163519.fb2
Праўда, Корзун пакуль не збіраўся ўзнімаць рукі. Ён лічыў, што проста часова вымушаны адступіць на зыходную пазіцыю, з якой зноў пойдзе наперад, толькі на гэты раз больш падрыхтаваным.
Дык дзе дапушчана памылка? Быў час, калі Корзун не на жарт падазраваў у забойстве Абабурку. Шукаючы доказаў яго віны, ён неспадзявана выйшаў на Кунцэвіча. Нарыхтоўшчык адразу здаўся яму больш вартым увагі. Надта розныя былі яны. Абабурка імпульсіўны, гэта так. Але ён балбатун, шаркун, як некалі трапна ацаніў яго той жа Кунцэвіч. І не адчуваецца ў ім жорсткасці, без якой на забойства не пойдзе нават адпеты злодзей. Да таго ж такое забойства не ажыццявіш раптам, яго трэба падрыхтаваць, а ў Абабуркі не было, здаецца, на гэта часу. Аднак, бадай, самае галоўнае, ён і цяпер ахвотна ўспамінае Рамейку, паводзячы пры гэтым сябе зусім натуральна.
У Кунцэвіча прычын апасацца журналіста было не меней, чым у яго хаўрусніка. І жорсткасці ў Кунцэвіча хапае. І тэхнічны бок забойства яму лягчэй забяспечыць, чым Абабурку — меў і час і транспарт. Праўда, пра нябожчыка і ён гаворыць зусім спакойна. Так што і да яго не падкапаўся б, каб не паездка ў Пцічкавічы, якая была яму непатрэбная і пра якую ён не сказаў чамусьці праўды.
І вось новы паварот. Адкуль узяўся на Рамейкавым партманеце след Абабуркавага пальца? Гэты адбітак надта сур'ёзны доказ, каб не браць яго ў разлікі. І разам з тым Корзуну ён здаваўся не надта пераканаўчым, захацеўшы, яму можна было даць тлумачэнне, якое суд, напэўна, прыме.
Нізкае сонца светлым крайчыкам бліснула з-за цаглянай кладкі недабудаванай камяніцы. У пакоі пасвятлела, стала ўтульней, цяплей. Корзун зажмурыўся і перасеў да стала, з прыкрасцю думаючы, што на вуліцы зараз вельмі добра, што можна зайсці да Светкі і выцягнуць зноў яе на прагулку або, можа, нават расстарацца на лыжы і махнуць куды-небудзь далёка-далёка. Ён уздыхнуў і ўпарта сціснуў рукамі скроні — не да прагулак.
Корзун прымусіў сябе пераключыцца з сонечнай вуліцы на Кунцэвіча з Абабуркам. Што, калі ён памыляецца, і ні адзін, ні другі да забойства дачынення не маюць? Аднак і гэта ўсё роўна трэба або даказваць, або абвяргаць фактамі. Бо над Абабуркам навіс хісткай скалой адбітак яго пальца, а над Кунцэвічам — мана з Пцічкавічамі. І наогул, можа быць і так, што яны вінаватыя абодва і ўмела блытаюць сляды. Алесь некаторы час і так, і сяк круціў гэту думку і ўрэшце адкінуў яе. Змова патрабавала яшчэ больш часу. Так што дзейнічаў хтосьці адзін. Абабурку, безумоўна, правераць яшчэ раз без яго, Корзуна. А ён тым часам возьмецца за Кунцэвіча. Некаторыя меркаванні з'явіліся.
Корзун узяў чысты ліст паперы і пачаў вычэрчваць план гарадка. У апошнія дні, як прадбачыў, што спатрэбіцца, шмат блукаў па вуліцах і ведаў, дзе і што знаходзіцца.
На Чыгуначнай Кучаронак наехаў на Рамейку, на вуліцы Навасёлаў жыве Кунцэвіч, на Падгорнай яго бачылі ў санях… Паводле Корзунавай версіі, там Кунцэвічу не было чаго рабіць: пераезд у процілеглым баку. Так што выходзіць, быццам нарыхтоўшчык не ездзіў і не вазіў туды Рамейку… Алібі? Неблагое.
Яшчэ адна пятля на Абабуркаву шыю? Няўжо нарыхтоўшчык такі хітрун, няўжо нават друга не шкадуе? Ды пра што гаворка, такія нават украдзенай разам капейкі адзін аднаму не перададуць, а тут жыццём пахне. Толькі вось Абабурка пакуль Кунцэвіча не вельмі топіць, толькі ў дробязях прызнаецца. Затое Кунцэвіч… На словах — пароўну карайце, а сам непрыкметна стараецца галоўнае на чужы карак пераваліць. Корзун ад агіды міжволі перасмыкнуў плячамі. І падумаў, што не аддасць распрацоўку сваёй версіі Пратасеню і мясцовым сышчыкам, сам давядзе яе да ладу.
— Саша, вас да тэлефона! — пастукала ў дзверы Падабедава.
«Няўжо маёр Юркавец? — падумаў Корзун. — Няўжо выклікаюць дамоў?» Адчуваючы прыкрасць, пайшоў у адміністратарскі пакой.
Званіў, аднак, Пратасеня, і ў Корзуна адлягло на сэрцы.
— Нудзішся? — пытаў ён. — То давай да мяне.
— Сёння выхадны, — весела загаварыў Корзун, — маю я права на адпачынак, маю?
— Я цябе, можа, на бліны клічу, для выхаднога самы раз.
— Люблю бліны, з салам, маслам, смятанай і без яе, — плёў Корзун у трубку, чакаючы, калі Падабедава зачыніць за сабой дзверы. — Аркадзь Міхайлавіч, я сёння якраз успомніў, што я аператыўнік, а не следчы. Не, ад бліноў не адмаўляюся. Што вы, хто іх для мяне яшчэ напячэ? Але спачатку папрацую.
Падгорная вуліца была недалёка ад гасцініцы. Корзун дайшоў да яе хвілін за дзесяць. Старыя драўляныя хаты з маленькімі вокнамі — такіх цяпер ніхто не робіць; кантора гаргазу — арганізацыя новая, яшчэ не паспела адбудавацца па-сучаснаму; пустэча з рэшткамі цаглянага падмурка — відаць, будыніну ці разбурылі, ці перавезлі на другую сядзібу, і побач некалькі замкнёных хлявоў.
Вуліца як вуліца. Корзун прайшоўся з канца ў канец і выйшаў на невялікую заасфальтаваную плошчу, спыніўся перад будынкам з бетону і шкла. Чорная шыльда горда абвяшчала залатымі літарамі: «Спартыўны комплекс». А трохі ніжэй было пазначана, калі працуе басейн, гімнастычная зала, валейбольная…
Корзуну ўспомніўся свой гарадок. Тады яны, вучні, фізкультурай маглі займацца толькі ў цеснай школьнай зале, а пра басейн нават не марылі. А цяпер у звычайным раённым цэнтры — спартыўны комплекс! Хутка бяжыць час, але яшчэ хутчэй мяняецца аблічча гарадоў і пасёлкаў. Ён пастаяў, пачытаў афішы, якія паведамлялі аб спаборніцтвах, і павярнуў назад. Быў час ісці да Пратасені. Але яшчэ раней трэба было завярнуць у райаддзел. Сякія-такія думкі з'явіліся, іх неабходна праверыць. Тым болей што дзяжурыў сёння сам начальнік аддзялення крымінальнага вышуку капітан Шабуня.
— Здаволены? — сустрэў ён Корзуна. Лічыў, што цяпер справа, нарэшце, закончыцца.
— Прагрэс рухаюць скептыкі, капітан, — адказаў Корзун, — так што пазбягай заспакоенасці. А каб ты не заснуў у шапку, вось табе заданне: знайдзі зацятага аматара спорту. Хай паводзіць мяне па гарадку. Гадзіны праз дзве.
Шабуня паціснуў плячамі. І таму ўвесь яго выгляд нібы казаў: табе так хочацца — дастаўлю, і не толькі аматара спорту, а спатрэбіцца — і музыканта, і шаўца з краўцом, і наогул, каго хочаш. Корзун пасміхнуўся, падумаўшы, што капітан няйначай цяпер будзе ламаць галаву, стараючыся даўмецца, якая такая патрэба ўзнікла ў інспектара абласнога ўпраўлення. Бо ён сам, Корзун, не супакоіўся б, пакуль не адгадаў бы ў падобным выпадку чужую задуму. Здарэнне ж адбылося ў Лясным, следства працягвалася, і начальніку крымінальнага выпуску не павінна быць абыякава, як і чым яно скончыцца.
Пра што думаў Шабуня гэтыя дзве гадзіны, пакуль яго не было, Корзун так і не даведаўся. Аднак, калі ён прыйшоў у аддзел, у капітана сядзеў белабрысы цыбаты хлопец у караткаватым дэмісезонным паліто і тупаносых чорных чаравіках на тоўстай белай падэшве.
«Як піць даць музыкант», — мільганула ў Корзунавай галаве. Ды, зрэшты, для яго задумы гэта істотнага значэння не мела — абы добрым гідам быў.
Напэўна, нейкая нездаволенасць усё-такі адбілася на Алесевым твары, бо цяпер пасміхнуўся ўжо гаспадар кабінета і падкрэслена раўнадушна адрэкамендаваў модніка:
— Выступае за зборную вобласці, баскетбаліст.
— А ўжо ж, росту хапае, — Корзун больш прыязна паглядзеў на хлопца.
А той ускочыў з крэсла, выцягнуўся па стойцы «смірна», стаўшы яшчэ нібы даўжэйшым, і назваўся:
— Малодшы лейтэнант Наркевіч…
— З майго аддзялення, — задаволена дадаў Шабуня і ўдакладніў: — Мясцовы, у курсе справы.
— От, гэта добра, капітан, — узрадаваўся Корзун. — Дзякую. — І да хлопца: — Як тваё імя, малодшы лейтэнант? Мікола? Дык вось, Мікола, пашукаем зацятых валейбольных балельшчыкаў.
— Усіх? — разгубіўся Наркевіч.
— Яно не пашкодзіла б, аднак пакуль з нас, спадзяюся, хопіць тых, што жывуць на поўнач ад спартыўнага комплексу.
— Геаграфія… — заклапочана паматаў галавой Шабуня. — Мне б з вамі… На заўтра нельга адкласці?
— Баюся, на мяне ўжо данос у пракурора ляжыць, — адказаў Корзун, — мушу спяшацца, — і павярнуўся да малодшага лейтэнанта.
Наркевіч адступіў на крок убок, прапускаючы Алеся ў дзверы.
На вуліцы спыніліся.
Ярка свяціла сонца. Прамерзлы белы снег пад яго промнямі зіхацеў рознакаляровымі вясёлкамі, пявуча рыпеў пад нагамі. Корзуну зноў падумалася, што ў такі суботні дзень не сведкаў шукаць бы, а на лыжах па наваколлі гойсаць, і ўздыхнуў.
— Вы не турбуйцеся, Алесь Антонавіч, к вечару ўсіх выявім, наш гарадок невялікі.
— Я не пра тое, Мікола, — прызнаўся Корзун. — За нашай працай часам забываеш, што ты не толькі дэтэктыў, а і звычайны чалавек, якому хочацца адпачыць, з сябрамі пра жыццё-быццё паразважаць.
— Ну, забойствы не кожны дзень бываюць, — разважліва прамовіў Наркевіч.
— І то верна, — пагадзіўся Корзун. Не яму было расчароўваць гэтага хлопца, які толькі пачынаў службу ў міліцыі і якому яшчэ ўсё бачылася ў асаблівым святле, нагадваць, што, акрамя забойстваў, ёсць нямала іншых сур'ёзных злачынстваў і яны таксама патрабуюць часу. Некалі і ён, Корзун, быў такі. Тады яму кожнае дзяжурства ў выхадны дзень здавалася святам, ён нават ганарыўся, што нясе вахту, калі іншыя супрацоўнікі адпачываюць. Зараз ён святочнымі дзяжурствамі не ганарыўся, зараз ён прымаў іх як звычайную службовую неабходнасць, хаця ў душы было і зайздросціў тым, хто можа вольна распараджацца сваім часам. Аднак, каб яму давялося выбіраць службу спачатку, ён усё роўна пайшоў бы ў крымінальны вышук. З усімі клопатамі, нягодамі і да таго падобнымі праявамі, якімі характарызуецца гэта служба. Толькі цяпер у яго поглядзе на яе было зусім мала колішняй рамантыкі — яна саступіла месца цвярозаму разуменню сутнасці салдата міліцыі. Алесь зірнуў на суровы твар Наркевіча і сказаў: — Не будзем бядаваць, дружа, можа яшчэ пашчасціць, то мы тады і прагулку ў лес арганізуем.
Яны няспешна пакрочылі ў бок цэнтра гарадка. Калі апынуліся на ціхай бязлюднай вуліцы, Корзун спытаў:
— Табе задача ясная?
— Збольшага…
Сам Корзун не любіў, выконваючы даручэнне, дзейнічаць, як кажуць, з завязанымі вачамі, не ведаючы добра сутнасці задання. І рашыў растлумачыць сваю задуму таварышу:
— Прыкладна ў той час, калі скончыўся валейбольны матч, на Падгорнай або на бліжэйшых да комплексу вуліцах мог быць чалавек у вазку ці без вазка, пеша, адзін, удвух, з кампаніяй… Разыходзячыся, балельшчыкі маглі яго або іх бачыць. Нам важна ўстанавіць, ці бачылі, калі бачылі, то каго, ну і, вядома, больш-менш дакладна час. Зразумела?
— Так…
— Бачу, не зусім, — пасміхнуўся Алесь. — Справа ў тым, што я маю вялікае падазрэнне супраць нарыхтоўшчыка Кунцэвіча. Нават амаль упэўнены, што ён тут быў і што яго знаходжанне тут неяк звязана са смерцю журналіста Рамейкі.