Адзiн бок мёрз, другi смалiла.
Мiхал сабраўся, апрануўся
I ў лес павольна пацягнуўся:
Ў лясах снягi яшчэ ляжалi,
Ды ўжо з узгоркаў саступалi
I больш тулiлiся ў лагчынах
Ды па цянiстых раўчавiнах.
Зiма i тут збiрала клумкi.
Мiхал iшоў, з iм йшлi i думкi,
А з iмi вобразы ўставалi
I ў сэрцы водгук выклiкалi.
I часта хваля абурэння,
Глухi пратэст нездавалення
Яго ахвацiць i ўскалыша
I гневу знак ў душы напiша.
Панам пацеха i забава,
I ў iхнiм гусце гэта справа;
А ты, як Каiн, валачыся,
У будане па тыднях гнiся,
Ды часам пану не ўнаровiш
I "пся крэў", "дурня" часта зловiш,
З апошнiх слоў цябе аблае,
А то i горш яшчэ трапляе.
Была б свая зямля i хата!..
Ды будзь ты тры разы праклята
I служба панская i ласка
I доля вечная падпаска!
I многа розных дум устане,
Пакуль будан той з лесу гляне.
Мiж буданоў агонь палае,
Мiхала Пальчык там чакае;
З другога боку йдзе Гавака,
Стары аб'ездчык i служака.
Сядзiць Абрыцкi на калодзе
I грэе ногi, люльку курыць,
Зачаў гаворку, балагурыць
Аб рознай рознасцi, прыгодзе.
Чаго ён толькi не ўспамяне!
Каму ў душу ён не загляне!
I абгаворыць, пасмяецца;
Панам таксама дастаецца,
Бо пан Абрыцкi, сказаць смела,
Мiж iмi цёрся жыцце цэла;
Быў на Палессi, на Валынi
Дзе толькi доля не закiне!
Сядзеў з iм поруч Дземiдовiч,
З другога боку - Астахновiч,
Ўжо леснiкi немаладыя,
I хлопцы сталыя, такiя,