– Jeszcze.
– Nie powiedziała Livia, wpatrując się w niego oczyma rozżarzonymi od miłosnego napięcia.
– Proszę.
– „Nie” znaczy „nie”.
„Lubię kiedy to robisz wbrew mojej woli” – wyszeptała mu kiedyś do ucha, więc teraz, w przypływie podniecenia, spróbował włożyć kolano między zaciśnięte uda, chwycił ją gwałtownie za przeguby i rozłożył jej ramiona. Wyglądała jak ukrzyżowana. Dysząc, patrzyli na siebie, aż nagle ustąpiła.
– Tak – powiedziała. – Tak. Teraz.
I właśnie wtedy rozdzwonił się telefon. Nie otwierając oczu, Montalbano sięgnął nie tyle po słuchawkę, ile po rozchybotaną połę snu, który go nieodwołalnie opuszczał.
– Słucham! – Był wściekły na intruza.
– Panie komisarzu, mamy klienta – rozpoznał głos brygadiera Fazio.
Drugi podkomendny, Tortorella, leżał jeszcze w szpitalu z fatalną raną postrzałową brzucha. Otrzymał ją od faceta, który udawał mafiosa, a był po prostu nic niewartym fiutem. „Klient” w ich żargonie oznaczał nieboszczyka, którym należało się zająć.
– Kto to jest?
– Jeszcze nie wiemy.
– Jak go zabili?
– Nie wiemy. Nie wiemy nawet, czy w ogóle został zamordowany.
– Nie rozumiem. Budzisz mnie i nic nie wiesz?
Odetchnął głęboko, żeby się pozbyć bezsensownego rozdrażnienia, które rozmówca znosił z taką cierpliwością.
– Kto go znalazł?
– Dwaj śmieciarze. Na „pastwisku”, w samochodzie.
– Już jadę. Zadzwoń tymczasem do Montelusy, sprowadź ekipę i zawiadom sędziego Lo Blanco.
Myjąc się pod prysznicem, doszedł do wniosku, że denat musiał należeć do bandy Cuffaro. Przed ośmioma miesiącami, prawdopodobnie w wyniku sporu o granice wpływów, między rodzinami Cuffaro z Vigaty i Sinagra z Feli wybuchła gwałtowna wojna – jeden trup na miesiąc, na przemian, w porządku, od którego nie było odstępstw: raz w Vigacie, raz w Feli. Ostatni, niejaki Mario Salino, został zastrzelony w Feli przez tych z Vignty, więc teraz przyszła widocznie kolej na jednego z bundy Cuffaro…
Przed wyjściem z domu – mieszkał samotnie w niewielkiej willi nad morzem, po jednej stron „pastwiska” – zapragnął zatelefonować do Genui. Livia odebrała natychmiast.
– Przepraszam – rzekł – ale chciałem usłyszeć twój głos.
– Śniłeś mi się – oznajmiła sennie. I zaraz dodała: – Byliśmy razem.
Montalbano już miał powiedzieć, że ona też mu się śniła, ale dziwnie się speszył. Zamiast tego zapytał:
– A co robiliśmy?
– To, czego nie robimy już od dawna – odparła.
W komisariacie oprócz brygadiera zastał tylko trzech agentów. Pozostali byli w sklepie odzieżowym, którego właściciel zastrzelił siostrę podczas kłótni o podział spadku i uciekł. Montalbano otworzył drzwi pokoju przesłuchań. Dwaj śmieciarze siedzieli na ławce, jeden obok drugiego, bladzi pomimo upału.
– Czekajcie, zaraz wracam – rzucił, lecz tamci byli tak otępiali, że nawet nie odpowiedzieli. Wiadomo, że kiedy ktoś trafia na policję, wszystko jedno z jakiego powodu, sprawy zawsze ciągną się długo. – Czy któryś z was zawiadomił dziennikarzy? – zwrócił się komisarz do swoich ludzi.
Zaprzeczyli, kręcąc głowami.
– Pamiętajcie: nie chcę, żeby się tu plątali.
Galluzzo nieśmiało zrobił krok do przodu i podniósł dwa palce, jak gdyby chciał spytać, czy może iść do ubikacji.
– Nawet mój szwagier?
Szwagier Galluzza był dziennikarzem stacji Televigata, gdzie prowadził kronikę wypadków. Montalbano wyobraził sobie rodzinną kłótnię, do której by doszło, gdyby Galluzzo nic mu nie powiedział. I rzeczywiście, podwładny patrzył na niego błagalnym, psim wzrokiem.
– Dobrze. Niech przyjdzie, kiedy wyniosą zwłoki. I żadnych zdjęć.
Pojechali samochodem służbowym, zostawiając na posterunku jedynie Giallombarda. Za kierownicą siedział Peppe Gallo, który obok Galluza najczęściej był obiektem głupich kawałów o policjantach. Wiedząc, jak prowadzi, Montalbano go ostrzegł:
– Tylko nie pędź, nie ma takiej potrzeby.
Na zakręcie koło kościoła del Carmine kierowca jednak nie wytrzymał i przyspieszył z piskiem kół. Dał się słyszeć krótki huk, jak strzał z pistoletu, po czym samochodem zarzuciło. Wysiedli; prawa tylna opona pękła. Została przecięta jakimś ostrzem – jego podłużne ślady były dobrze widoczne.
– Fiuty, skurwysyny! – wybuchnął brygadier.
Montalbano wściekł się nie na żarty.
– Przecież wiecie, że co dwa tygodnie przecinają nam opony! Jezu! Codziennie rano powtarzam, żebyście je sprawdzili przed wyjazdem! Ale wy, sukinsyny, macie to w dupie! Aż w końcu któryś z nas skręci kark!
Krzątanina przy wymianie koła zabrała im dziesięć minut, a kiedy dojechali do „pastwiska”, specjaliści z Montelusy znajdowali się już na miejscu. Byli na etapie medytacji, jak to nazywał Montalbano, czyli pięciu lub sześciu agentów chodziło dokoła samochodu, z pochylonymi głowami, trzymając dłonie w kieszeniach albo za plecami. Wyglądali jak filozofowie pogrążeni w głębokich rozmyślaniach, a tak naprawdę łazili z wytrzeszczonymi oczami, szukając na ziemi znaków, śladów, jakiegoś tropu. Ujrzawszy Montalbana, Jacomuzzi, ich szef, wybiegł mu naprzeciw.
– Jak to, bez dziennikarzy?
– Nie chcę ich tutaj widzieć.
– Tym razem zabiją cię, że przepuścili przez ciebie taką wiadomość. – Był wyraźnie podekscytowany. – Czy słyszałeś już, kim jest denat?
– Nie, gadaj.
– Inżynier Silvio Luparello.
– O kurwa! – Montalbano zdobył się tylko na taki komentarz.
– A wiesz, jak zginął?
– Nie. I wcale nie chcę wiedzieć. Sam zobaczę.
Jacomuzzi obraził się i wrócił do ekipy. Fotograf zrobił już swoje, teraz przyszła kolej na doktora Pasquano. Zmuszony pracować w niewygodnej pozycji. do polowy zagłębiony w samochodzie, przechylał się w kierunku miejscu obok kierowcy, gdzie Montalbano dostrzegł ciemną sylwetkę. Fazio i agenci z Vigaty pomagali kolegom z Montelusy. Komisarz zapalił papierosa i popatrzył w stronę zakładów chemicznych. Fascynowały go te ruiny. Obiecał sobie, że któregoś dnia sfotografuje to miejsce, wyśle zdjęcia Livii i w ten sposób opowie jej o sobie i o swojej ziemi, której ona jeszcze nie potrafiła zrozumieć.
Tymczasem przyjechał sędzia Lo Bianco. Wysiadł z samochodu, nie kryjąc podniecenia.
– Czy denat to naprawdę inżynier Luparello?
Jacomuzzi wyraźnie nie tracił czasu.
– Tak się wydaje.
Sędzia dołączył do ekipy z sądówki. Zaczął rozmawiać wzburzonym głosem z Jacomuzzim i z doktorem Pasquano, który wyciągnął z torby butelkę alkoholu i zdezynfekował dłonie. Po dłuższej krzątaninie, podczas której Montalbano zdążył nawet przypiec się trochę na słońcu, ludzie z sądówki wsiedli do samochodu i odjechali. Przechodząc obok komisarza, Jacomuzzi nawet się z nim nie pożegnał. Montalbano usłyszał, jak za jego plecami zawyła syrena ambulansu. Teraz przyszła kolej na niego, musiał się wziąć do pracy, nie było rady. Otrząsnął się z otępienia i skierował kroki w stronę samochodu z denatem.
W połowie drogi zatrzymał go sędzia.
– Ciało może zostać przewiezione. A zważywszy na to jak znaną postacią był biedny inżynier, im bardziej się pospieszymy, tym lepiej. W każdym razie proszę mnie codziennie informować o rozwoju śledztwa. – Zamilkł na chwilę, a potem, chcąc złagodzić stanowczość ostatnich słów, powiedział: – Proszę dzwonić, kiedy tylko uzna pan za stosowne. – Znów zamilkł, po czym dodał: – W godzinach urzędowania, ma się rozumieć.
Oddalił się. W godzinach urzędowania i nie do domu. W domu, co było rzeczą powszechnie wiadomą, sędzia Lo Bianco oddawał się tworzeniu ważnej i poważnej księgi: Życie i dzieła Rinalda i Antonia Lo Bianco, bakałarzy Uniwersytetu w Agrygencie zapanowaniu króla Marcina Młodego (1402-1409). Tytułowych bohaterów uważał za swoich przodków, dalekich wprawdzie, ale jednak.
– Jak zginął? – spytał Montalbano lekarza.
– Niech pan sam zobaczy – odpowiedział Pasquano, przesuwając się na bok.
Komisarz zajrzał do samochodu, w którym było gorąco jak w piecu (a raczej jak w krematorium), pierwszy raz spojrzał na nieboszczyka i natychmiast pomyślał o kwestorze. Nie dlatego, że miał w zwyczaju wznosić myśli ku przełożonym na początku każdego dochodzenia, lecz wyłącznie dlatego, że ze starym kwestorem Burlando, z którym był zaprzyjaźniony, dziesięć dni temu rozmawiał o książce Ariesa Człowiek i śmierć, którą obaj właśnie przeczytali. Kwestor twierdził, że śmierć, nawet najpodlejsza, w każdym przypadku należy do sfery sacrum. Montalbano sprzeciwiał się, mówiąc, że w żadnej śmierci, nawet w śmierci papieża, żadnego sacrum dostrzec nie umie. Chciałby, żeby kwestor stanął teraz przy nim i zobaczył to, na co on sam właśnie patrzył. Inżynier, zawsze nieskazitelnie elegancki, zadbany w każdym szczególe wyglądu, teraz był bez krawata, koszulę miał rozpiętą, przekrzywione okulary, kołnierz marynarki niechlujnie podniesiony do połowy, skarpetki opuszczone i niemal wywinięte na półbuty. Najbardziej jednak uderzył komisarza widok opuszczonych do kolan spodni, z białymi majtkami wewnątrz, i koszuli, podwiniętej razem z podkoszulkiem aż do piersi. I przyrodzenia – ohydnie wystającego, nabrzmiałego, w kępie włosów, brutalnie kontrastującego z delikatnym zarysem reszty ciała.
– Ale jak zginął? – zapytał ponownie lekarza, wysiadając z samochodu.
– To chyba jasne, nie? – odparł nieuprzejmie Pasquano. – Czy wiedział pan, że biedny inżynier przeszedł operację serca, którą przeprowadził znany londyński kardiochirurg?
– Prawdę mówiąc, nie miałem o tym pojęcia. Kiedy widziałem go w środę w telewizji, wydawał się w doskonałej formie.
– Wydawał się, ale nie był. Wie pan, wszyscy politycy są jak psy. Kiedy tylko zwietrzą, że nie możesz się bronić, zagryzą cię. W Londynie założono mu chyba dwa by-passy. Podobno wcale nie poszło łatwo.
– A u kogo się leczył w Montelusie?
– U doktora Capuano. Chodził na badania co tydzień, dbał o zdrowie, zależało mu na wyglądzie.
– Może warto, żebym porozmawiał z doktorem Capuano?
– Nie ma sensu. To, co wydarzyło się tutaj, nie budzi najmniejszych wątpliwości. Biedny inżynier miał ochotę sobie popieprzyć, kto wie, może z jakąś egzotyczną kurwą. Jak postanowił, tak zrobił, i tyle.
Lekarz zorientował się, że Montalbano patrzy nieobecnym wzrokiem.
– To pana nie przekonuje?
– Nie.
– A dlaczego?
– Prawdę mówiąc, sam nie wiem. Czy jutro będę mógł zobaczyć wyniki autopsji?
– Jutro?! Oszalał pan! Przed inżynierem czeka mnie jeszcze ta zgwałcona dwudziestolatka, którą odnaleziono w chałupie za miastem po dziesięciu dniach, na pół zżartą przez psy. Potem przyjdzie kolej na Foto Greco, któremu ucięli język i jaja, zanim powiesili go na drzewie. Potem jeszcze…
Montalbano uciął tę makabryczną wyliczankę.
– Doktorze Pasquano, do rzeczy. Kiedy dostanę wyniki?
– Pojutrze, o ile nie każą mi biegać w lewo i w prawo do innych nieboszczyków.
Pożegnali się. Montalbano zawołał brygadiera i jego ludzi, powiedział, co mają robić i kiedy przenieść ciało do ambulansu, a Gallowi kazał się zawieźć do komisariatu.
– Potem wrócisz po resztę. A jeśli będziesz jechał jak wariat, nogi ci powyrywam.
Pino i Saro podpisali zeznania, w których szczegółowo został zrelacjonowany każdy ich ruch przed znalezieniem i po znalezieniu zwłok. Brakowało tam tylko dwóch ważnych informacji, których śmieciarze woleli nie przekazywać policji. Pierwsza z nich to ta, że od razu rozpoznali denata, druga – że o odkryciu natychmiast zawiadomili mecenasa Rizzo. Wrócili więc do domów – Pino, błądząc myślami gdzieś daleko, i Saro, sprawdzając co jakiś czas, czy w jego kieszeni nadal znajduje się naszyjnik.
Przez najbliższą dobę nic nowego nie miało się wydarzyć. Montalbano po południu wyciągnął się na łóżku i trzy godziny spał głęboko. Następnie wstał i poszedł wykąpać się w morzu, które w połowie września było gładkie jak stół. Kiedy wrócił do domu, ugotował sobie talerz spaghetti z małżami i włączył telewizor. Wszystkie stacje lokalne mówiły oczywiście o śmierci inżyniera i wychwalały go pod niebiosa. Co jakiś czas pojawiał się to jeden, to drugi polityk, który ze stosowną miną wymieniał zasługi nieboszczyka i konsekwencje jego zgonu, ale nawet jedyny dziennik opozycyjny nie odważył się powiedzieć, gdzie i w jakich okolicznościach świętej pamięci Luparello rozstał się z życiem.