Сябар засмяяўся.
Галя сядзела побач з Аленкай i ўвесь час азiралася, калi хто заходзiў у клуб.
- Каго ты там выглядваеш? - пацiкавiлася Аленка. - Анатоль усё роўна застаўся ў лагеры.
- Я ж табе даверылася: Вайдаша кахаю!
- Дарэмна гэта...
- Ну чаму дарэмна? Калi ён сказаў мне: не выходзь замуж, значыць, хоча, каб я пасталела, а тады мяне возьме! Нават дзядзька Адась так казаў! А чаму Вайдаш гаварыў мне: не iдзi замуж? Значыць, меў нешта такое...
- Я i Маруся таксама табе кажам: не iдзi! Але ж мы не маем "нешта", проста па-сяброўску раiм. Вось i Вайдаш табе па-сяброўску раiць!
- Маруся кахае Анатоля, таму i кажа! - аж падскочыла Галя.
- А я ж не кахаю Анатоля!
- Затое ты Вайдаша кахаеш! - заключыла Галя. - Бачыла, як ты плакала, калi ён да нас у лагер прыходзiў...
- Ды мне туш у вочы трапiла, вочы размазала... - пачала апраўдвацца Аленка. - У Вайдаша ёсць нявеста, ён - князь, i яна - князёўна, - схлусiла Аленка. - Як ты не разумееш, што ён з табою нiколi не ажэнiцца! Яму патрэбен жораў у небе, а не сiнiца ў руках.
- Дык я, па-твойму, - сiнiца? - раззлавалася Галя.
- Ён ажэнiцца па разлiку, - растлумачыла Аленка, - усе князi, каралi жэняцца па разлiку. I выкiнь яго з галавы!
- Значыць, за Анатоля iсцi? - не разумела Галя.
- I за Анатоля не iдзi, i на Вайдаша не спадзявайся! - уздыхнула Аленка i замахала перад сабою насоўкай. - Працуй, рабi кар'еру, разумней! Уф! Я хутка тут з табою здурнею!
Яна паднялася i накiравалася да выхаду. За ўвесь час танцаў Аленку так нiхто i не запрасiў. "Няўжо гэта праўда, што я нiкому не патрэбная?" падумала яна.
* * *
З боку вёскi паказалася чорная хмара. Падзьмуў вецер, зашамацелi, загайдалiся верхавiны дрэваў, паднялiся ў паветра сухiя лiсты, галiнкi, сыпанулi ў твар Анатолю. Ён закрыўся рукавом штармоўкi.
- Ну, што назбiраў грыбоў для будучай жонкi? - аклiкнуў яго вясёлы дзявочы голас.
Азiрнуўся: у жоўтым спартовым касцюме i з кошыкам стаяла ля яго i ўсмiхалася Маруся.
- Садзiся, падвязу! - саскокваючы з ровара, узрадаваўся Анатоль. - Садзiся наперад, а то дождж хутка будзе! Ведаеш, у мяне з Галяй - усё! Яна на шыю гэтаму панiчу вешаецца!
- Дуброўскаму? - здзiвiлася Маруся. - Што ў iх агульнага?
- А ты ў яго спытай! - незадаволена буркнуў Анатоль, падсаджваючы Марусю на раму. - Малалетак кадрыць, i ўсё! Iрэна памяшалася, да яго ў машыну голая хадзiла, Аленка нешта плача...
- Можа, яна з-за Мiколы? - абазвалася Маруся. - Ён жа ўжо Гайву кадрыць...
- Ды не з-за Мiколы! - павысiў голас Анатоль. - Яна Мiколу ўсё даруе. А тут, надысь, князь гэты заяўляецца, рыбу вудзiць. Сядзiм утрох: я, Антосiк i ён, гад! Аленка падышла, павiталася, а ён сядзiць i глядзiць на яе, сядзiць i глядзiць, дык яна сваю вуду кiнула, заплакала i пайшла!
- Няўжо заплакала? - не паверыла Маруся.
- Ля мяне ж сядзела, бачыў... А Галя казала, што калi зiмою Аленка прыязджала да яе, то Дуброўскi гэты на танцах кадрыўся да Аленкi. А што там было потым, хто ведае, можа, у Менску стрэлку накiнуў... Сустракалiся, можа... Невядома яшчэ, ад каго яна аборт рабiла, ад яго цi ад Мiколы...
- Стой! - закрычала Маруся. - Што за плёткi?
I саскочыла з ровара. Анатоль паставiў ровар да дрэва. Буйныя кроплi дажджу ўпалi Марусi на шчокi i нос, пасыпалiся на валасы. Анатоль абхапiў Марусю, затулiў у сваю штармоўку i горача зашаптаў:
- Успомнi, як усё было ў Менску? Я прынёс табе эдэльвейсы, а ты гаворыш: застанься!.. Якi я дурны быў! Я гатовы застацца з табою назаўсёды! Ты разумная, з табою не сорамна ў кампанii, ты не гаворыш глупстваў. Ты добра гатуеш, да такой жонкi не сорамна i сяброў пасля паходу запрасiць! I размаўляць з табою цiкава. А да мацi маёй паедзеш - не нахвалiцца табою, бо ты i грады выпалеш, i карову падоiш! I з паходу мяне чакаць будзеш! Маруся, выходзь за мяне замуж!
Ён памкнуўся пацалаваць яе, але тая адхiлiлася i гарэзлiва спытала:
- А мяне ў паходы браць будзеш? На турзлёты будзеш пускаць?
- Маруся, якiя паходы, турзлёты ў тваiм узросце?
- Дык што я табе, баба старая? - раззлавалася Маруся i адпiхнула яго ад сябе.
Ён упаў, падняўся i пачаў апраўдвацца:
- Маруся, я пра здароўе тваё клапачуся... Табе i без паходаў работы ў хаце хопiць!
- А дзецi? Ты хочаш дзяцей?
- Маруся, калi ты мяне кахаеш, то зразумееш: адна турыстычная спартовая пуцёўка на Камчатку ў паход пятай катэгорыi больш за сто даляраў каштуе. А мне пазарэз трэба гэты паход, я майстрам спорту стаць хачу! Пра якiх дзяцей можа быць гаворка, каб самiм пракармiцца неяк ды мне на пуцёўку сабраць... А ты ў Дуброўскага ў фiрме мазаiчнiцай такiя даляры заграбаць будзеш - я ўвесь свет змагу пабачыць!
- А я? - упарта дапытвалася Маруся.
- Жанчына, калi кахае, на ўсе ахвяры пойдзе...
- А вось гэтага не хочаш? - Маруся сунула яму пад нос вялiкi кукiш. - На, вось табе, з маслам!..
I пабегла ад яго пад пралiўным дажджом, паставiўшы на галаву кошык.
* * *
- Дзед Уладыморык, - ветлiва ўсмiхнуўся Мiкола, - вось прыйшоў паданне запiсаць. Пра Тарфянога аленя, як абяцалi...
- Заходзь, заходзь, - запрасiў той у хату. - I дажджу не пабаяўся!
Дзед правёў яго ў прасторную, вялiкую хату з пабеленай печчу. Паказаў рукою на канапу. Узяў са стала мiсу з яблыкамi i падаў хлопцу:
- Частуйся! Можа, гарбаткi вып'еш? Прамок жа...
- Не, дзякую! - адмовiўся Мiкола. - А вы адзiн у хаце? Дзе ваша ўнучка Гайва?
- Я тут! - выглянула з другога пакойчыка прыгожая дзяўчына ў спартовым касцюме, з распушчанымi валасамi. - А я вас памятаю... Вы - сын дзядзькi Адася, у якога смачныя мочаныя яблыкi!