- Не з Чкалава? Не з яўбаза? - спытаў гожы,
- Што такое?
- Яўбаз. Яўрэйскі базар... Ясна, не адтуль, - сказаў "мужычок".
- Не з Падвальнай? - пытаў Круглая Галава. - Не з Фундуклееўскай?
Я гэтыя конікі ведаў, але што зробіш:
- Што такое Фундуклееўская?
- Ну, цяпер вуліца Леніна.
Ведаў я гэтыя конікі: спецыяльна называць вуліцы іхнімі старымі назвамі, каб зведаць, карэнны ты, вышэйшай ты пароды чалавек або так, збоку прыпёку - з дзесятага ветру. Сам колькі разоў так рабіў.
А яны, відаць, хацелі выпытаць яшчэ, ці не з другога я канца горада, ці быў тут, калі...
- Не з Банкаўскай? А што, на Адольфгітлерштрассе таблічкі паўсюль ужо збілі?
- Кіньце, хлопцы, - сказаў Ролік, - ясна, нетутэйшы. Адкуль?
- Я з гэтага двара.
Хлопцы пераглянуліся. Гэта ўжо была як бы іншая справа. Я нібыта рабіўся прыналежным да іхняга двара, сваім, дваровым.
- А-а, новенькі, - сказаў "інтэлігент". Гэта не таго палкоўніка, які тыдзень таму назад прыехаў?
- Угм. Пляменнік.
- А ён куды адразу з'ехаў? Ён хто?
- На фронт. Ён начштаба аднаго з франтоў.
У вачах новых знаёмых нарадзіўся цень павагі,
- Фф-ю-у. Якога? - спытаў Ролік.
- Зашмат ведаць хочаш. Гэтага казаць нельга.
- Ваенная тайна? Задавака, - сказаў прыгожы.
- А я вось табе дам, - устаў я.
- Кінь яго, Жэнька, - сказаў "гожаму інтэлігенту" Ролік. - Кінь яго, Багдане. Не хоча - не трэба.
І тут, цалкам раптоўна для мяне, затаранцеў, засакатаў з бур'яноў паўдзённай гаворачкай галасок дзяўчаняці:
- А я вось і ведаю. Я ката іхнім суседзям прыносіла. "Мышы, кажуць, заелі". То гэты кот, якраз, стаў у апракінутую табурэтку і лапкамі - на перакладзінкі. Яны мілуюцца: "ах-ах", а ён узяў і наваліў туды...
- Дык ты адно гэта і ведаеш? - з пагардай спытаў "мужычок" Багдан. - Як кот...
- Не, - азваўся галасок з бур'яну, - я, як прыносіла, чула. Веставы ягонага дзядзькі - татарын, ці бурат, ці алтаец... Патракоў прозвішча...
- Не таранці, - сказаў Ролік. - Дзела кажы.
- Казаў... Першага Беларускага фронту. Хлопцы зарагаталі.
- Ну вось, - адсмяяўшыся, сказаў Ролік, - ...ваенная тайна. Адкуль?
- Беларус.
- Браты ёсць?
- Былі. Многа. І родных, і траюрадных, і ўсякіх. Па чутках, мала хто застаўся.
- Немцаў ненавідзіш?
- Пытаеш яшчэ.
- На фронт уцякаў?
- Два разы. Адзін раз, у сорак другім яшчэ, вярнулі аж з-пад самага Мажайска.
- Я таксама, - уздыхнуў Ролік, - тожа мне яшчэ, выабражалы, лішнія рукі ім непатрэбныя. Як быццам горшыя. Ідуць - хвігай носа не дастанеш. А ў нас толькі ўсяго і няшчасця, што гадоў не дабралі.
Ён у час выказаў свае пачуцці і выліў горкую сваю крыўду. Таму што мне пачалі ўжо абрыдаць гэтыя пытанні і адказы. Як на допыце ў міліцыі. А я гэтых допытаў за гады беспрытульных бадзянняў бачыў болей, чым ён галавамыек ад бацькоў.
- Цябе як клікаць? - спытаў круглагаловы.
- Васілько Стасевіч, - адказаў я.
- Ну вось. А я Раланд Дзмітрэнка. Па-ўкраінску хаця разумееш?
- А чаго тут разумець?
- Гарно. А оцэ мая гвардыя. Гэты, з лукам, палтаўскі. Та хіба ў Полтаві людэ - у Полтаві ж галушкі.
- Багдан Цар, - адрэкамендаваўся "мужычок".
- А гэта наш ідэолаг. Бацька мой за Махном ганяўся, то казаў, што ў таго ціла тачанка була з ідэолагамі. Вось і мы яму завядзём. Жэнька, адрэкамендавацца паслу дружняй дзяржавы.
- Яўген Кульба, - ляснуў босымі пяткамі прыгожы.
Пяткі былі хаця і босыя, але не парэпаныя, белыя. Відаць, хадзіць босым - гэта было нешта накшталт уніформы на час гульні.
І тут я здзівіўся яшчэ больш. 3 зарасцяў выбралася, нават скочыла, як тыгра, бо джунглі на добрую чвэрць складаліся з крапівы, дзяўчо год пятнаццаці. Схілілася, пачэсваючы вельмі доўгія, падрапаныя ногі шакаладнага колеру, пасля пацерла каленкам аб каленка, ускінула галаву - чорна-бурыя валасы цяжкай хваляй шыбанулі назад - і ўсміхнулася мне, і я ўбачыў цёмна-сінія вочы з ненатуральна велічэзнымі, па-вар'яцку вясёлымі чорнымі зрэнкамі.