Ён выглядаў вельмi зычлiвым i сардэчным. "Зусiм як сапраўдны ангелец", - падумаў Майет, аднак незнаёмага выдаваў нос - нос са шнарам, якi зрабiўся прамы пасля аперацыi. Варожасць памiж жыдом, якi не хаваў сваёй нацыянальнасцi, i жыдом, якi маскiраваў яе, адразу ж была выказаная ў чароўных усмешках, сардэчных шчырых поцiсках рук i ў адведзеных адзiн ад аднаго вачах.
- Я чакаў убачыць свайго агента.
- Ах, бедалага Экман, бедалага Экман, - уздыхнуў Стэйн, пахiтаўшы бялявай галавой.
- Што вы маеце на ўвазе?
- Тое, дзеля чаго я прыйшоў. Папрасiць вас зайсцi да мiсiс Экман. Я вельмi за яе хвалююся.
- Вы хочаце сказаць, што мiстэр Экман памёр?
- Знiк. Не вярнуўся дамоў учора ўвечары. Вельмi ўсё гэта дзiўна.
Было холадна. Майет зачынiў акно i, сунуўшы рукi ў кiшэнi футры, пачаў хадзiць па пакоi туды-сюды: тры крокi ў адзiн бок, тры ў другi.
- Нiчога дзiўнага. Думаю, ён не змог бы даць мне справаздачу, павольна прамовiў ён.
- Некалькi дзён таму ён прызнаўся мне, што адчувае ваш недавер да яго. Ён быў пакрыўджаны, вельмi пакрыўджаны.
- Я нiколi не давяраю жыду, якi перайшоў у хрысцiянства, - павольна, дакладна падбiраючы кожнае слова, сказаў Майет.
- Аднак жа дазвольце, мiстэр Майет: гэта ўжо занадта катэгарычна, запярэчыў быў Стэйн, адчуваючы некаторую няёмкасць.
- Дапускаю, што, магчыма, ён у сваiх перамовах пайшоў крыху далей, чым паведамiў мне, - сказаў Майет, спынiўшыся пасярод пакоя спiнай да Стэйна, але так, каб ён змог бачыць усю постаць Стэйна, да пояса адлюстраваную ў люстры з пазалочанай рамай.
- О, перамовы, - адбiтак Стэйна ў люстры быў не такi абыякавы, як яго голас, - яны ўжо скончаны.
- Ён паведамiў вам, што мы не будзем купляць?
- Але ж ён купiў.
Майет кiўнуў. Ён не здзiвiўся. За знiкненнем Экмана павiнна хавацца шмат чаго.
- На самой справе я вельмi хвалююся за бедалагу Экмана. Думка, што ён, магчыма, пакончыў жыццё самагубствам, мне невыносная, - павольна сказаў Стэйн.
- Думаю, у вас няма падстаў хвалявацца. Напэўна, ён проста адышоў ад спраў. Крыху, праўда, занадта паспяшаўся.
- Разумееце, ён быў устрывожаны.
- Чым жа?
- Ну, у яго з'явiлася такое пачуццё, нiбыта вы яму не давяраеце. I потым, у яго не было дзяцей. Ён хацеў мець дзяцей. Шмат прычын на трывогу. Трэба быць мiласэрным.
- Але ж я не хрысцiянiн, мiстэр Стэйн. Я не веру, што мiласэрнасць галоўная дабрачыннасць. Магу я паглядзець дакумент, якi ён падпiсаў?
- Вядома.
Мiстэр Стэйн выцягнуў з кiшэнi цвiдавага пiнжака доўгi канверт, складзены ўдвая. Майет сеў за стол, расклаў на iм паперы i пачаў уважлiва iх чытаць. Ён не рабiў нiякiх заўваг, твар яго не выказваў нiчога. Цяжка было ўявiць, якi ён быў шчаслiвы, калi вярнуўся да лiчбаў, - iх ён разумеў, i яны былi пазбаўленыя ўсякiх пачуццяў. Закончыўшы чытаць, ён адкiнуўся ў крэсле i пачаў вывучаць свае пазногцi: перад ад'ездам, у Лондане, ён зрабiў манiкюр, але яны патрабавалi да сябе ўвагi.
- Як прайшло ваша падарожжа? Спадзяюся, бунт у Белградзе вас не закрануў? - спакойна спытаў Стэйн.
- Не, - абыякава адказаў Майет.
Гэта была праўда. Усё тое незразумелае, што адбылося ў Субоцiцы, здавалася яму нерэальным. Вельмi хутка ён пра ўсё забудзецца, - гэта ж нiяк не звязана са звычайным жыццём, дый нельга ўсё гэта растлумачыць.
- Вы, вядома, разумееце, што мы можам знайсцi нейкую недакладнасць i скасаваць гэтае пагадненне?
- Не думаю. Бедалага Экман быў вашай даверанай асобай. Вы далi яму правы весцi перамовы.
- У яго не было паўнамоцтваў падпiсваць пагадненне. Не, мiстэр Стэйн, баюся, што вам ад гэтага не будзе нiякай карысцi.
Стэйн сеў на канапу i перакрыжаваў ногi. Ад яго цвiдавага гарнiтура пахла тытунём.
- Я не хачу вам нiчога навязваць. Мой дэвiз: нiколi не падводзiць свайго калегу бiзнесмена. Я адразу ж скасаваў бы пагадненне, мiстэр Майет, калi б яно было несправядлiвае. Але, бачыце, калi ўжо бедалага Экман падпiсаў гэты дакумент, фiрма Моўлта адмовiлася ад далейшых перамоваў. Цяпер ужо другi раз яны не вернуцца да гэтай справы.
- Аднак жа мне добра вядома, як Моўлты зацiкаўлены ў разынках.
- Ну, бачыце, пры такiх абставiнах, скажу вам па-сяброўску, мiстэр Майет: калi вы скасуеце гэтае пагадненне, мне давядзецца за яго пазмагацца. Дазвольце запалiць?
- Вазьмiце цыгару.
- А можна, я запалю люльку?
Ён пачаў набiваць люльку светлым мяккiм тытунём.
- Я думаю, што Экман меў за гэта неблагiя камiсiйныя?
- Ах, бедалага Экман! Я i сапраўды хацеў бы, каб вы наведалi мiсiс Экман. Яна вельмi нервуецца, - ухiлiўся ад адказу Стэйн.
- У яе не будзе падстаў хвалявацца, калi яна атрымае добрыя камiсiйныя.
Стэйн усмiхнуўся i запалiў люльку. Майет пачаў перачытваць пагадненне. Сапраўды, яго можна было скасаваць, але суды - справа ненадзейная. Добры адвакат можа прынесцi шмат клопату. Некаторыя лiчбы не хацелася б друкаваць. Зрэшты, справа Стэйна мела пэўную каштоўнасць для фiрмы. Але яму не падабалася цана i тое, што пасада дырэктара заставалася за Стэйнам. Нават з цаной можна было б пагадзiцца, але Майет не хацеў, каб чужы ўблытваўся ў iхнюю фiрму.
- Вось што я зраблю. Мы скасуем гэта пагадненне i складзем новае.
Стэйн пахiтаў галавой:
- Паслухайце, мiстэр Майет, калi ласка, гэта будзе не зусiм справядлiва ў адносiнах да мяне.
Майет вырашыў, што рабiць. Не варта трывожыць бацьку судовым працэсам. Ён пагодзiцца з гэтым дакументам пры ўмове, што Стэйн адмовiцца ад пасады дырэктара. Але яму пакуль не хацелася адкрываць свае карты. Стэйн мог занаравiцца.
- Не думайце пра гэта, мiстэр Стэйн, адкладзем рашэнне на дзянёк-другi.
- Ну добра. Але я ня ўпэўнены, цi будзе ў мяне час падумаць. Наколькi я ведаю сучасных дзяўчат, часу ў мяне не будзе. Сёння пасля полудня я сустракаю сваю пляменнiцу. Яна ехала з вамi ў адным цягнiку ад Кёльна. Гэта дачка бедалагi Пардаў, - весела сказаў Стэйн.
Майет дастаў партабак i, пакуль выбiраў i падразаў цыгару, вырашыў, што яму рабiць далей. Ён ужо пачаў ставiцца з пагардай да Стэйна. Той быў занадта гаваркi i паведамляў шмат зусiм непатрэбнага. Не дзiва, што ў яго справы прыйшлi ў заняпад. Але адначасова няясная цяга Майета да пляменнiцы Стэйна ўзмацнiлася. Даведаўшыся, што яе мацi была жыдоўка, ён раптам адчуў у ёй свайго чалавека. Яна рабiлася больш зразумелая i даступная, i ён саромеўся таго, што мiнулым вечарам паводзiў сябе з ёю так нацягнена. Пасля вяртання з Субоцiцы яны павячэралi разам у вагоне-рэстаране, i ён увесь час намагаўся паводзiць сябе як мага больш натуральна.