158666.fb2 Tra dezerto kaj praarbaro - читать онлайн бесплатно полную версию книги . Страница 43

Tra dezerto kaj praarbaro - читать онлайн бесплатно полную версию книги . Страница 43

— Jancig! Jancig!

— Kaj se vi kunportos al ĝi sekan farunon el bananoj, kokinajn ovojn, freŝan lakton kaj mielon.

— Jancig! Jancig!

— Do alproksimiĝu kaj falu vizaĝaltere antaŭ la bona Mzimu.

M'Rua kaj liaj militistoj ekmoviĝis kaj, ne ĉesante,jancigi" eĉ per unu momento, ili ŝoviĝis antaŭen je dekkelkaj paŝoj, sed ili alproksimiĝis singarde, ĉar la superstiĉa timo antaŭ Mzimu, kiel ankaŭ simpla timego antaŭ la elefanto retenis iliajn paŝojn. La vido de Saba ekteruris ilin denove, ĉar ili opiniis ĝin,vobo", tio estas granda palflava leopardo, kiu loĝas en la tieaj regionoj kaj en la suda Abisenujo kaj kiun la lokaj loĝantoj timas eĉ pli ol la leonon, ĉar ĝi preferas la homan viandon ol ĉiuj aliaj kaj atakas eĉ bone armitajn virojn kun nekutima aŭdaco. Tamen ili trankviliĝis, vidante, ke la juna dika negreto tenas la teruran,vobo" je ŝnuro. Sed ili ekhavis eĉ pli grandan imagon pri la potenco de la bona Mzimu, kiel ankaŭ de la blanka sinjoro kaj, rigardante jen la elefanton, jen la hundon, ili flustris unu al la alia:,Se ili sorĉis eĉ,vobon", kiu tiam kontraŭstaros ilin?" Sed la plej solena momento aperis, kiam Staĉjo, turninte sin al Nel, unue kliniĝis profunde kaj poste disŝovis la kurtenojn de la palankeno kaj montris al la okuloj de la rigardantoj la bonan Mzimu. M'Rua kaj ĉiuj militistoj falis vizaĝaltere, tiel, ke iliaj korpoj formis kvazaŭ longan vivan ponton. Neniu kuraĝis moviĝi, kaj timego ekregis en ĉiuj koroj, kiu pligrandiĝis, kiam King, ĉu je ordono de Staĉjo, ĉu el propra volo, suprenlevis sian rostron kaj ekmuĝis potence, kaj imitante ĝin aŭdiĝis Saba per la plej profunda baso, kiun ĝi scipovis akiri. Tiam el ĉiuj brustoj elŝiriĝis ekkrio simila al petega ĝemo:,Aka! Aka! Aka!" — kaj tio daŭris, ĝis Kali denove ekparolis:

— Ho, M'Rua kaj vi, infanoj de M'Rua! Vi honoris la bonan Mzimu, do leviĝu, rigardu kaj plenigu per la rigardo viajn okulojn, ĉar kiu tion faros, super tiu estos la beno de la Granda Spirito. Elpelu ankaŭ la timon el viaj brustoj kaj ventroj kaj sciu, ke tie, kie restadas la bona Mzimu, homa sango ne povas esti verŝata.

Je tiuj vortoj, kaj precipe pro la deklaro, ke en la ĉeesto de la bona Mzimu la morto povas neniun atingi, leviĝis M'Rua, kaj post li la aliaj militistoj, kaj ili komencis rigardi malkuraĝe, sed avide la bonkoran diaĵon. Kaj ili devus konfesi, se Kali demandus ilin pri tio duafoje, ke nek iliaj patroj, nek ili mem vidis ion similan. Iliaj okuloj kutimiĝis al monstraj idolfiguroj, faritaj el ligno kaj vilaj kokosoj, kaj nun staris antaŭ ili sur la dorso de la elefanto hela diaĵeto, milda, dolĉa kaj ridetanta, simila al blanka birdo kaj samtempe al blanka floro. Pro tio la timo forkuris de ili; la brustoj respiris pli libere, la dikaj lipoj komencis rideti, kaj la manoj malgraŭvole etendiĝis al la belega aperaĵo.

— Ho, jancig! Jancig! Jancig!

Subite Staĉjo, kiu rigardis ĉion kun streĉita atento, rimarkis, ke unu negro, kun pinta ĉapo el ratofelo, ŝoviĝis el la vico tuj post la lastaj vortoj de Kali kaj, rampante en la herbo kvazaŭ serpento, direktiĝis al aparta kabano, situanta flanke post barilo, sed ĉirkaŭita ankaŭ per alta palisaro.

Dume la bona Mzimu, kvankam ege embarasita pri sia rolo de diaĵo, etendis laŭ la peto de Staĉjo sian malgrandan maneton kaj komencis bonvenigi la negrojn. La nigraj militistoj kun ĝojo observis per la okuloj ĉiun moviĝon de tiu malgranda mano, kredante forte, ke estas en tio potencaj,sorĉoj", kiuj defendos kaj sekurigos ilin kontraŭ multaj plagoj. Kelkaj, batante siajn brustojn kaj koksojn, diris ankaŭ:,,Ho, patrino! Nun ni fartos bone — ni kaj niaj bovinoj!". M'Rua, jam komplete kuraĝigita, alproksimiĝis al la elefanto, ankoraŭfoje batis la teron per la frunto al la bona Mzimu, kaj poste, kliniĝinte al Staĉjo, parolis en sekva maniero:

— Ĉu granda sinjoro, kiu kondukas la blankan diaĵon sur la elefanto, bonvolos manĝi pecon de M'Rua kaj ĉu li permesos, ke M'Rua manĝu pecon de li, por ke ili fariĝu fratoj, inter kiuj ne estas mensogo kaj perfido?

Kali tuj tradulds tiujn vortojn, sed vidante el la vizaĝo de Staĉjo, ke tiu tute ne havas eĉ la plej malgrandan inklinon al,peco" de M'Rua, turnis sin al la maljuna negro kaj diris:

— Ho, M'Rua, ĉu vi vere pensas, ke la blanka sinjoro tiel potenca, kiun timas la elefanto, kiu havas en la mano fulmon, kiu mortigas leonojn, al kiu svingas la voston,vobo", kiu ellasas ardajn serpentojn kaj rompas rokojn, povas ligi sangofratecon kun iu reĝo? Pripensu, ho M'Rua, ĉu la Granda Spirito ne punus vin pro la aŭdaco ĉi-rilate kaj ĉu ne estos por vi sufiĉe da gloro, se vi manĝos pecon de Kali, kies patro Fumba estas la reĝo de la Va-himanoj, kaj se Kali, la filo de Fumba, manĝos pecon de vi?

— Ĉu vi ne estas sklavo? — demandis M'Rua.

— Sinjoro granda ne forkaptis Kali'n, nek aĉetis lin, nur savis lian vivon. Pro tio Kali kondukas la bonan Mzimu kaj sinjoron al la lando de la Va-himanoj, por ke la Va-himanoj kaj Fumba ekhonoru ilin kaj donu al ili donacojn.

— Estu do tiel, kiel vi diras kaj M'Rua manĝu pecon de Kali, kaj Kali pecon de M'Rua.

— Estu tiel! — ripetis la militistoj.

— Kie estas la sorĉisto? — demandis la reĝo.

— Kie li estas? Kie li estas? Kie estas Kambo? — komencis voki pluraj voĉoj.

Kaj subite okazis io, kio povus komplete ŝanĝi la situacion, detrui la amikajn rilatojn kaj fari la negrojn malamikoj de la ĵus alvenintaj gastoj. Jen en la kabano flanke staranta kaj ĉirkaŭata de palisaro aŭdiĝis subite infera bruego. Estis kvazaŭ muĝo de leono, kvazaŭ tondro, kvazaŭ tamburbruo, kvazaŭ rido de hieno, hurlado de lupo kaj kvazaŭ terura knarado de feraj pordohokoj. Ankaŭ King, ekaŭdinte tiujn terurigajn voĉojn, komencis muĝi, Saba boji, la azeno, sur kiu sidis Nasibu, heni. La militistoj eksaltis kvazaŭ brulvunditaj kaj elŝiris la lancojn el la tero. Ekestis grandega tumulto.

La oreloj de Staĉjo kaptis maltrankvilajn ekkriojn:,Nia Mzimu! Nia Mzimu!" La honoro kaj afableco, kun kiu oni rigardis la alvenintojn, malaperis en unu momento. La okuloj de la sovaĝuloj komencis ĵeti suspektemajn kaj malamikajn rigardojn. Minacaj bruetoj leviĝis inter la homamaso, kaj la terura bruego en la sole staranta kabano potenciĝis pli kaj pli.

Kali teruriĝis kaj, alŝoviĝinte rapide al Staĉjo, komencis paroli per voĉo intermita pro kortuŝo:

— Sinjoro, jen la sorĉisto vekis la malbonan Mzimu, kiu timas, ke ĝi ne plu ricevos donacojn, kaj ĝi muĝas pro kolero. Trankviligu, sinjoro, la sorĉiston kaj malbonan Mzimu per grandaj donacoj, ĉar alie tiuj homoj turnos sin kontraŭ nin.

— Trankviligi ilin? — demandis Stajo.

Kaj subite kolerego kaptis lin pro la perfido kaj avideco de la sorĉisto, kaj la neatendita danĝero ekscitis lin ĝis la fundo de la animo. Lia bruna vizaĝo tuj ŝanĝiĝis samgrade kiel tiam, kiam li mortpafis Gehbron, Ĥamison kaj la du beduenojn. Liaj okuloj ekbrilis minace, liaj lipoj kaj pugnoj kunpremiĝis kaj la vangoj ekpaliĝis.

— Ho, mi trankviligos ilin — li diris.

Kaj senhezite li pelis la elefanton al la kabano. Ne volante resti sola inter la negroj, Kali tuj sekvis lin. El la brustoj de la sovaĝaj militistoj elŝiriĝis ekkrio — nesciate, ĉu de timo aŭ ĉu de kolerego. Sed antaŭ ol ili rekonsciiĝis, la tuta palisaro krake krevis kaj falegis sub la premo de la elefanta kapo. Poste disŝutiĝis la argilaj muroj de la kabano kaj la tegmento disflugis tra la aero en polva nubaĉo, kaj post plia momento M'Rua kaj liaj homoj ekvidis la malhelan rostron, suprenlevitan, kaj ĉe ĝia fino pendis la sorĉisto Kambo.

Kaj Staĉjo, rimarkinte sur la tero grandan tamburon faritan el la trunko de elputrinta arbo kaj tegitan per simia haŭto, ordonis al Kali, ke li donu ĝin al li kaj, returninte sin, ekstaris rekte antaŭ la mirigitaj militistoj.

— Homoj — li diris per laŭta voĉo — ne via Mzimu muĝas tie, sed tiu fripono bruas per la tamburo, por ellogi de vi donacojn, kaj vi timas, kiel infanoj!

Dirinte tion, li kaptis la ŝnuron, kiu estis enigita en la tamburon tra la sekigita haŭto kaj komencis turni ĝin ĉirkaŭe kun tuta forto. La samaj sonoj, kiuj antaŭe tiom teruris la negrojn, aŭdiĝis nun, kaj eĉ pli terure, ĉar ne obtuzigis ilin la muroj de la kabano.

— Ho, kiel malsaĝa estas M'Rua kaj liaj infanoj! — ekkriis Kali.

Staĉjo redonis al li la tamburon, kaj Kali komencis bruegi per ĝi kun tia fervoro, ke dum momento oni povis aŭdi nek unu vorton. Kaj kiam fine li havis sufiĉe de tio, li ĵetis la tamburon sub la piedojn de M'Rua:

— Jen estas via Mzimu! — li ekkriis kun granda rido.

Poste li komencis paroli al la militistoj kun la kutima ĉe negroj vortabundo, tute ne ŝparante ĉe tio mokojn pri ili kaj eĉ pri M'Rua mem. Montrante al Kambo, li deklaris al ili, ke,tiu ŝtelisto en la ĉapo el ratoj" trompis ilin dum multaj pluvaj kaj sekaj sezonoj, kaj ili paŝtis lin per fazeolo, per kapridoj kaj mielo. Ĉu ekzistas en la mondo dua, pli malsaĝa reĝo kaj nacio? Ili kredis la potencon de la maljuna trompisto kaj liajn sorĉaĵojn, do ili rigardu nun, kiel tiu granda sorĉisto pendas de la rostro kaj krias:,Aka!" por veki la kompaton de la blanka sinjoro. Kie do estas lia potenco? Kie liaj sorĉaĵoj? Kial neniu malbona Mzimu aŭdiĝas nun por Idefendi lin? Ho, kaj kio estas ilia Mzimu? Simia haŭtpeco kaj peco de putrinta arbotrunko, kiun piedpremos la elefanto! Ĉe la Va-himanoj nek virinoj, nek infanoj timus tian Mzimu, kaj timas ĝin M'Rua kaj liaj homoj. Unu nur estas vera Mzimu kaj unu vera granda kaj forta sinjoro — do ili honoru ilin kaj alportu kiel eble plej multe da donacoj, ĉar alie trafos ilin plagoj, pri kiuj ili ĝis nun neniam aŭdis.

Por negroj estis bezonaj eĉ ne tiuj vortoj, ĉar jam tio, ke la sorĉisto, kune kun sia malbona Mzimu, montriĝis tiel nekutime pli malforta ol la nova, blanka sinjoro, tute sufiĉis al ili, por forlasi kaj malestimi ĝin. Ili do komencis denove,jancigi", kaj eĉ kun pli granda humileco kaj rapideco. Sed ĉar ili estis koleraj pri si mem, ke dum tiom da jaroj ili permesis al Kambo trompi sin, ili volis nepre mortigi lin. M'Rua mem petis Staĉjon, ke li permesu ligi kaj gardi lin, ĝis oni elpensos por li ian sufiĉe kruelan morton. Sed Nel decidis donaci al li la vivon. Kaj ĉar Kali deklaris, ke tie, kie restadas la bona Mzimu, homa sango ne povas esti verŝita, Staĉjo konsentis nur forpeli la mizeran sorĉiston el la vilaĝo.

Kambo, kiu esperis, ke li mortos per plej kruele elpensitaj turmentoj, falis kapaltere antaŭ la bona Mzimu kaj plorante dankis ĝin pro la savo. Kaj de nun nenio jam malserenigis la solenaĵon. De trans la palisaro elŝutiĝis virinoj kaj infanoj, ĉar la famo pri la alveno de eksterordinaraj gastoj disvastiĝis en la tuta vilaĝo, kaĵ la deziro vidi la blankan Mzimu venkis la timon. Staĉjo kaj Nel vidis unuafoje kolonion de veraj sovaĝuloj, kiujn eĉ la araboj ne atingis. La vestoj de tiuj negroj konsistis nur el erikoj aŭ feloj pendigitaj ĉirkaŭ la koksoj; ĉiuj estis tatuitaj. Same virinoj kiel viroj havis truetojn en la oreloj kaj en tiuj truetoj pecetojn da ligno aŭ eburo. Ĉi tiuj estis tiel grandaj, ke la etendiĝintaj orellcboj preskaŭ tuŝis la brakojn. En la malsupra lipo ili portis,pelele", t.e. lignajn aŭ eburajn diskojn, tiel grandajn kiel subtasoj. La pli eminentaj militistoj kaj ties edzinoj havis sur la koloj kolumojn el fera aŭ latuna drato, tiom altajn kaj rigidajn, ke ili apenaŭ povis movi la kapon.

Videble ili apartenis ankaŭ al la gento ŝiluk, kiu etendiĝas malproksime orienten, ĉar Kali kaj Mea komprenis bone ilian lingvon, kaj Staĉjo duone. Sed ili ne posedis piedojn tiel longajn kiel iliaĵ samgentanoj loĝantaj ĉe la inundejoj de Nilo; ili havis pli larĝajn brakojn kaj estis malpli altaj kaj ĝenerale malpli similaj al vadantaj birdoj. Iliaj infanoj aspektis kvazaŭ puletoj kaj, ne malbeligitaj ankoraŭ per,pelele", estis senkompare pli belaj ol la plenaĝuloj.

La virinoj, rigardinte la bonan Mzimu ĝissate, unue de malproksime, komencis vetkure kun la militistoj alporti al ĝi donacojn, konsistantajn el kapridoj, kokinoj, ovoj, nigraj fazeoloj kaj biero farita el milio. Tio daŭris tiel longe, ĝis Staĉjo ĉesigis la alportadon de nutraĵprovizoj. Ĉar li pagis por ĉio malavare per vitraj koraloj kaj kolora perkalo, kaj Nel disdonis inter la infanoj dekkelkajn speguletojn hereditajn de Linde, eksterordinara ĝojo regis en la tuta vilaĝo kaj ĉirkaŭ la tendaro, al kiu rifuĝis la junaj vojaĝantoj, kaj aŭdiĝis pli kaj pli gajaj kaj ravitaj ekkrioj. Poste la militistoj okazigis je la honoro de la gastoj milit-dancon kaj prezentis ŝajnan batalon, kaj fine oni alpaŝis al la ligo de sangofrateco inter Kali kaj M'Rua.

Ĉar ne estis jam Kambo, kiu estis necesa al tiu ceremonio, anstataŭis lin maljuna negro konanta sufiĉe da sorĉvortoj. Ĉi tiu, buĉinte kapridon, eligis el ĝi la hepaton kaj dividis ĝin en kelkajn sufiĉe grandajn pecojn. Poste li komencis turni kvazaŭ ŝpinradon per mano kaj piedo kaj, rigardante jen al Kali, jen al M'Rua, diris per solena voĉo:

— Kali, filo de Fumba, ĉu vi volas manĝi peceton de M'Rua — kaj Vi, M'Rua, filo de M'Kuli, ĉu vi volas manĝi peceton de Kali?

— Ni volas — respondis la venontaj fratoj.

— Ĉu vi ambaŭ volas, ke la koro de Kali estu la koro de M'Rua kaj la koro de M'Rua estu la koro de Kali?

— Ni volas.

— Kaj manoj kaj lancoj kaj bovinoj?

— Kaj bovinoj!

— Kaj ĉio, kion ĉiu havas aŭ havos?

— Kion havas kaj kion havos!

— Kaj ke ne estu inter vi mensogo, nek perfido, nek malamo?

— Nek malamo!

— Kaj ke unu la alian neniam priŝtelu?