I яны спакойна збiралiся ў дарогу.
- Браточкi ж мае, - загаварыў раптоўна рыжы, скочыўшы з лаўкi, - гэта ж вы яе з сабою заберацё. Я хоць пабягу вароты вам адчыню, а то адна фортка, лiха ёй, як нi круцi, усё роўна зачыняецца назад, i ў поўначы можна калясом учапiць.
I ён у звярыным захапленнi, без нiякай свядомасцi, забегаў па хаце, блытаючыся ў словах, няведама дзеля чаго расказаў, як у яго летась рабiлi вароты i адну фортку кепска зрабiлi, потым перавярнуў сваю гаворку на тое, што гэтай восенню ў яго падохла многа гусей. Не замячаючы ўсмешак на тварах слухачоў, ён пабег скоранька памагаць Мiкiтку запрагаць конi. Паадчыняў ён усе хлявы, шукаючы Мiкiткавых хамутоў, i нiяк не мог супакоiцца. Як праз туман бачыў ён, як тыя двое вынеслi жанчыну, палажылi на воз i сталi ўкрываць кажухамi. Ён радасна бегаў вакол воза i ўсё стараўся памагаць, але толькi замiнаў усiм...
Мiкiтка порстка ўскочыў у перадок воза, дзе ўжо, цесна прытулiўшыся адзiн к аднаму, сядзелi яго спадарожнiкi, i пагнаў конi. За варотамi ён моцна свiснуў; конi ва ўвесь дух рванулi па сухой дарозе.
Рыжы не зачынiў нават варот, а пайшоў зразу ў хату. I ўсё хадзiў там з кутка ў куток, не ведаючы, што яму рабiць ад дзiкае радасцi, якая раптоўна захапiла яго. Ён ужо не думаў аб тым, што з адчыненых хлявоў павыходзiлi на двор яго конi, каровы i авечкi, што могуць яны пацягнуцца куды-небудзь у поле i прапасцi там. Яму было не да гэтага.
Спявалi пеўнi ў вёсцы, скрыпеў ужо недзе калодзеж, а ён усё хадзiў па хаце, без нiякiх думак, увесь ахоплепы наплывам радасных пачуццяў.
I ўвесь астатак ночы было ў яго такое ўзбуджэнне.
Даўгiя асеннiя ночы.
Пiльшчыкi ўжо дзесяць вёрст адышлiся ад вёскi, а толькi яшчэ свiтаць пачало.
Збоку дарогi, каля кустоў ядлоўцу сталi яны супачыць i агледзецца пасля свайго нервовага ўзбуджэння. Новы дзень нараджаўся светлым i вясёлым. Ужо трапяталiся светлыя колеры на ўсходняй старане неба; кусты аддавалi сухiм, халодным пахам, палi, пустыя i вялiкiя, поўны былi дрымотнай асенняй цiшы.
На дарозе застукалi калёсы. Пiльшчыкi азiрнулiся.
Прытулiўшыся адзiн к другому, траслiся ў цесным перадку "павятовыя начлежнiкi" рыжага - высокi чорны камунiст i нiзкi, чырвоны ад холаду, камсамолец.
Укрытая кажухамi, ляжала на возе хворая жанчына. На самым перадзе на каленях стаяў Мiкiтка i з усiх сiл гнаў конi.
Пiльшчыкi пастаранiлiся; яны саўсiм зышлi ў бок ад дарогi.
Мiкiтка махнуў пугаю, свiснуў на конi, хiтра i весела падмiргнуў у бок пiльшчыкаў, нясмела пазiраўшых на дарогу.
1924
Каментары
Друкуецца па газеце "Савецкая Беларусь", 1924, 24, 25, 27-30 траўня, дзе апублiкавана ўпершыню. Дата напiсання пад тэкстам адсутнiчае.