I раптам ускрыкнула:
— Ану, даганяй.
Ссунулася з адхону, ляцела, ледзь дакранаючыся нагамі да зямлі. Ён бег за ёю, бачыў яе развеяныя валасы — і раптам яна кінулася ўбок, затрымалася, учапіўшыся рукамі ў малады дубок. Андрэй не стрымаўся і па інерцыі пакаціўся далей, пад адхон, уздымаючы нагамі пясок.
Унізе ён пахіснуўся, упаў і застаўся нерухомы.
Устрывожаная, яна спусцілася да яго, села над ім на кукішкі, паклала далонь на каштанавы чуб.
— Андрэй, Андрэй! Андрэй! Што з табой?
Ён раптам ускінуўся і злавіў яе за запясці.
— Н-ну, — прагрымеў ён, — якое пакаранне прыдумаць паненцы за гэта?
Але Алёнка зноў стала ранейшай. Яна спрытна крутанула пруцікі запясцяў паміж вялікім і ўказальным пальцамі яго рук, вырвалася і, адскочыўшы на сажань убок, сказала:
— Няхай пан у якасці пакарання прачытае пару ўласных вершаў.
Андрэй з iльвiным рыкам кiнуўся за ёю…
…Назад яны ішлі ўжо больш сур'ёзныя.
— Вось, — казаў Андрэй, — заўтра ў сталіцу. Праз якія два тыдні скончу другі курс. А каб я ведаў, куды мне ісці, хто я, на што здатны — гэтага няма. I невядома, калі будзе.
— Што такое? — яна ўзняла на яго смелыя дзіцячыя вочы.
— Разумееш, мне цяжка прызнацца, але я неяк выломліваюся з асяроддзя. I з вялікім болем… Разумееш, скажам, я вельмі люблю Ясеніна, Буніна. Мяне ледзь з універсітэта не папёрлі за тое, што я іх чытаў.
— Пэўна, на лекцыях чытаў? — спытала яна.
— На лекцыі. Надта ўжо сумная была.
— Ну і дурненькі, - з усмешкай сказала яна, — дома іх трэба чытаць.
— Вось і рэктар мне так сказаў. Пад дзвярыма студэнты слухаюць, а ён мне гэта сказаў, а потым павярнуўся да акна і настаўляць пачаў мяне, ды так голасна. А сам усміхаецца…
— Харошы чалавек, — сказала яна.
— Анёж не. Самы лепшы.
— Ну, а далей. Хіба толькі ў Буніне справа?
— Вядома, не. Бачу, скажам, што ў курсавых сакратарах не Янка ходзіць, добры, разумны і, галоўнае, чысты, а нейкі Каўтуновіч, палена, палена няструганае, баязлівец і падхалім. А я гляджу ў яго вочы і ведаю, што ён першы ўцёк бы, калі б на нас банда пад Ракшанамі навалілася. А ён гучныя словы гаворыць, а я ведаю: словы гэтыя хлусня і здзек. А доказаў няма.
Андрэй аж здрыгануўся ўвесь. Потым змоўк.
Пад адхонам шаптала рака, звінела ніцымі галінкамі вярбы.
— Ведаеш, Алёна, — ціха сказаў Андрэй, — мяне гэта вельмі мучыць.
— Нічога, — сказала Алёна, — усё павінна змяніцца. У няшчырасці нядоўгі век. Памятаеш, у цара Саламона на пярсцёнку быў надпіс: "Усё праходзіць".
…Так, усё праходзіць. Прайшла і тая вясна. Як прайшло потым і лета.
А тады здавалася, што гэтаму не будзе канца.
Неяк вечарам, якраз калі чэрвень увабраўся ў сілу, у рэдкую — не па лету — маладзіковую ноч, яны, тры хлопцы і чатыры дзяўчыны паехалі на чаўне за Дняпро, лавіць рыбу.
Не да рыбы, вядома, там было. Але затое, калі зніклі за дзесяткам лукавін агні горада, — колькі там было жартаў і смеху!
I ноч. Едзе ноч над зямлёю на чорным кані. Плашч у ночы чорны, кудлы чорныя. I твар у ночы таксама чорны. Бязгучна варушыць у паветры капытамі стомлены чорны конь.
Потым, калі яны сядзелі на беразе ля зыркага вогнішча, закрытыя ад астатняга свету густой сцяною лазы, нехта папрасіў, як маленькі:
— Андрэй, казку…
Грынкевіч пачаў. Ён умеў расказваць казкі. А гэтая, таемная, як абшары лясоў над межытокамі, асабліва добра клалася на ноч, вогнішча, месяц над вадой.
Можа, асабліва добра таму, што поруч была Алёна. Гэта была народная легенда пра вужыную каралеву. Ноч, пратокі, човен, заплецены белымі гарлачыкамі, браты, што катуюць дзяцей сястры, дапытваючыся, дзе іхні бацька. Сухая вярба над затокай. Ляжыць пад вадою юнак у залатым каптане.
Цішыня. Месяц, прабіўшыся праз лістоту лазы, кінуў на пясок тысячы срэбных месячыкаў-адбіткаў…
…Алёнка асцярожна зайшла ў ваду і паплыла. Плыла брасам, прыўзняўшы над паверхняю закінутую галоўку. Ён плыў поруч, бачыў, як рукі і ногі яе размерана рухаюцца, блакітна серабрацца пад вадой.
Калі яны выйшлі на бераг, ён працягнуў ёй руку, і яна раптам сказала яму:
— Ты… дарагі.
Андрэй скора заснуў на пяску, наўздалёк ад вогнішча, і прачнуўся таму, што добра прыпякло высакаватае сонца — у вачах кругі хадзілі, - і яшчэ таму, што на грудзі ўпала некалькі сцюдзёных кропель вады. Гэта Алёнка нахілілася над ім у мокрым блакітным купальніку.
— Уставай, глуптасю, напячэшся.
А ён сказаў ёй:
— Ты… каханая.
I пайшлі дні, поўныя толькі Алёнкай, сонцам, вершамі і вадой. У адзін з такіх дзён, праўдзівей, вечароў, Андрэй вельмі раззлаваўся на дзяўчыну: яна зусім без тармазоў скацілася на веласіпедзе са стромай Лешчыцкай гары, уз'язджаючы на якую дзядзькі падкладалі пад колы вазоў калодкі.
З Андрэя быў дрэнны яздок, але тут ён, забыўшыся, што сам неадменна разаб'ецца там, дзе гэтае малое чарцяня праскочыць без усякай шкоды, ляцеў за ёю і… не мог дагнаць. А яна, ластаўка, ляцела так, што валасы і сукенка аж пялёскаліся на вятры, і спявала нешта, і рагатала… рагатала.
Нарэшце яна, зусім ужо ўнізе, на пад'ёме, збочыла і звалілася ад смеху ў куст ядлоўцу ля дарогі. Устала, усё яшчэ смеючыся, і пабачыла яго страшны, збялелы ад гневу і жаху за яе, твар.
— Дурная, — сіпата крыкнуў ён і моўчкі таргануў веласіпед з яе рук.
Так яны і ішлі моўчкі — ён каціў два веласіпеды — да самага горада. А там, калі ён паставіў свой і яе веласіпед у сенцах хаты сябра, яна вінавата сказала: