La insulo Malgranda Lagonda, apartenanta al la insularo Bali, antaŭ tri jaroj floris ankoraŭ en praa nekonateco, proksime al la sudorienta ekstremaĵo de Javo. Efektive la fama pentristo Kund Wolfgang kaŭzis la konjunkturon de la modestal, malgranda insulo per tio, ke li pentris bildojn unu post la alia en Surabaja, kaj lastatempe li ĉiam malpli vendis el siaj verkoj. Dum lia edzino vivis, filino de sukerfabrikisto, estis bela, delikata kaj kara, sed eksterordinare straba. Tamen la pentristo ne la eksteraĵon, ne la efemerajn celon de la fola juneco serĉis en sia vivkunulino. Li estis artisto! Alia afero estas, por kio tia homo entuzisamiĝas. Li edzinigis la virinon, ĉar pri kio li revis en siaj inspiritaj artaĵoj, li trovis ĝin en tiu ĉi geedzeco: la riĉan bopatron.
La patro de la riĉa, sed delikatanima virino apartenis al la plutokrataro en Beitenzorg.
Komence la patro rigardis la artiston tre malŝate. Sed fine li konsentis la amligiĝon, post kio la knabino eĉ pli strabe rigardis la artiston. Tiom strabe, ke ŝi ne povis kalkuli je pli bona fianĉo.
Poste la ĵurnalistoj malkovris la riĉa pentriston kaj diskonigis lin fama.
Sed iun tagon lia edzono fermis siajn strabajn okulojn por eterna dormo. Tiam jam eĉ postsigno ne restis el la doto, kaj la patro malkonfesis ĉion, rileta sian bofilon. Wolfgang venis en tian mizeron, ke iun tagon li naĝis de antaŭ la kreditantoj al la proksima insulo Malgranda Lagonda kaj fariĝis ermito.
Sed post mallonga, saĝa medito li ekhavis surprizige profanajn ideojn. Ne tute indaj al ermito. Tia penso estis ekzemple, kian mondfaman strandbanlokon oni povus fari ĉiloke. Ankaŭ la proksima insulo Bali kiom enmodiĝis lastatempe.
Li devas paroli kun la reĝo.
Ĉar interne de la insulo loĝis sovaĝa indiĝena gento. La sovaĝuloj timeme tiriĝis en siajn domojn de antaŭ la duonnuda, okulvitra eŭropano. Tie li vizitis la reĝon Nalaya, kiu sidis antaŭ sia tendo en kotlageto, provizita per plena komforto. Li estis civilizita indiĝeno, ĉar iam li laboris sur angla kargoŝipo kiel hejtisto, tial la malgranda grupo da sovaĝaj malajanoj estimis lin, kiujn li serĉis iun tagon kun tiu surpriziga novaĵo, ke li estas ilia reĝo.
Nur unu indiĝeno demandis, sur kion li bazigas tiun supozon, sed li tiel draste batis la koncernulon, ke la aliaj kompleze akceptis la neŝanĝeblan fakton.
Kiam reĝo Nalaya ekvidis la blondan, kankroruĝan pentriston proksimiĝi, li ruktis al li kun degna afableco. Wolfgang jam sciis, kion li devas fari, sed li sukcese deziras paroli kun li.
– Mi kunportis donacon al vi, suvereno de malajanoj.
– Ne malbone, ĝi nur estu bela – respondis la reĝo Nalaya.
Wolfganga transdonis al la indiĝeno ultramaran farbon, ĉar ĝi estis lia ŝatata koloro, kaj li havis plurajn el ĝi en sia kompleto. La malajano rigardis ĝin.
– La donaco estas bela, sed mi jam manĝis tiaĵon. Kion vi deziras turpa, maljuna fremdulo?
– Aŭskultu min, reĝo. Oni skribis romanojn pri la najbara insulo Bali, kaj de tiam la indiĝenoj estas riĉaj. Kial ne imiti tiun ekzemplon?
– Mi ne scias verki romanojn, kaj mi rimarkis tiaĵon nek ĉe mia popolo.
– La romanon skribus aliulo, kaj vi riĉiĝus… Ĉu vi scias, kio estas reklamo?
– Mi ankoraŭ ne manĝis tion.
– Ĝi ne estas manĝaĵo. Mi klarigos al vi, kio estas la reklamo. La homoj ŝataj ĝoji. Mi estas pentristo.
– Mi komprenas. Ĝi estas la reklamo.
– Ne. La reklamo estas tio, kiam ni persvadas la homojn, ke ili ĝojos pro tio. Mi pentros, la gazetoj skribos pri la insulo, kaj la entreprenistoj lasos sin trompi. Oni nomas tion banloko. La sovaĝa, blanka gento de la turistoj, kiuj adoras dion, nomatan Baedeker, vizitos ĉi tien. Oni nomas ĝin konjunkturo. Malgranda Lagonda estos banloko.
Li reĝa moŝto profundiĝis en pensado.
– La ideo ne estas malbona – li diris poste, rememorante iun sian esprimon el lia hejtista paseo.
Kaj ili komencis. Wolfgang renaĝis sur la indulon Javo kaj ekagis.
Kelkaj neinformitaj ĵurnalistoj, nesciantaj, ke la riĉa bofilo fariĝis duonnuda ermito, ili akceptis la novan komision: ili skribis longajn artikolojn pri la bildoj de Wolfgang, pentritaj sur Malgranda Lagonda, pri la sovaĝaj batalantoj de la ekzotika insulok pri la dmildaj knabinoj kaj pri ceteraj kuriozaĵoj.
Poste uzuristo konstruis la unuan laktohalon, kaj baldaŭ ĉio iris per si mem. Malgranda Lagonda fariĝis populara inter la milionuloj, vizitantaj Hindujon. Konstruiĝis la Grand-Hotelo, poste la Miami Grill, baldaŭ la ampleksa strando. La famo de la malgranda sud-mara insulo propagiĝis per la flugiloj de multekostaj filmoj kaj malmultekostaj romanoj, kaj la ĉiam pli belaj vilaoj konstruiĝis unu post la alia…
La Grand-Hotelo estis la plej eleganta, kaj plej kara hotelo de la insularo, marmora kaj silka sonĝo. Bonega personaro, mirinde meblitaj ĉambroj, drinkejo, restoracio kaj haveno por jaĥtoj…
Foje okazis, ke iu gasto malsaniĝis je bubona pesto. La loĝantojn de la Grand-Hotelo tamen ne estis eble liveri en kvarantenon, oni do ordonis al ili resti sub kuracista observado en izolita loko.
Eĉ unu animo ne rajtas forlalsi la Grand-Hotelon dum tri semajnoj.