la polusa regiono.
Krom la profesoro kompreneble ankaŭ A. Winter, la karikaturistas reportero partoprenos la vojaĝon, kaj li faros raportojn.
– Tre bone – opiniis sinjoro Theo, – almenaŭ la skandalo estos laŭta, kiam ili revenos kun malplena mano.
– Nek mi pensas, ke oni trovos min sur la insulo Sambi-Sumbi – diris Gustavo Bahr. – Mi rimarkas, se mi vere restadus tie, eĉ tiam estas duba, ĉu mia eminenta kolego, Hermans trovos min?
La varbado de la personaro signifas agrablan ŝanĝon en la vivo de la ekspedicio, kiun partoprenas Jimmy la Ĝisorela kaj Vasiĉ la unuokula. La diskuto iafoje fariĝis serioza interbatado, kaj kelkfoje ĝi daŭris eĉ kvin-dek minutojn, ĝis li faris ordon kun ĵimmy la Ĝisorela, frate dividante po unu parton de seĝo aŭ tablo.
La sentemon de Jimmy la Ĝisorela tre ofendis kapitano Watson, ne nur liaj blanka pantalono kaj blua jako, sed ankaŭ lia antipatia, malvarma rideto.
– Se tiu homo estas kapitano, tiam mi estas minimume unua-oficiro.
– Li pravas – diris Vasiĉ, ĉar li volis protekti Jimmy la Ĝisorelan. – Kie ĉiu duonidiota civilo povas fariĝi kapitano – ĝi ne koncenas vin sinjoro Theo, ĉar vi ne estas duoncivilulo, sed tut-civilulo -: do, kie ĉiu ajnhejmano duon- kaj tut-civilula okso povas interveni, tie ankaŭ Jimmy la Ĝisorela devas havi pozicion. Li estus fregat-ĉefleŭtenanto!.. Diablo forportu tiujn puŝiĝantajn dum-murojn…
Kaj interkonsentite pri tio kun sinjoro Theo, Jimmy la Ĝisorela ankoraŭ posttagmeze aĉetis kuloton kaj ledan gamaŝon. Krome orbutonan flanelan piĵam-jakon, kaj la transimsio kun tenila monoklo pendis ĉirkaŭ lia kolo, kaj li akiris la plej sensacian, blankan kaskedon kun brila, nigra viziero, kiun portas la ĉef- kaj subkuracistoj de la volontulaj ambulancistoj plenrajte. Belega emajlita butono ornamas ĝin. Sur tiu insigno troviĝas edelvejso inter du ŝrabturniloj kaj kvar ruĝaj kamentuboj el brila emajlo, kio laŭ la proprietulo signifas tion, ke “Nin ĉiujn povas trafi akcidento.”
La fregat-ĉeflaŭtenanto dungis tridek unuarangajn personojn; malnovajn amikojn, kiuj ĝojis por la feliĉo. Sinjoro Theo miris la manieron de la dungo, kiam la fregat-ĉefleŭtenanto rifuzis grandegajn, larĝŝultrajn homoj, alifoje li longe persvadis magran, ĉifona, malpur-vizaĝan stratbubon. Ekzemple li logas per ĉio palan, junulaĉon, nomatan Vanek la Dornhara, fine tiu grandanime dungiĝas.
– Tiu homo – diris sinjoro Theo – estas tia, ke mi dungus lin nek senpage.
– Ĉar vi ne komprenas la kompaniaĉon – respondis Jimmy la Ĝisorela, kaj dikaj ŝvitgutoj perlis sur lia frunto, ĉar li surprenis sian belegan pluvmantelon, malgraŭ la malaktuala, sunbrila vetero. – Vanek la Dornahara valoras oron. Li estas sportisto, en Ŝanghajo antaŭ boks-matĉo li interbatadis sur la strato, kaj la matĉo ne okazis, ĉar la du eŭropaj ĉampionoj enhospitaliĝis fare de la manoj de Vanek. En Limo li preterlasis la kur-ĉampionon de la polica sport-klubo sur distanco de kvarmil metroj, kvankam tiu postpafis lin trifoje. Tia homo valoras oron en ekspedicio.
Sinjoro Theo diris nenion, kvankam li trovis stranga la ideon de Jimmy la Ĝisorela pri la gravaj ecoj de la personaro de scienca esplorvojaĝo.
– Gravas, ke ĉiu havu dokumentojn – li klarigis, – ĉar ĝi estas la unua! La personaro de la ŝipo sen dokumentoj estas nur tiom, kvazaŭ ili ne havus ankron aŭ profundo- kaj rapidec-mezuriloj.
Post du tagoj Jimmy la Ĝisorela transdonis la dokumentojn de la ŝipo en la havena administrejo. La paperoj de la dudek membra personaro estis en ordo. Sinjoro Theo atendis ekstere. La fregat-ĉefleŭtenanto aperis iom zorgopremate.
– Bela ordo estas en San-Francisko!
– Kio okazis? Ĉu iu papero ne estas en ordo?
– Ĉio estas en la plej granda ordo. Sed kia afero estas tio, ke oni petas ankaŭ miajn dokumentojn? Ĉu mi estas ŝipoficiro, aŭ ne?
– Ĉu vi ne havas paperojn?
– Mi protestas kontraŭ tiaj aludoj! Oni konas min en ĉiu haveno de la mondo. Gravas sur ŝipo, ke oni estu faksperta en ĉio. La maro konsistas ne el papero!
La influo kaj riĉeco de sinjoro Theo ebligis, ke Jimmy la Ĝisorela rericevu siajn paperojn por provoperiodo, kio iom mildigis la ofendon.
Sed fine iele-tiele estis ĉio en ordo, kaj antaŭ unu tago de la ekveturo venis sinjoro Maxbell por interkonsiliĝi per kelkaj vortoj.
La furor aktoro ĝis nun laŭtlegis kaj vizitis bankedojn.
Nun li staris antaŭ la blua ŝranko, en kiu malliberadis Gustavo Bahr.
– Gravas, ke kuracisto estu sur la ŝipo, kaj ni trovu lokon por miaj kvincent kombinitaj pulvoroj. Eblas, ke mi havas malarian febron.
Kaj li palpadis sian pulson. Li estis ege hipokondriulo.
– Kiel vi opinias pri la kombinaĵo pri Sambi-Subi?
– Azenaĵo. Gustavo Bahr kun sia malgranda prepariĝo ne kuraĝis veturi tiel malproksimen.
Sinjoro Theo ektimiĝis. Nun estos problemo. Bruo aŭdiĝas el la ŝranko.
– Tamen – li diris laŭte – estus domaĝe pro tiu homo.
– Jes, jes – kapjesis Maxbell. – Fine ja oni ne devas rigardi la scienculon en ĉiu… Ŝajnas, ke la aero malvarmiĝis, ĉar la mebloj krakas ĉi tie.
Sinjoro Theo dorse apogiĝis al la ŝranko pro timiĝo.
– Oni diras – li interrompis rapide, – ke Gustavo Bahr estis eminenta homo.
– Ni ne iluziu unu la alian – mansvingis Maxbell amare, – ni ekveturos por longa vojĝo kune, eksciu do, ke li fariĝis scienculo per plagiato, rilate mian junaĝan verkon…
– Ni iru en la alian ĉambron! La aero tre malvarmiĝis ĉi tie – diris Theo rapide kaj timiĝinte.
– Li pravis pri unu afero – meditis Masbell. – Kaj nun ĝi estas utila por vi. Mi eraris du gradojn en mia mapado, rilate la situon de la insulo Tsiui. Tiel mi nun ne trovus Gustavon Bahr, se dume mi ne divenus mian eraron.
– Jes, vi korespondadis…
– Kaj tiu homo venkis. Mi rekonas tion. La plej gravaj mezuroj pruvis, ke Gustavo Bahr certe hazarde, sed bone difinis la situon de la insulo Tsiui. Eble li ne atentis pri tio, aŭ li estis ebria – li meditis senkonsile.
– Idioto!
Tiu rimarko de la ŝranko estis neatendita, kaj la profesoro levis subite sian kapon.
– Kiu parolis ĉi tie?!
– Mi aŭdis nenion – respondis Theo, – plie mi vidas tiel, ke vi estas iomete pala… vi fartas malbone…
– Jes, jes… – li ĉirkaŭrigardis kaj time palpadis sian pulson… – Ŝajnas, ke ĝi estas febro… Mi haluciniĝas. Sinjoro! Mi estas malsana… Vi devas devojiĝi du gradojn de la vojdirekto, signita sur mia mapo. Notu tion bone, ĉar post mia morto vi bezonos ĝin. Se mi ne mortus, estas superflue encerbigi tion, ĉar mi estos tie…
Kiam la profesoro foriris, Gustavo Bahr haste elvenis el la ŝranko…
– Mi estas perdiĝinta homo… – li spiregis pale.
– Kial?…
– Eh… Ĉu vi ne komprenas?… Vi neniam trovos min… Seniam!.. Li pravis, rilate la du gradojn!..
– Kiel?!
– Jes! Mi konfesas tion. Alvenine al la insulo Tsiui, mi vidis malgaje, ke la mapo de tiu ulo estas bona. Perletere mi venkis, sed en la realo ne! Mi eraris du gradojn, ne li!… Eble li estis malsana, tamen li vidis ĝin bone!
– Nu kaj?
– Ĉu vi ne komprenas?… Ĝi devojigos la eskpedicion, laŭ mia mapo du gradojn orienten. Kaj lia mapo estas ĝusta. Vi do diste preternavigos la insulon Tsiui, rekte en la glacian, polusan regionon!
– Ni do devas diri, ke li eraras! Aŭ vi eraras! Aŭ vi ambaŭ eraras… Diablo povas jam orientiĝi!
– Neniu scias ĝin, nur mi! Se vi trovos min, mi povas diri tion. Sed sinjoro! Tiel vi neniam trovos min!
Li preskaŭ ploris.
– Ni esperu – diris sinjoro Theo fine, – ke Maxbell survoje rekonos sian eraron.
– Kian eraron? Maxbell tiel bone scias la ĝustan direkton, kiel mi!
– Vi ĵus diris, ke li devojiĝas du gradojn! Per la sep sakramentoj!
– Li devojiĝas, ĉar li ne volas trovi min! – kriis Gustavo Bahr malesperiĝinte. – Prefere li akceptas, ke mi pravas, nur li ne trovu min!
Kaj fine, fine! La ŝipo Stanley Up To Date malrapide ekmoviĝis inter brilaj eksteraĵoj, muziko kaj torĉolumo, en la ĉeesto de homamaso, moligita per gumbastono. La sireno sonis, la futbaljuĝisto fajfis, kaj dignoplene, vid-al-vide al la tondra vivuado kaj konsiderinda vico de la cilindraj ĉapeloj… jes!.. Ĝi estas vera! La ekspedicio ekveturis!
La krakantaj megafonoj, dissendantaj surloke disaŭdigis en la spacon. Ankoraŭ estis videbla la brilanta ŝipo, la afable svinganta ekzekutisto… Sed la teksto jam malpliiĝis antaŭ la parolisto, kaj tiel li devis diri laŭ la manuskripto la sekvajn:
“Mi staras ĉi tie kortuŝite, kaj mi ne trovas vortojn, kiam la ŝipo malaperas for de l’ niaj okuloj…” Pro Dio, kio okazis!? Nun mi staras ĉi tie, kaj iu kriegas sur la rodŝipo. Sed kion nun fari?…
“Kaj kiam la nebulo de la oceano absorbis ankaŭ la lastajn lampojn (kiel idiotaĵo, ke ĝuste hodiaŭ ne estas nebulo), la homoj disiĝas emociiĝinte, sur ili vizaĝos estas videbla: Man for man! Niaj herooj ekveturis! Ni scias, kredas, kaj ne estas dubo, ili atingos celon. Sed se ne, eĉ tiam ili estos herooj…! Nun la urbestro svingas per sia cilindra ĉapelo… naztukoj flirtas, kaj malrapide, tre malrapide (sed kiel malrapide! Dio mia!) la homamaso disiĝas. La lastaj lampoj de la ŝipo nun malaperas. Kun dek minuta kaj kvardek ses sekunda malfruiĝo. Mi ripetas: dek minutoj kaj kvardek ses sekundoj… Kaj precize je la naŭa horo kaj dudek minutoj ni disaŭdigos gramofon-muzikon. La surloka dissendo de la radio finiĝis pri la ekveturo de Stanley Up To Date, kaj ni petas la honestan trovinton, la dokumentujon, perditan antaŭ la borso, li transdonu al la firmao Smallow Co por konvena, sed ne pli ol cent dolaroj. Tie same estas unurangaj pluvmanteloj kaj rakedoj…”
Kaj la ŝipo veturas, naĝas trankvile, kaj inter la spektantoj staras timiĝinta homo sur la bordo: Gustavo Bahr!
La famas esploristo ne scias, kio okazos nun? Oni lasis lin ĉi tie! Kio ĝi estas?! La nebulo englutis la ŝipon, kiu veturas por li. Kaj li, ĉirkaŭ la talio kun frototuko, staras ĉi tie baniĝinte.
L A L E T E R O D E J I M M Y L A Ĝ I S O R E L A
A L L A R E Ĝ O D E L A I N S U L A R O F E L I Ĉ O
II.
Estimata adrestita
Lia altestimata arkiduka moŝto Sankta Antonio
ALMIRA
Tronhalo, ĉefŝtuparo, duonetaĝo, n-ro 4 (dekstre)
Per mia letero mi kuraĝas informi vin pri la sekvaj eventoj. Ni plilongigis la ekveturon du tagojn. Mi pensas pri via reĝa moŝto, ke vi estas ĝentilulo, kaj mi sentas tiel, ke mi ne trompiĝos pri vi. Tial mi kalkulas, ke mia fido estas diskreta, ke vi ne perfidos min, kiel oni diras latine, sed kial fanfaroni pri la latina lignvo, kiam ne estas oficiala afero? Mi do petas vian reĝan moŝton, ŝian reĝinan moŝton kaj vian imperiestran avinon (kies manojn mi kisas, kaj reprezentante min, via reĝa moŝto transdonu ĝin kun elkora amo), ke ili ne disklaĉadu tiun trompon.
Do la oceanŝipo jam estis ekveturonta, kiam aperis miaj du amikoj, kiuj portis longan lignokeston. Mi staris en parada uniformo kaj pro la multe da ĵurnalistoj mi diris al ili, ke “Ili atentu, kaj portu la ŝrankon en la kajuton de sinjoro Thejo!” Estis ĝene por mi, ke tiu portisto, nomata Jasmeno diris, mi ne buŝaĉu, ĉar ankaŭ li lernis la ŝarĝportadon, kie mi. Mi ekhontis, ĉar tamen mi estas fregat-ĉefleŭtenanto, kaj ĝenite mi avertis lin, ke mi piedbatos lin, se li parolaĉos. Li diris responde: “Ĉu ankaŭ vi estas iu ĉi tie?! Ĉu en tiu ĉi haveno jam ĉiu volas esti iu?!” Mi ne komprenis, kio okazas? Ĉu ili ne ŝatas min?
Tiu Theo estas bona knabo. Sed ŝajnas, ke li estas iometa nervoza. Kaj estis tie Watson, kaj tiuj du suspektinde honestaj matrosoj.. Estis videble, ke ili bone konas la maron el libroj. Sed la knaboj ne venis, kvankam mi dungis ilin. Neniu el ili! Nur Vasiĉ, sed plurfoje, ĉar komence li reglitadis. Sinjoro Theo cigaris kaj rimarkis malgaje, ke diablo devus forporti min kun miaj homoj. Intertempe alvenis la ĉefa parto de la ekspedicio. Estas tre interesa tia esplor-ekspedicio, el kiuj homoj ĝi konstistas? Ni havas oraĵiston, kiu multe ordonas. Krome ekzekutiston, kiu estas tre eleganta kun malgranda, detektiva pipo. Laŭ kiu malmultas la savboatoj sur la ŝipo. Poste venis kantisto, ŝajnas tiel, ke li estas bezonata al la ekspedicio, kaj li demandis, ĉu ĝi estas glaciroma ŝipo? Kaj ili karigis unu al la alia, kaj tiu Watson estis tre ĝentila al ili, el kio videbliĝas, kiel maristoj ili ne estas, ĉar tiuj ŝatas tian urban bandaĉon nek el libro. Kaj nur la personaro ne venis. Cetere jam ĉio estis kune al la ekspedicio. Kiel mi sciis de sinjoro Theo, ili atendis nur ian pordiston, kaj tiam la etato estos kompleta. Min jam antaŭe interesas tio, kial ili estas gravaj al la esplorado? Ĉar ili ne estis matrosoj. Sed ili jam muzikas kaj filmisto faras filmon sur la tegento de la deponejo. Kaj ne estas personaro! Ĝi estas bona! Alvenis sinjoro por adiaŭi nin de la urbo en stria pantalono, kiu portis brilan, nigran, longan ĉapelon, kiun oni nomas ĵaketo kun ia burĝaj kunuloj, kiel delegacio, kaj li levis la ĵaketon de sur sia kapo. Li havis blankajn gantojn, kiuj memorigis min pri Gomperez, pri la etiketema, hispana hidalgo. Tiam mi diris al Theo, ke estos grand skandalo, mi do iros rigardi, kie estas la personaro? Kaj la kuracisto? Watson diris, ke li dungis lin. Mi iris en la operaciejon, ĉar tie troviĝas blankaj kiteloj al la kuracista laboro, kaj mi tuj prenis iun pakitan. Poste mi iris bele malsupren. Estis terure ĝene, ke mia dungita personaro ne venis…
Reĝa moŝto! Vi tre ŝatas tion, kaj kiel bela ĝi estas! Kiam la lampoj estas lumigitaj en la haveno de Oakland kaj la burĝoj ektimiĝas, mi do iris en la internan urbon por vangofrapadi. Kiom da muziko, kiom da ark-lampoj, krome nrandaj vuĝaj, verdaj kaj bluaj lampionoj, kaj polvo, rumoro, malbonodoro de maro, ĉar la alfluso elĵetas la mortintajn fiŝojn kaj snejlojn. Kaj ĝenerale! Kaj kiom da elĵetoj, kiam vesperiĝas, kaj la multe da homoj, kvazaŭ ili irus en sian laborejon, ili ebriiĝas. Mi pensis pri la indularo Feliĉo, kiam mi trinkis kun miaj fidelaj civitanoj, por ke ni estu en cidira rilatu, kaj sinjoro Egmond ne prenis tion de mi kiel ofendon, kiun via reĝa moŝto konas bone ekde via infanaĝo, kaj sur lia frunto estas cikatro. Unuavice mi pensis pri via reĝa moŝto, ĉar tiu haveno estas tia, ke ĉiu idiotaĵo venas en mian kapon. Estas strange, ke ĉi tie oni rigardas min malŝate de iu horo al la alia. Kaj mi diris en mi mem, kia afero ĝi estas? Mi pensis, ke ĝi ŝanĝiĝis de iu vangofrapo al la alia, sed jam komence mi ne volis provoki skandalon. Ĉar venos la policistoj, kaj poste ekzistas tia ulo en la haveno, por kiu estus ĝene, se mi vagofrapadus lin en la arestejo. Lastfome mi spertis tiaĵon en Adeno, kaj ĝi ne okazis sub mia regado en Almira. Ĉar sendepende de ĉio ĝi estintus eĉ ofendo kontraŭ la reĝo. Mi do direktis miajn aristokratajn paŝojn al mia kutima restoracio Mortinta Fiŝo. Nur kiam mi ekvidis mian stiriston, nomatan Eŭgeno la Buŝaĉulo stari antaŭ la perlokurteno, lumanta bule-ruĝe de la nokta diboĉejo, kiu estas rekonebla, ke inter ĉapo kaj barboamaso fumas pipo, kaj mi vidis, ke li elprenas sian pipon, repuŝas la ĉapelon kaj duone turnas sian dorson al mi, mi do iras al li.
“Ĉu mi ofendis vin?” – mi demandis, nur pro scivolemo. Li diris responde:
“Mi fajfas pri vi.”
– “Sed vi dungiĝis al mi, kaj vi ne venis.”
Li eklevas sian ŝultron kaj diras:
“Vidu Jimmy la Ĝisorela, ĝis vi estis neniu, ĝis tiam mi faris volonte ĉian ŝercaĵon kun vi. Se vi denove iĝos neniulo, tiam mi denove faros ŝercaĵon kun vi. Sed mia stomako ribelas, ke vi ludu grandsinjoron kaj promenaĉu ĉi tie, mi do diras al vi bele, kial kvereli: mi kraĉas sur vin.”
Ĝi estis sincera parolo, mi do diris al li, ke li atendu minuton. Mi iris sub pordegvolbon, mi surprenis la kunportitan laborkitelon, poste mi elvenis kaj diris al li, ke li prepariĝu, ĉar mi nun tre forte batos lin. Tiu Eŭgeno la Buŝaĉulo estas tre vivdanĝera homo, kaj li tuj elprenis la tranĉilon. Je mia plej ganda bedaŭro. Ĉar nur tial li ricevis tiel grandan vangofrapon, ke li pipo disrompiĝis, krome li glutis multe el ties suĉilo. Mi ne lasis min piki en mia nova vestaĵo, li do havis lukscion. Sed eble li ricevis ĝin tial, ĉar estis somero, oni ĉion tenas malfermita, kaj li falis de sur la teretaĝo en kel-loĝejon. Mi ne atendis, ke li elvenu, mi pakis mian laborkitelon kaj iris plu.
Kial ili koleras min?…
Mi kaj Eŭgeno la Buŝaĉulo loĝis kune kvin tagojn en familia kripto, li do estas tia, via Reĝa moŝto scias tion bone, ĝi eĉ plie sigelas la amikecon. Mi ne asertas, ke ĝi malboniĝas, kiam oni vangofrapas iun, kaj li englutas kelkajn gramon da suĉilo, sed tio jam tamen ne estas la vera amikeco. Kaj tiam Roĉild la Malavara ridaĉis min alvizaĝe, enpoŝiginte siajn manojn. Li estis Malavara ne pro sia riĉeco, kaj ne pro la riĉeco li estis Roĉild. Oni nomis lin Roĉild, ĉar li estas riĉa, sveda magnato. Foje, kiel bonŝanca estas tiu Malavarulo, renversis lin aŭtomobilo. Kaj tiu pagis al li multe, ĉar la amikoj, kiuj portis la renversitan Malavarulon sub pordegvolbon, ili helpis iomete rompi lian kruron. Ili faris eĉ tion al li (amiko estas amiko!). Ke ili batadis lian kapon, kiam do la ambulanca aŭto alvenis, li jam estis hospitalpreta kaj oni forveturigis lin. Tiel do Roĉild pagis multe da mono, kaj se la Malavarulo havas iom da prudento, li akceptas la konsilon de Tendenulo la Fervora, kiu diris, ke ili elpremu iun lian okulon, ĉar kio certas, tio certas. Tiel li havus provianton ĝismortan, ĉar li devus ricevi dumvivan renton laŭleĝe, kaj pro lia elpremita okulo. Sed la fola, bona koro de Tendenulo la Fervora (li ĝenis nek vian reĝan moŝton pro la kvin dolaroj, kvnkam nun li ne havas abunde kaj vene ŝovas sian manon en la poŝon, krome en tiun de aliuloj: li maljuniĝas.) Do li ne ricevis dumvivan renton, kvankam la vera superruzo, rilate la surveturanton, estintus tiu elpremo de lia okulo. La maldekstra. Ne estus domaĝe pro ĝi, ĉar ties miopeco estis plur-dioptria. Eĉ tiel li ricevis multe da mono, Ĉar alveninte en la hospitalon, kiom eblis, ankaŭ li mem disartikigis siajn du fingrojn, kaj lerte, per la eĝo de la savŝranko li fendis sian kruron. Eble se la hospitalo estus malpli proksime, li decidintus elpremis sian alian superfluan okulon, kio estis facilanimeco, ke li ne faris tion. Kaj tiam li pagis 1 litron da vino kaj 10 cigaredojn al ĉiu sia amiko! Kvankam ili helpis al li. Nur mi mem enpremis liajn du ripojn per mia dikfingro! (Ĉar amiko estas amiko!) Kompreneble atendu anstataŭ malbonago malbonon. Post unu monto reversis lin al aŭto de la buĉisto, kaj li riceis tian unuan helpon de ni, ke la deĵoranta policisto diris, ke li porparolos en nia intereso doni la ordeno de la Ruĝa Kruco al ni. Ni tuj ĉesigis la sangadon, kaj vane li nomis nin ĉiaspecaj kanajloj, tiu Tendenulo la Fervora, kiu povas esti ankaŭ tre kruela, per unu tiro reĝustigis la disartikiĝintan brakon, kaj iu haste kambis lin. Via reĝa moŝto povas imagi vin en lia situacio, ke tiu fripono piedbatis, mordis kaj blasfemis, kaj ni atentis, ke li ne ektuŝu la kotlageton per sia vestaĵo. La ambulancisto protestis, ke ili venigis lin, kaj la buĉisto demandis lin, ke ekzistas du elekteblecoj: Ĉu li volas dudek frankojn, aŭ unu vagofrapon, aŭ li denuncas lin pro ĉantaĝo, aŭ li iru en la inferon. Kvina ne estas. Tio estas la instruaĵo, se iu estas sendanka al siaj amikoj.
Sed poste Malavarulo multe ŝipveturis kun ni. Tial oni nomis lin Malavarulo, ĉar li havis tiel grandan manon, kiel büfstök en la desegnofilmo. Kiel li kuraĝas ridaĉi kun enpoŝigitaj manoj, en svetero kaj maĉante maĉtabakon? Bedaŭrinde mi havas molan koron. Tial mi mencias tiomfoje la estimatan avinon de via reĝa moŝto, kiun mi ŝatas. Kaj ankaŭ nun ĝenis min, ke tiuj miaj amikoj, kun kiuj ni tiomfoje estis kune en malbono kaj en relegacio, ke ili fariĝis tiaj. Mi diras tion milde, ĉar eble la bela vorto utilas:
“Per kio mi ofendis vin, vi, idioto kun tretita kapo?!”
Ĉar oni nomas lin ankaŭ tiel, de kiam la aŭto renversis lin, kaj liaj amikoj pidebatis lin je la kapo, por ke li ricevu monon. Li dirs responde:
“Ĉar vi fanfaronas ĉiam, kaj vi pensas, ke vi jam estas iu, kaj ĝin mi ne povas toleri, kaj tia neniulo pensu tion, ke li estas pli ol derompiĝinta cigaredo!”
Mi diris: “Ke derompiĝinta trunko, brava afero venas en mian kapon pri vi, mi nur surprenos mian laborkitelon.”
Okazis tiel. Irinte plu, mi ankoraŭ aŭdis Aŭrelo la Nazuma, kiu estas bilanckapabla librotenisto, ĉar antaŭ la proseco de la defraŭo li trinkis ian mildigan cirkonstancon, li elkalkulas, kiom multe estus prilaborinta tiu Malavara Roĉild, se mi estus kvin-litra sportaŭto. Li povintus vivi ĝis la fino de sia vivo modeste kaj senzorge.
Tiel li ŝvebis inter vivo kaj morto, ĉar nikotinismo atakis lin pro vangofrapo. Ĝi okazas ofte, kiam iu interbatadas en la buŝo kun maĉtabako, kaj li englutas rapide duon funton da kunpremita tabako pro rekono de svinga, korpa insultado. Sed oni ne aljuĝis dumvivan renton, ĉar li ricevis vangofrapojn ne de maŝino.
Tial ankaŭ sur mi gorĝo glitis tre amara gusto, nikotino pro malĝojo, ĉar kion ajn diras la injoroj ĉefpolicistoj, mi estas kanbo el la havenoj, kiu senigis sin eĉ de la trono, ĉar mi sentis tiel, ke oni amas min ĉi tie, kien mi apartenas. Mi do eniris en la restoracion KAPTU LIAN KOLON RITZ por trinki glason da drinkaĵo. Kaj tie je mia granda miro, mi preskaŭ kredis tion, ke min kaptos cerba komocio pro la vangofrapoj, kiujn ricevis Roĉild la Malavara.
Dio mia!
Tie sidis la Kapitano vid-al-vide al ni! Via Reĝa moŝto scias! Nome Fred la Malpura!.. Reĝa moŝto, mi ne mensogas al vi, kredu min, ke ĝi estis tiel: li trinkis refreŝigilon el frambosirop.
Li kirlis tion, kaj ĝi ŝaŭmis.
Li ekstaris kaj diris: ĉi tie li zorgos pri la vestogardejo.
Mi regajnis la unua mian animregadon. Mi diras al la maljunulo: “Vi tre similas al publika kaj vivdanĝera homo, nomata Fred la Malpura. Momenton oni pensas, ke li estas vidata. Kaj nur poste li fariĝis denove trankvila.” Li diris:
“Mi ne nur similas al li, sed ĝi estas eĉ pli multe. Ĉar mi estas tiu.”
Li rigardas malgaje. Kaj li trinkas la refreŝigilin el frambosiropo. Deturninte mian kapon, mi petis, ke li ne faru tion, ĉar ne eblas rigardi ĝin.
“Aŭskultu min Kapitano. Ĝi estas io granda friponaĵo ĉi tie, kion li elkovis denove. Vi ĉiam komencas ĝin inverse. Kaj oni ne povas scii, kion vi kirladas.” Li diris:
“Vi povas vidi, infano mia, ke ĝi estas refreŝigilo el frambosiropo.”
Tiam mi jam estis certa pri tio, ke ĉi tie okazos granda friponaĵo, kaj ĝi denove venos inverse, kun lia multege da menso, ĉar li ne havas eĉ iometan koron, sed anstataŭe du litrojn da cerbo estas en li. Sed li nun rigardas malgaje.
“Vi ĉiam estis nefidinda Jimmy la Ĝisorela, vi ĉiam konsideris min, kiel mensogulon kaj friponon, sed ĝi ne estas bona al tiu, kiu ĉiam serĉas trabon en alies okuloj.
Li diris tion. Kaj li estis malgaja…
Mi daŭrigis:
“Mi neniam insultis vin, kaj vi ĉiam parolas malbonon pri mi.
“Nu do” li respondas, “jen estas multe da atestantoj, neniu el ili konfesos false, ĉar ni ne pagas al ili. Ili pruvas, ke mi hodiaŭ diris multe da bono pri vi. Ĉar mia konscienco preziĝis, kaj ankaŭ mi mem pensis, ke tiu Jimmy la Ĝisorela ne estas malbona knabo… Li ne estas saĝa, li ne havas multe da korektaj paŝoj, kaj li ne estis tute senkulpe kondamnita, kaj oni pendumis jam pli honestan homon, ol li, tamen li ne estas malbona knabo, tio certas.” Iomete kortuŝis min, ke li laŭdis min tiel post la vagofrapado, kiu okazis tiun tagon. Mi pensis serĉi la matrosojn, kaj mi iris en la drinkejon “Blokiĝado”. Ties proprietulo estis homo, nomoata Rolland, kiu rompŝtelis kun sia iu amiko, sed sekvan tagon li eksciis, ke ili prirabis la kason de la Senpaga Laktodistribuejo de Suĉinfanoj, kaj li estis tia knabo, ke li reportis la rabitan monon. Kvankam oni enkarcerigis lin pro tio. Sed li malliberiĝis, kaj riĉa homo malfermis drinkejon por li, pro lia noblaanimeco. Ĝi estis la “DONACADEJO”, aŭ la INSTITUTO DE NEPRIZORGITAJ PLENKREKULOJ, KIUJ DEVAS PAGI POR LA ALKOHOLAĴO”.. Miaj tri matrosoj sidis tie, kiuj rigardis al mi, kaj unu sur la alian kun moka rideto. Mi demandis la proprietulon, kie mi povus surpreni mian laborkitelon? Tiam mi ekvidis la Tendenulon la Fervoran, kies sekreton nun jam scias multaj homoj: ke efektive li estas la Trebiĉ la Vera. Li aspektis strange en sia nigra, artista ĉapelo, kun siaj elpendantaj, longaj, grizaj haroj, kiel li strabe rigardis al mi super sia dratkadra nazumo, metita sur sian nazpinton, kaj li havis tiel longan, nigran redingoton, ke pro tio li ŝparis la pantalonon.
Eble li scias ion, ĉar li estas flarema homo. “Mi iris al li!”
“Ĉu mi insultis iun ĉi tie? Parolu Tendenulo la Ferora! Vi estas saĝa. Ĉu iu kalumniis aŭ skoldis min?”
Li respondis:
“Jimmy la Ĝisorela, pli granda problemo estas ĉi tie. Ĝi okazis, ke Fred la Malpura laŭdis vin! Oni malfacile povas toleri tion!”
Tiam evidentiĝis:
Tiu Fred la Malpura sidis tie. Kaj la refreŝigilo el frambosiropo fluegis jam dum la tuta posttagmezo. Kaj li diris ĉiam, kiam venis mia iu matroso.
“Mi aŭdis, ke vi dingiĝis al Jimmy la Ĝisorela! Kiu nun jam fariĝis oficiro!.. Li estas bonega knabo.”
Ili respondis jese. Kaj li daŭrigis:
“Tiu Jimmy la Ĝisorela ne estas tiel ordinara prizonbirdo, kiel li aspekta. Li havas saĝon kaj telenton.”
Iu diris responde:
“Nu-nu. Jimmy la Ĝisorela tamen estas Jimmy la Ĝisorela. Kaj troviĝas tia homo ĉi tie, kiel li.”
Sed la olda Fred la Malpura nur trinkis la refreŝigilon el frambosiropo, li nur kapbalancis kaj diris:
“Mi vidis ĉiam, ke li estas multe pri sperta pri la ŝipvaturado sur la maro, ol la aliaj. Kiam li vestas sin per la uniformo, videbliĝas, ke iu estas en ĝi.”
Roĉild la Malavara freneziĝis pro tio, kaj Vanek la Dornhara diris tion, ke li ne trankvilos, ĝis mi ne estos tia neniulo, kia mi estis. Sed tia mi ne estos!
Kaj tiam Filipo la Diru-jam, la ulo kun dubindaj vivtenaj rimedoj respondas:
Tiu Jimmy la Ĝisorelo estas granda, plenbloviĝinta urinveziko de bovo, kio iam krevas, restos nenio alia, nur idioto kaj veziko.”
Surpreninte la laborkitelon, mi kuregis reen. En la restoracion KAPTU LIAN KOLON RITZ”
“Vi, satano, kial vi laŭdis min?”
Li respondis:
“Ĵus vi skoldis min, ke mi diras malbonon pri vi, kaj nun vi riproĉas min, ke mi diras bonon pri vi. Do nek tio, nek ĉi tio estas bona. Kion mi faru, ke vi estu kontenta?
Kiel travidi ies intencon?! Tial mi ne povas interbatadi, ĉar vi diris, ke mi estas pli bona, ol aliaj.
Mi diris:
“Kial vi ŝercadas per la refreŝigilo el frambosiropo?”
Li respondis:
“Ĉu vi ne aŭdis, ke mi vizitis kuraciston?”
Mi diris: “Kiun interesas, ĉe kiu vi faras rompoŝtelon.” Li respondis:
“Mi estis ĉe la kuracisto, kiu faris diagnozon pri mia malsano. Mi ne plu povas surmariĝi, mi ne plu povas trinki brandon, ĉar la kormalsano atakis mian plumon. Ofte okazas, ke la koro pligrandiĝas, kaj la pulmo ne havas sufiĉe da loko. Oni nomas ĝin stomak-kataro, kion kaŭzas astmo.”
Via Reĝa moŝto certe scias, ke ĝi estas tiel. Tio certas, ke ĝi sonas tre verŝajna. Kaj nek Fred la Malpura estas el fero, kvankam tio ne estis evidenta ĝis nun.
Mi diris: “Se vian cerbon ne atakis renmalsano, diru konsile, kion vi farus en mia situacio?”
Post mallonga pensado li respondis?
“Mi opinias, ke mi estus memmortiganto.”
Tiam mi denove foriris. Kaj tiu Watson akiris personaron. Kio estas tre ĝena por mi. Ili konsistas nur el friponoj, kaj tio konsekvencas el ĝi, ke ankaŭ la homo estas tia, kiel la tago: Bonas, se oni ne laŭdas la ĝin antaŭ la vesperiĝo, precipe tiulon, kiel Fred la Malpura. Per tio mi finas mian leteron,
estimanto de via Reĝa moŝto: Don Ĝisorela.
La ceterajn sube mi daŭrigos sekvan tagon, ĉar mi ne rezignis, kaj okazis grandaj eventoj, kiujn mi jen skribos sube. Estis granda sensacio en San-Francisko, kaj mi trinkis kun Vasiĉ, ke ni ekveturos.
Ni trinkis kaj rigardis la ŝipon kune, ankrantan en la haveno, per kiu la ekspedicio de sinjoro Theo ekveturos. Poste ni trinkis denove, ĉar Vasiĉ post la batfaligo trovis oran cigaredujon ĉe Theo. Ankaŭ mi decidis fari honorviziton ĉe sinjoro Theo dum la lasta tago, kaj mi eksidos ĉe li por momento. Estu laŭ la danco de l’ ŝanco! Kaj en tiu cigaredujo estis la provo. Servistino malfermis la pordon en la antaŭĉambro, ĉar alia homo ne loĝis tie. Mi malfermis la pordon de la salono, sed neniu estis tie. Mi do atendis. Sed okulfrapis al mi, ke oni forportis la tabakujon de tie ĉi. Ĝi estas bela konduto. Bonaj gastoj povas viziti ĉi tien. Ŝed troviĝis granda, blua ŝranko tie. Ĝi estis ŝlosita. Feliĉe, mi venkas tiajn malfacilaĵojn. Mi havas porteblan ŝu-butonumilon laŭ la sistemo de Werheim. Mi jam multe da pordoj malfermis per ĝi. Sed je mia plej granda surprizo…
Via Reĝa moŝto estas ĝentlemano, mi do povas konfidi ĉiun friponaĵon al vi! Kaj la mokincito komenciĝis tie! Eble iu loĝis en tiu ŝranko! Ĉar ĝi estis meblita tre komforte, kun salamo kaj kun vetolilo, kaj kun komforto, ke mi volonte estus pasiginta tiun unu kaj duon jarojn, rilate la faradon de papersaketoj. Sed aŭdinte paŝojn, mi kaŝiĝis en la ŝranko kaj butonumis la pordon zorgeme. Proksimiĝis ŝtelumaj paŝoj! Ŝajnis evidente, ke kolego venos. Li rompŝtelos. Ankaŭ li konjektas valoraĵojn en la ŝranko, ĉar li ŝtelumas ĉi tie kaj koliuzos kun mi! La fak-terminalo nomas ĝin karambolo ĉe la fervojoj. Singarde li enmetas ŝlosilon, pri kio mi nur ridis, ĉar laŭ mia malnova kutimo, mi lasis la ŝu-butonumilon en la seruro. Sed la kolego temen estis videbla ĝistrunke tra la truo, kio servis por preni aeron. Mi ankoraŭ ne vidis tian kolegon! Li portis frotiran banmantelon kaj cetere nur lia propra haŭto. Mi ne vidis la vizaĝon, sed eble nek haŭto estis sur tio, ĉar tamen li blasfemis! En frotira banmantelo! Ŝajnas, ke li venas rompoŝteli el la strando. Aŭ li banis sin ĉi tie, kaj ankaŭ ĝi estas tute utile. Sed nun fostotremis tiel, ke la frotira banmantelo falis de sur li, kiel la kovrotuko de sur la freŝe farita statuo. Sed li ne estis tia, ke oni eternigu lian staturon en marmoro sur iu ĉefplaco. Kvankam mi vidis lin ĝistrunke, sed nek la ceterj estas malpligravigaj cirkonstancoj, se lia kapo estas tiel bela, kiel tiu de Robert Tajlor.
Nun li kaŝiĝis rapide, mi pensas, ke sub la lito. Nun venis, kiel hokbato el serena ĉielo, sinjoro Theo. Mi vidis nek lian vizaĝon, sed mi rekonis lian voĉon. Li frapetas sur la ŝranko al mi preskaŭ ekteruris, kaj li diris:
“Nun restu silenta! Kvankam! Ĉar alvenis pakaĵportistoj sur la ŝipon, kaj ili transportos ankaŭ vin! Ni ekveturos, ĉar ni jam havas matrosojn!”
Ĉu vi komprnas?!.. Kio ĝi estas?… Kaj nun klariĝis antaŭ mi, kvazaŭ mi estus ricevinta mirindan maldekstraman rektan baton: tiu homo nomiĝas Gustavo Bahr, pro kiu la ekspedicio ekveturos!
Eblas, ke nun temas pri trompo ĉi tie. Oni kaŝis lin ie en la ŝranko, kaj li nun ĵus banis sin! Li do tute ne volis rompoŝteli. Kaj nek manĝis lin la kainbalaj indianoj! Se mi estus vidinta lin pli fure, mi ne estus kredinta, ke ekzistas tiel malfeliĉan sorton havanta kanibalo, kiu manĝus lin! Sed kiu ajn povintus ekparoli, jam venis la laboristoj, portantaj lin sur la ŝipon. Li sub la lito ne povis ekmoviĝi!
Alo! Kio ĝi estas?
Oni eklevis la ŝrankon!.. Kun mi!
Ili simple portis min sur la ŝarĝaŭton. Mi devis tute neglekti la fuĝon, ĉar mi ne havis eblon fari kion ajn. Poste ili demetis min en la haveno, apud la kargotajn pakaĵojn. Nur tie mi malfermis la pordon per la ŝu-buonumilo, kaj mi elvenis. Kion fari? Nun okazos problemo pri la trompo. Nun mi devas reiri por venigi la turpan scienculon. Tio estas senduba. Ĉar mi ne estas difektando de ia bono. Kaj nun okazos al Theo malagrablaĵo, pensante, ke Gustavo Bahr estas en la ŝranko, kaj li kunportos min anstataŭ li!
Mi rerapidis en la loĝejon. Sed la scienculo ne estis tie.
Tiam fine venis kapo el la banĉambro.
Li estas tiu! Li diris kun tremanta voĉo, ke li ne havas vestaĵon, kaj li ŝatus foriri de tie ĉi. Mi respondis, ke mi venis ĝuste tial, ĉar la ekspedicio valoras nenion sen vi. Sed li diris, ke li ne volas veni, nun li ŝatus havi nur vestaĵon. Mi batis lin je la kapo rapide kaj metis lin en la malgrandan dokumentŝrankon, sed mi devis la kompatindulon tre ĉifi, sed poste, kiel oni diras, li “povos glatiĝi pendigite”.
Datita propramane:
Via Ekskolego.