— Лісцікі ў ружы не такія, лапа. Яны ледзь-ледзь вызубленыя. Вось такія… Вось… Вось…
А калі яны сустрэліся позіркамі, пайшлі адзін да аднаго і дзеці кінуліся за Андрэем, нават подбегам, Андрэй раптам пабачыў дзіўны выраз, з якім вочы Ірыны глядзелі на іх, і сказаў:
- Ідзіце, любыя. Ну чаго вы, сапраўды? Мы заўтра яшчэ тут будзем.
Супакоілася яна толькі ў кафейным доміку. Ён амаль ужо зачыняўся, і іх з хвіліну не хацелі пускаць. Андрэй з жартаўлівым адчаем умаўляў афіцыянтку, і тая, паглядзеўшы ў яго вочы і на Ірыну, сказала з уздыхам:
- Ідзіце ўжо.
Залацілася віно ў келіхах. Шэрыя вочы спагадліва і стомлена глядзелі на Андрэя. З Фантанкі, заснаванай маладой зелянінай дрэў, даляталі ўсплёскі вёслаў, мяккая вячэрняя песня.
…Дзесяць дзён здаваліся вечнасцю. Дзесяць дзён прайшлі. За два дні да тэрміну яна атрымала выклік з Масквы. Андрэй збялеў, пачуўшы аб гэтым. А яна расказала гэта вельмі вытрыманым, вельмі спакойным голасам, быццам адбыла нешта, што патрабаваў ад яе абавязак, і ніхто не можа патрабаваць ад яе звыш гэтага.
На вечар у іх былі білеты ў кіно. I яны пайшлі туды, у вялізны кінатэатр за Нявой, хоць заўтра яна павінна была ехаць. Увечары. Усе гэтыя дні з іх шчасцем, са святлом, што лілося з ракі ў шырокія вокны Эрмітажа, са штодзённымі залатымі дажджамі, якія наляталі аднекуль, а праз дзесяць хвілін заставаліся ўжо толькі вільгаццю на зеляніне і мармуры Летняга саду, з фасфарычна-блакітнымі вечарамі — усе яны скончыліся.
— Няўжо гэта ўсё? — спытаў ён, калі яны сядзелі ў скверы ля кіно.
— А ў каго зусім не было? Ані дня?
— Усё?
Цыгарэта трэслася ў яе пальцах.
— Ах, нічога, нічога я не ведаю.
Непаразуменне, адчай і пратэст супраць усяго гэтага былі такімі, што Андрэй, закалаціўшыся ўвесь, узяў яе за рукі, сціснуў вузкія пальцы.
— Бяжым адсюль, Ірына. Бяжым. Вам трэба бегчы. Ад яго. Ад сябе. Далёка.
— Куды ўцячэш?
— Спачатку ў Сухадол, да дзядзькі. Там чыста, там дабрыня людзей і дрэў. Бяжым. Калі вам цяжка браць развод, цяжка глядзець у вочы гэтаму чалавеку — абыдземся без яго.
У прысмерку ён не мог заўважыць яе вачэй, а твар вонкава быў спакойны.
— Потым, — глуха сказала яна. — Пасля сеанса. Хадзем… Зараз… пачнуць.
Яны сядзелі, не вельмі сочачы за экранам. За іх спінамі ўздымалася сцяна наступнага яруса, ствараючы ўражанне іхняй самоты ў гэтай зале. Ды хоць бы яе і не было — што было Андрэю да іншых?
Ішла нейкая французская камедыя пра вайну, хоць вайна, вядома, зусім не камедыя. Куражыўся прыдурак-эсэсавец; пад нацыянальным французскім сцягам адплываў у эвакуацыю, не жадаючы здавацца на літасць ворага, гераічны вясёлы дом.
Андрэй нічога гэтага не заўважаў. Яна, напэўна, заўважала не больш. Узяўшы ў цемры яе руку ў карункавай пальчатцы, ён, схіліўшыся да яе галавою, абсыпаў яе пацалункамі, увесь калоцячыся ад цягі і адчаю і непапраўнасці таго, што мелася быць заўтра.
Толькі тут, упершыню за вечар, з плыні абыякавых слоў вырвалася:
— Так любіш мяне? — і голас гучаў адчайна нават у шэпце.
Спалоханая тонам, ведаючы, што выдала сябе, аддала сябе яму ў рукі, яна адразу ж сказала:
— I вам яшчэ не абрыдла гэтая пальчатка? — але голас, зрываючыся, казаў зусім не тое, і гэта прагучала, як "вазьмі мяне адсюль".
…Над паркам вiсела кароткая, на дзве салаўiныя песнi ноч. Бэз распасцёр над галовамi цьмянае i загадкавае лiсце.
Шчоўкнуў непадалёк, выпрабоўваючы голас, салоўка. Потым, наўздалёк, пусціў калена яшчэ адзін, яшчэ, яшчэ. Першы адказаў — быццам крыштальная вада падала на срэбра. Забулькацела радасць яшчэ ў адным маленькім горле. А потым усе яны, забыўшыся на ўсё, аддаліся спеву.
— Я ўсё скажу табе ў Маскве… Адразу… Слова маё… Толькі не пакутуй так… Куды спяшацца, калі ўвесь… увесь свет наш…
Цяпер ужо сад звінеў.
…Калі яны ішлі начным горадам, ён казаў ёй:
— Буду чакаць. Толькі не падманіце мяне… Нельга…
Вялізным лукам павіснуў над імкліва-спакойнаю ракою мост. Агні адбіваліся ў вадзе, і Ленінград спаў над вадою, як здань, а крокі гучалі… гучалі… гучалі.
— Мы адны не спім у горадзе, — сказала яна. — Як хлапчукі… Як маладосць… Як жыццё спачатку… Даверлівыя шэрыя вочы глядзелі на Андрэя.
— Прачытай мне вершы, дарагі… Ты вельмі даўно не чытаў мне вершаў…
— Памятаеш, быў такі Іксіён? — пасля паўзы спытаў Андрэй. — Закахаўся ў Геру, жонку Зеўса. Яго вырашылі злавіць і падсунулі яму воблака, надаўшы яму вобраз Геры. Ён выдаў сябе, абдымаючы воблака, і яго навекі прывязалі да кола, якое круцілася.
— Ну, — шэптам сказала яна.
Голас пачаў чытаць прыглушана, у тон гэтай ночы і ракі, што шапацела пад быкамі моста.
Я позабыл начало всего.
Мне неведом конец.
Молот вырвав нз рук моих,
Слепая кует судьба.
Теплой весной, прошедшей весной
Я увидел во тьме,
В дебрях ночных, в мерцании звезд
Смертоносной прелести лик.
Гера, Гера, любовь моя!
Ветви в зеленых огнях.
Тень, как отдыхающий лев,