Casino: Mi?o?? i honor w Las Vegas - читать онлайн бесплатно полную версию книги . Страница 4

CZĘŚĆ 1

OBSTAWIANIE PORZĄDKU NA MECIE

ROZDZIAŁ 1

„Moi kumple myśleli, że jestem prorokiem”.

Frank Mańkut Rosenthal nie wierzył w szczęście. Wierzył w szanse. W liczby. W rachunek prawdopodobieństwa. W ułamki danych, jakie zgromadził, przepisując statystyki poszczególnych drużyn na fiszki swej kartoteki. Wierzył, że mecze są ustawiane, a sędziów można przekupić. Znał paru koszykarzy, którzy codziennie godzinami wprawiali się w sztuce chybiania celu. Znał również graczy, którzy obstawiając różne warianty, umiejętnie zmniejszali ryzyko przegranej i zarabiali dziesięć procent od zainwestowanych pieniędzy. Wierzył, że niektórzy sportowcy grają od niechcenia, a niektórzy brutalnie. Wierzył w serie zwycięstw i porażek; w rozkłady jednopunktowe i zakłady o nieograniczone stawki oraz w karciarzy tak dobrych, że potrafili tasować karty, nie zrywając celofanu z talii. Innymi słowy, wszędzie tam, gdzie chodziło o hazard, wierzył we wszystko, tylko nie w szczęście. Szczęście było kusicielką, plotkarką odciągającą gracza od informacji. Mańkut szybko zrozumiał, że jeżeli ma doskonalić swe umiejętności i stać się zawodowym graczem, musi wykluczyć z gry nawet cień ryzyka.

*

Frank Mańkut Rosenthal urodził się 12 czerwca 1929 roku, zaledwie parę miesięcy przed krachem na giełdzie. Wychował się w chicagowskiej West Side, starym świecie, dzielnicy opanowanej przez syndykaty, w której salony bukmacherskie, nieuczciwi policjanci, skorumpowani radni i zmowa milczenia były częścią życia.

„Mój tato był hurtownikiem. Typ administratora. Potrafił dobrze liczyć. Bystry. Człowiek sukcesu. Matka prowadziła dom. Dorastałem czytając biuletyny z wyścigów konnych. Darłem je na strzępy. Wiedziałem o nich wszystko, co trzeba było o nich wiedzieć. Czytywałem je na lekcjach. Byłem wysokim i chudym, nieśmiałym chłopakiem. Jako nastolatek mierzyłem ponad sześć stóp wzrostu i byłem trochę zamknięty w sobie. Zaliczałem się do samotników. Wyścigi konne stanowiły dla mnie próbę sił.

Mój tato miał parę koni, stale więc bywałem z nim na torze. Mieszkałem na torze. Oporządzałem konie. Należałem też do zapalonych piechurów. Włóczyłem się wzdłuż prostego odcinka toru. Trwoniłem czas. Przychodziłem tam o wpół do piątej rano. Stałem się częścią stajni. Zacząłem się kręcić wokół toru, gdy miałem trzynaście, czternaście lat. Byłem synem jednego z właścicieli, więc dawano mi spokój.

W domu natrafiłem na pewien opór, gdy zacząłem się interesować totalizatorem sportowym. Matka wiedziała, że gram, i nie podobało się jej to, ale ja byłem bardzo uparty. Nie chciałem nikogo słuchać. Uwielbiałem przeglądać tabele, wyniki poprzednich biegów, informacje o dżokejach, o położeniu startu i mety. Do późnej nocy wprowadzałem w swoim pokoju cały ten materiał do mojej kartoteki.

Pewnego dnia urwałem się ze szkoły, by pójść na tor. Wybrałem się tam z dwoma kumplami. Bystre chłopaki. Zostaliśmy na ośmiu wyścigach i siedem razy trafnie wytypowałem zwycięzców. Moi kumple myśleli, że jestem prorokiem. Tato odwrócił się plecami, gdy mnie tam zobaczył. Nie chciał ze mną gadać. Wkurzyło go, że urwałem się z lekcji. Gdy wróciłem do domu, nie odezwałem się do niego ani słowem. Nie było rozmowy na ten temat. O wygranych też nic nie powiedziałem. Nazajutrz znowu urwałem się z lekcji, wróciłem na tor i wszystko przegrałem.

Ale tak naprawdę to nauczyłem się hazardu na odkrytych trybunach Wrigley Field i Soldier Field. Na każdym meczu siedziało tam ze dwustu facetów. Obstawiali, co tylko się dało. Każdy rzut. Każde odbicie. Wszystko miało swoją cenę. Byli tam goście głośno podający ci typy. Czułem się wspaniale. Istne kasyno pod gołym niebem. Bez przerwy coś się działo.

Jeżeli miałeś talent, wierzyłeś w siebie i znałeś się na hazardzie, kusiło cię, żeby podjąć wyzwanie. Masz forsę w kieszeni i czujesz, że możesz zawojować świat. Znałem faceta imieniem Stacy. Był po pięćdziesiątce i miał kieszenie wypchane gotówką. Zakładał się ze wszystkimi: «Hej, chłopcze, zapunktują w tej zmianie czy nie?» Zatrzymujesz się, duma nie pozwala ci przejść obok, zakładasz się i słono za to płacisz. Stacy zawsze zmuszał cię do płacenia.

Powiedzmy, że Chicago wygrywa sześć do dwóch w ósmej zmianie i chcesz się założyć, że znowu zapunktują albo że przerżną w dziewiątej. Albo o to, że spalą dwa razy z rzędu, żeby zakończyć zmianę. Lub że odbijający zdoła obiec wszystkie bazy i doprowadzi do wygrania meczu. Albo o to, że obiegnie dwie lub trzy bazy lub przeciwnicy wyłapią jego piłkę. O cokolwiek. Stacy brał się do roboty i ustalał typy. Obiegnięcie wszystkich baz oceniał na siedemdziesiąt do jednego. Aut obstawiał w stosunku osiem do pięciu. Jeżeli chciałeś, żeby coś się działo, zakładałeś się, a on podawał ci swoje typy.

Na początku nie wiedziałem o tym, ale w każdym ze swoich zakładów Stacy asekurował się prawdziwymi typami. Za uderzenie piłki na aut pod koniec meczu płacono, powiedzmy… nie pamiętam teraz rzeczywistych typów, ale powiedzmy, że w stosunku sześćset sześćdziesiąt sześć do jednego, a nie trzydzieści do jednego, jak obstawiał Stacy.

Za obstawienie obiegnięcia wszystkich baz przy pierwszym rzucie meczu płacono w stosunku trzy tysiące do jednego, a nie siedemdziesiąt pięć do jednego. I tak dalej. Jeżeli zakładałeś się ze Stacym, musiałeś znać te typy, bo inaczej oskubywał cię do czysta.

Gdy to pojąłem, po prostu siadałem i słuchałem, jak stary wyjadacz ustala swoje typy. Zapisywałem wszystkie. Po pewnym czasie zacząłem sam proponować widzom zakłady. Stacy zbił przez lata małą fortunę. Miał niesamowite zyski. Potrafił zachęcić wszystkich wokoło do robienia zakładów. Był wspaniałym showmanem.

Wtedy nie istniały jeszcze programy i magazyny sportowe ani gazety i audycje radiowe, które specjalizowałyby się w dyscyplinach objętych zakładami. Jeżeli mieszkałeś na Środkowym Zachodzie, nie mogłeś się dowiedzieć, co się dzieje w drużynach ze Wschodniego i Zachodniego Wybrzeża. Podawano końcowy wynik meczu i to wszystko.

Jeżeli jednak obstawiałeś na poważnie, musiałeś wiedzieć o wiele więcej. Dlatego zacząłem czytać wszystko, co tylko się dało. Ojciec sprawił mi radio odbierające na krótkich falach. Pamiętam, że godzinami słuchałem szczegółowych relacji z meczów zamiejscowych drużyn, na które miałem zamiar postawić. Zacząłem prenumerować czasopisma z całego kraju. Chodziłem do kiosku, w którym sprzedawano wszystkie gazety ukazujące się poza Chicago. Tam właśnie poznałem Hymiego Asa. Był legendarnym zawodowcem. Nie nazywam nikogo legendą, jeżeli na to nie zasługuje. Ale Hymie As był legendą. Spotykałem go przy tym samym kiosku, gdy kupował dziesiątki gazet – tak samo jak ja. Wsiadał potem do auta i zaczynał czytać. Też to robiłem, tyle że nie miałem auta. Miałem rower. Po pewnym czasie zawarliśmy znajomość. Hymie wiedział, czym się zajmuję.

Był o dziesięć, może dwanaście lat starszy ode mnie. Zawsze witałem się z nim i pozostałymi profesjonalistami; miałem to szczęście, że wszyscy ze mną rozmawiali. Byłem jeszcze smarkaczem, ale oni widzieli, że podchodzę do sprawy poważnie i że mam talent. Chcieli mi pomóc. Zachowywali się bardzo sympatycznie. Przyjęli mnie do swego grona. Byłem w siódmym niebie.

Z czasem jednak stałem się próżny. Nieźle mi szło. Czułem się świetnie. Zbliżał się dzień meczu koszykówki pomiędzy Northwestern a Michigan. W obydwu szkołach miałem swoich informatorów i byłem naprawdę pewny swego. Podobali mi się gracze Northwestern.

Nie znaczy to wcale, że lubiłem tę drużynę, że byłem jej fanem, że miałem ich proporczyk w swoim pokoju. Po prostu podobali mi się jako przedmiot zakładu. Właśnie tym były dla mnie wszystkie drużyny – przedmiotami zakładów. Czekałem na ten mecz, wyglądałem go niecierpliwie.

Tak więc postawiłem na zwycięstwo Northwestern. Sprzedano wszystkie bilety. Wszedłem na salę i ujrzałem Hymiego Asa. Hymie wiedział o basketballu więcej niż ktokolwiek inny na świecie. Witamy się. Zostało dziesięć minut na ostatnie rady.

Powiedziałem Asowi, że postawiłem na Northwestern i zapytałem, kogo on typuje. Byłem tak pewny swych informacji, że uczyniłem coś, co nazywam potrójną rozgrywką – postawiłem dwa tysiące dolarów. Na tyle pozwalał stan mojej kasy. Pojedyncza rozgrywka oznaczała dla mnie wtedy dwieście dolarów, podwójna gra pięćset, a potrójna dwa tysiące. Pamiętaj, że byłem jeszcze dzieckiem. To stanowiło mój limit. Mówimy o czasach, gdy miałem wszystkiego osiem kawałków.

– Co takiego? Dlaczego stawiasz na Northwestern? – pyta zdziwiony Hymie. – Nie wiesz o Johnnym Greenie?

– O kim?

– O Johnnym Greenie. Co się z tobą dzieje?

Johnny Green to czarnoskóry gracz, który przez cały sezon był niezdolny do gry. Okazało się, że nagle, parę dni przed meczem, odzyskał siły. Nie miałem o tym pojęcia.

– Green zbierze wszystkie piłki z tablic – rzekł As, a mnie zrobiło się słabo.

Pobiegłem do telefonu, ale w hali były tylko dwie budki i przy każdej czekało po dwadzieścia parę osób. Liczyłem na to, że uda mi się wycofać część zakładów. Pozbyć się ich. Zmniejszyć straty. Sterczę w kolejce, gdy słyszę głos spikera i wiem, że koniec ze mną, że nie wyjdę z tego cało.

Wracam i siadam. Obserwuję Greena. Tak jak przewidział As, Johnny panował pod obydwiema tablicami. W połowie meczu uznałem, że dość się napatrzyłem. Chłopcy z Michigan roznieśli Northwestern. As odrobił zadanie domowe, ja przyszedłem nie przygotowany.

Hymie wiedział o tym, że Green jest zdolny do gry; wiedział też, jakiego rodzaju jest graczem, wiedział, że to mistrz zbiórek, że to żywioł, który potrafi zmieść Northwestern. Green został później jednym z najlepszych amerykańskich koszykarzy zawodowych.

Dostałem cholernie dobrą nauczkę. Okazało się, że wcale nie jestem taki bystry, jak myślałem. Za bardzo polegałem na ludziach. Dałem im władzę decydowania za mnie. Uświadomiłem sobie, że jeżeli chcę poświęcić się hazardowi, stanąć do walki z najlepszymi bukmacherami, słuchanie innych nie wchodzi w grę. Jeżeli miałem zarabiać tym na chleb, musiałem sam główkować i sam wszystko robić.

Zacząłem od uniwersyteckich lig koszykówki i futbolu. Zaprenumerowałem wszystkie uczelniane gazety i codziennie czytywałem kolumny sportowe. Wydzwaniałem do reporterów i wymyślałem rozmaite preteksty, by zdobyć dodatkowe informacje, które nie trafiły do gazet.

Początkowo nie mówiłem im, po co mi te informacje, ale dość szybko pojęli w czym rzecz. Znalazłem tam paru bystrych młodych chłopaków i woziłem ich ze sobą. Gdy wygrywałem, odpalałem im parę dolarów. Po pewnym czasie miałem całą siatkę ludzi, którzy dostarczali mi informacji o rozgrywkach uniwersyteckich.

Gdy byłem starszy, zacząłem jeździć na mecze z magnetofonem. Miałem swoich obserwatorów. Kazałem paru z nich, by przyglądali się określonym elementom gry. Na przykład mieli za zadanie obserwować tylko dwóch lub trzech graczy. Nie obchodziła mnie cała reszta. Musieli obserwować tych, których poleciłem im obserwować. Po meczu zbierałem ich notatki. Potem leciałem do następnego miasta, w którym grała ta drużyna i znowu obserwowałem. Porównywałem ustawienia zespołów. Końcowy wynik meczu nigdy nie jest najważniejszą sprawą, jeżeli chcesz zarabiać, a nie tracić pieniądze. Wiedziałem, czy dany gracz odniósł kontuzję stawu skokowego i czy gra wolniej niż zwykle. Wiedziałem o chorobie quarterbacka <emphasis>*</emphasis>. Wiedziałem, czy jego dziewczyna zaszła w ciążę albo czy rzuciła go dla innego. Wiedziałem, czy pali trawkę, czy wącha prochy. Dowiadywałem się o kontuzjach, o których nie pisała prasa. I o kontuzjach, które gracze skrywali przed trenerami.

Mając takie informacje, bez trudu wyłapywałem błędne typy bukmacherów. Nie winiłem ich jednak. Obsługiwali wiele dyscyplin sportu i wiele meczów. Ja zaś koncentrowałem się. zaledwie na paru. Wiedziałem wszystko, co można było wiedzieć o pewnej ograniczonej liczbie spotkań i nauczyłem się jednej ważnej rzeczy: że nie można obstawiać każdego meczu. Czasem możesz obstawić tylko jedno bądź dwa spotkania z czterdziestu czy pięćdziesięciu. Nauczyłem się, że niekiedy przez cały weekend może nie trafić się szansa na prawidłowe obstawienie. W takim wypadku nie obstawiałem w ogóle albo zakładałem się o małe stawki.

Kręciłem się koło sklepu z cygarami przy Kinzie. Prowadzili go George i Sam. Od frontu sprzedawali cygara i inne rzeczy, ale na zapleczu mieli telegraf Western Union, telefony i totek. W tamtych czasach George i Sam posiadali najświeższe informacje. W sezonie baseballowym lista rozpoczynających mecz miotaczy docierała do nich telegraficznie tuż przed pierwszym gwizdkiem.

George i Sam byli naprawdę wspaniałymi bukmacherami. Przyjechali do Chicago z Tarrytown w stanie Nowy Jork i otrzymali zgodę władz na prowadzenie totalizatora. Był ogólnie dostępny. Mieli nawet pozwolenie kapitana lokalnego komisariatu policji na prowadzenie gry w pokera, co było surowo zakazane przez prawo.

Prowadzili bar i serwowali darmowe napoje i posiłki. Telegraf terkotał na okrągło. Przypominał dalekopis giełdowy. Bukmacherowi niełatwo było dostać telegraf Western Union. Sprzedawano je redakcjom gazet, takie było ich przeznaczenie, ale jeżeli ktoś złożył w tej firmie określone dokumenty i wiedział, jak za tym chodzić, udawało mu się w końcu zdobyć telegraf. Wtedy byłem na tyle głupi, że usiłowałem zainstalować go we własnym domu i odprawiono mnie z kwitkiem.

George i Sam działali samodzielnie, a mimo to opłacali się gangsterom. Wtedy opłacały się im wszystkie salony gier i totalizatora. Bukmacherzy brali na siebie policjantów, a ci brali na siebie gangsterów. Ale czasami gangsterzy brali na siebie policjantów. W rezultacie wszyscy brali na siebie wszystkich tak długo, jak długo wszyscy zarabiali pieniądze.

Gdy miałem dziewiętnaście lat, dostałem posadę urzędnika w Angel – Kaplan, serwisie sportowym Billa Kaplana. Doskonały układ. Cały dzień wisieliśmy na telefonach obstawiając, przekazując informacje o zakładach lub bilansując typy. I w ten sposób ludzie z całego kraju byli ze sobą związani. Emerytowani pracownicy firmy telefonicznej założyli na nasze zlecenie specjalne linie telefoniczne. Wszyscy znaliśmy swoje głosy i pseudonimy, ale po pewnym czasie człowiek poznaje prawdziwe nazwiska.

Jestem młodym chłopakiem i wciąż mieszkam w Chicago, ale teraz współpracuję z największym wówczas biurem bukmacherskim w Stanach – biurem Gila Beckleya w Newport w stanie Kentucky. Gil miał w ręku całe miasto: gliniarzy, polityków, wszystkich.

Biuro Gila stanowiło najważniejszą branżę Newport. Zatrudniał w nim trzydziestu urzędników. To właśnie do niego zgłaszały się wszystkie biura bukmacherskie w kraju, żeby zbilansować typy, jeżeli zbyt duża liczba graczy stawiała na tę samą drużynę.

Jesteś dajmy na to bukmacherem w Dallas. Na wygraną drużyny z tego miasta zawsze postawi więcej osób, niż sobie życzysz, a liczba graczy stawiających na jej przeciwników nie wystarczy do zrekompensowania wygranej. To naturalne. Tak więc bukmacher z Dallas zadzwoni do sekcji bilansowania typów Gila Beckleya, a urzędnicy od Beckleya przejmują od niego wystarczającą liczbę zakładów, żeby móc zbilansować jego rejestr. Ponieważ Beckley działa na obszarze całego kraju, jest w stanie zrównoważyć zakłady graczy stawiających na zespół z Dallas zakładami zwolenników drużyny przeciwnej i bilans znowu wychodzi na zero.

Gil był szefem wszędzie, gdzie tylko pojechał. Zimy spędzał w Miami. Potrafił zaprosić na kolację dwadzieścia lub trzydzieści osób. «Chodźmy do knajpy Joego! Chodźmy tutaj! Chodźmy tam!» – proponował. Zawsze miał towarzystwo i zawsze to on płacił.

Naturalnie najpierw znałem go jedynie telefonicznie. Przez parę lat rozmawialiśmy ze sobą. Gil uważał, że jestem bystrym i przedsiębiorczym chłopakiem. Chłopakiem, do którego można zadzwonić w każdej sprawie. Doradcą i graczem. Zyskiwałem coraz lepszą reputację. Ale im częściej rozmawiałem z Beckleyem, tym wyraźniej uświadamiałem sobie niewiarygodną rzecz. Gdybyś go zapytał, ilu graczy wchodzi w skład drużyny baseballowej, Beckley musiałby zasięgnąć języka. Naprawdę!

Nie potrafił odpowiedzieć. Nie znał się na tym. Mówię szczerze. Mickey Mantle? A któż to taki? Beckley po prostu nie wiedział. Był bukmacherem i specem od bilansowania zakładów. Sam nie obstawiał. Po prostu prowadził największe biuro rachunkowe w kraju. Byłem oszołomiony.

Dość szybko jednak odkryłem, że to nie ma żadnego znaczenia. Człowiek od bilansowania zakładów musi tylko dopilnować zrównoważenia liczby zleceń i zgarnąć swoje dziesięć procent. Nie trzeba znać drużyn ani orientować się w przebiegu rozgrywek. Byłem zdumiony, ale potwierdziło się to w przypadku wielu speców od bilansowania i bukmacherów. Niektórzy spośród największych bukmacherów w ogóle nie obstawiali. W Chicago mieliśmy Benny'ego Totka. Benny prowadził największą firmę bukmacherską w mieście. Zarabiał na tym grube miliony i tak samo jak Gil Beckley nie potrafił powiedzieć, w którym zespole gra Joe DiMaggio. Mówię poważnie.

Tak więc obstawiałem i zdobywałem cenne informacje. W tym czasie mój przyjaciel Sidney kierował biurem Benny'ego. Zapytał mnie kiedyś, czy wyświadczę mu przysługę i zadzwonię do niego, gdy dowiem się o jakimś meczu czegoś, co mogłoby wpłynąć na jego wynik: na przykład o tym, że mecz został ustawiony albo że jeden z graczy odniósł kontuzję.

No i pewnego dnia dostałem cynk o kontuzji, o której gracz nie powiedział trenerowi. Zadzwoniłem do Sidneya. Nie było go i zamiast z Sidem, rozmawiałem z Bennym. Z samym bossem. Powiedziałem mu o kontuzjowanym zawodniku. Pamiętam, że chodziło o Bobby'ego Avilę. Grał na drugiej bazie w zespole Indian z Cleveland. Powiedziałem:

– Avila nie zagra.

Benny przyjął tę wiadomość tak, jakby doskonale wiedział, o czym mówię, ale gdy umilkłem, pyta:

– Nie mają innego drugiego basemana?

A ja myślę: następnego Bobby'ego Avilę? Czy ten facet żarty sobie stroi? Nie mogłem uwierzyć własnym uszom.

Tamtego wieczoru spotkałem Sidneya. Zapytałem, czy pracuje dla jakiegoś pomyleńca. Odparł, że Benny nie śledzi meczów tylko szanse. Benny Totek był największym bukmacherem w Chicago nie dlatego, że znał się na sporcie i rozróżniał graczy, ale dlatego, że płacił w poniedziałek. Bez względu na to, ile był ci winien po weekendzie, płacił w poniedziałek. Jego urzędnik zjawiał się z nowiutkimi banknotami w kopercie. A jeżeli ty byłeś mu coś winien, zawsze dawał ci więcej czasu. Tak więc niezależnie od tego, czy znał Bobby'ego Avilę czy nie, miał olbrzymią klientelę i forsy jak lodu”.

ROZDZIAŁ 2

„Pewnego dnia zostanę szefem całego syndykatu”.

Tony Mrówka Spilotro wychował się w piętrowym domku z poszarzałego drewna we włoskiej dzielnicy, zaledwie parę przecznic od domu Mańkuta. Tony i jego pięciu braci – Vincent, Victor, Patrick, Johnny i Michael – spali w jednym pokoju na trzech piętrowych łóżkach.

Ojciec Tony'ego, Patsy, prowadził restaurację na rogu Grand Avenue i Ogden Avenue. Był to mały lokal słynący z kotletów mielonych domowej roboty, które przyciągały klientów z całego miasta, z takimi gangsterami jak Tony Accardo, Paul Kelner Ricca, Sam Giancana, Gussie Alex i Jackie Cerone włącznie. Mafiosi często wykorzystywali parking U Patsy'ego na swoje spotkania.

„Poznaliśmy się z Tonym, gdy byliśmy jeszcze dziećmi – wspomina Frank Cullotta, który został członkiem bandy Spilotra. – Nie przepadaliśmy za sobą. Obaj mieliśmy skrzynki z przyborami do czyszczenia butów. Ja pucowałem po jednej stronie Grand Avenue, a Tony po drugiej. Raz strasznie się pokłóciliśmy. Kazał mi trzymać się mojej strony ulicy. Powiedziałem, żeby trzymał się swojej. Zaczęliśmy się szamotać. W sumie do niczego poważnego nie doszło – Tony poszedł na swoją stronę, a ja wróciłem na moją”.

Podobnie jak Tony Spilotro, Frank Cullotta urodził się w Chicago na South Side. Cullotta był złodziejem. Trudnił się tym fachem, odkąd tylko pamiętał. W wieku dwunastu lat, w roku, w którym jego ojciec zginął za kierownicą samochodu, uciekając po dokonaniu zbrojnego napadu, zaczął okradać sklepy i mieszkania. W jego dzielnicy okoliczności śmierci ojca stanowiły tytuł do chwały.

„Obaj z Tonym byliśmy mali i niscy – wspomina Cullotta – ale on był trochę niższy ode mnie, więc nie bałem się go wcale. Wokół Tony'ego zawsze jednak kręciło się sporo facetów. Zatrudniał około piętnastu ludzi. Ze mną włóczyło się sześciu.

Pewnego dnia rozmawiał o mnie ze swym bratem. Gdy jego ojciec usłyszał moje nazwisko, kazał Tony'emu dowiedzieć się, czy jestem synem Joego Cullotty.

Mój ojciec był wolnym strzelcem. Dawno temu jacyś latynoscy szantażyści oskubali z forsy ojca Tony'ego. Stary Spilotro poszedł do mojego ojca i ten zrobił z tym porządek. Kiedy więc okazało się, że jestem synem Joego Cullotty, ojciec Tony'ego zarządził koniec naszej wojny.

Następnego dnia Tony podszedł do mnie i rzekł:

– Chcę z tobą pogadać.

Odparłem, że przecież nie uciekam, a on na to:

– Nasi ojcowie byli przyjaciółmi i my też zostaniemy nimi na zawsze.

Mój ojciec pracował jako kierowca dla szajki rabusiów. Uważano go za największego mistrza kierownicy w mieście. Nie było nikogo, kto potrafiłby jechać na wstecznym biegu równie szybko jak na dwójce czy trójce. A on to robił. Zginął za kółkiem w czasie pościgu. Nie został zastrzelony. Uciekał przed policyjnym radiowozem.

Od chwili gdy zostaliśmy z Tonym przyjaciółmi, rządziliśmy obaj na ulicy. Bywałem w jego domu równie często jak we własnym. Chodziłem tam, mimo że matka Tony'ego, Antoinette, była wiedźmą. Posyłała mi jadowite spojrzenia. Gdy wchodziłem do środka, słyszałem opryskliwe: «Siadaj tam!» Nigdy nie zaproponowała mi nawet szklanki wody. Tony był najtwardszym chłopakiem, jakiego znałem. Takim twardzielem, że jego brat Victor oferował innym chłopakom pięć dolarów, żeby zobaczyć, czy zdołają go sprać. Zwykle Victor znajdował amatora zakładu i ten próbował dać Tony'emu wycisk. Jeżeli wyglądało na to, że Tony jednak przegra, rzucaliśmy się na jego przeciwnika i spuszczaliśmy mu tęgie lanie.

Kradliśmy razem. Rozbijaliśmy się kradzionymi wozami. Szkoły nie znosiliśmy. W końcu wylądowaliśmy w zawodówce pełnej czarnych.

W pobliżu znajdowała się żydowska dzielnica z całą masą sklepów. Codziennie razem z Tonym i paroma innymi chłopakami chodziliśmy je obrabiać. Pryskaliśmy albo tramwajem, albo kradzionym samochodem, zaparkowanym w pobliżu. Przewoziliśmy łup do naszej dzielnicy i upłynnialiśmy go.

Często wdawaliśmy się w bójki z czarnymi. Raz, gdy mnie nie było, Murzyni napadli na Tony'ego. Ale Tony miał przy sobie nóż i dźgnął jednego z nich. Wszyscy wiedzieli, że to sprawka Tony'ego, ale ten chłopak nie wniósł oskarżenia.

Tydzień później sam wdałem się w bijatykę i dostałem sześć miesięcy poprawczaka. Matka odwiedzała mnie tam, kiedy tylko mogła. Sumiennie.

Gdy wyszedłem na wolność, Tony zadawał się z blondynkiem nazwiskiem Joe Hansen. Ja zaś zacząłem się włóczyć z Pauliem Schirem i Szalonym Bobem Sporadikiem. Dokonywaliśmy napadów z bronią w ręku. Pewnego dnia Tony widział, jak uciekamy przed policyjnym radiowozem po postrzeleniu trzech gości w tawernie. Przyszedł do mnie. Nikogo nie zabiliśmy, zraniliśmy ich tylko, ale Tony przekonał nas, że powinniśmy rozłożyć rewolwery i wrzucić je do rzeki.

Powiedział wtedy:

– Nie możecie dalej tego robić, panowie. Lepiej się obłowicie rabując banki.

Zaczął nam opowiadać, jak napada na posłańców bankowych. Ustawiał jednego człowieka przed bankiem i jednego w środku. Człowiek w środku stawał w kolejce do kasy i wyszukiwał ludzi, którzy podejmowali spore ilości gotówki i zawozili je do swych firm, żeby realizować czeki klientom lub w innym celu. Zwykle w torbie mieli od trzech do dwunastu tysięcy.

Człowiek przed bankiem obserwował wychodzących ludzi i starał się zapamiętać, w jakim kierunku się udawali. Potem my śledziliśmy przyszłe ofiary tak długo, aż poznaliśmy trasę ich wędrówki – wiedzieliśmy, że znowu będą tamtędy przechodzić. Następnym razem urządzaliśmy na nich zasadzkę. Mieliśmy po siedemnaście, osiemnaście lat i zarabialiśmy po dwadzieścia pięć tysięcy miesięcznie. Naprawdę dobrze sobie radziliśmy. Tak dobrze, że postanowiliśmy zadać szyku i kupić nowe samochody. Pamiętam, jak podjechałem i zaparkowałem swego nowiutkiego cadillaca przed tawerną Mark Seven, w której wszyscy przesiadywaliśmy.

Tony wychodzi z tawerny. Spogląda na zaparkowany wóz i mówi:

– Założę się, że wiem, czyj to samochód. – Wszyscy milczą. Pyta, czy to moje auto, a ja odpowiadam:

– Owszem, moje.

– Nie możesz rozbijać się takimi wozami – mówi. – Oni wkurzą się na nas.

Teraz wiem, że miał na myśli gangsterów.

Pokazałem Tony'emu swoje pieniądze i mówię:

– Spójrz na tę forsę, Tony. Kradniemy i nie możemy cieszyć się nią i kupować tego, co nam się, kurwa, podoba?

– Owszem, ale oni tego nie rozumieją. Chcą, żebyśmy nadal jeździli fordami i chevroletami – odparł.

To było kompletnie bez sensu. Jeżeli kradniesz i podejmujesz ryzyko, powinieneś korzystać ze swych zdobyczy. Ale Tony nie chciał już być takim złodziejem jak my wszyscy. Chciał być prawdziwym gangsterem.

Po paru latach Tony zaczął się zadawać z facetem o nazwisku Vinnie Święty Inserro, który był jeszcze niższy od niego. Inserro miał pięć stóp i jeden cal wzrostu, ale to on przedstawił Tony'ego wszystkim ludziom z mafii, takim jak: Turek (Jimmy Torello), Chuckie (Charles Nicoletti), Phil z Milwaukee (Philip Alderisio), Ziemniaki (William Daddano), Świński Sammy, Joe Klown (Joseph Lombardo) i Gołębi Joe (Joseph Aiuppa), który potem został głównym mafijnym bossem.

Tony utrzymywał z nimi bliski kontakt, a ci ludzie stawali się coraz ważniejsi. Robił wszystko, czego sobie zażyczyli.

– Brahma – rzekł do mnie pewnego dnia. Nazywał mnie Brahmą, gdyż byłem zbudowany jak byk. – Pewnego dnia zostanę szefem całego syndykatu.

Mnie nigdy na tym aż tak nie zależało. Bardziej interesowały mnie pieniądze. I dobra zabawa. Lecz Tony czekał na szansę odznaczenia się i okazja nadarzyła się właśnie tutaj. Znaliśmy dwóch cwaniaczków: Billy'ego McCarthy'ego i Jimmy'ego Miraglię. Pracowałem dla nich trochę. Kręcili się wokół mafijnego klubu przy Mannheim Road, upijając się i wdając w kłótnie z Phillym i Ronniem Scalvo.

W każdym razie pewnego wieczora Billy McCarthy znowu poszedł tam pić i skończyło się na tym, że wdał się w kolejną bójkę z braćmi Scalvo. Tydzień później Jimmy Miraglia poszedł do klubu i wszczął na oczach żony jeszcze gorszą bójkę z Phillym i Ronniem.

Gdy następnym razem spotkałem McCarthy'ego i Miraglię, powiedzieli mi, że zabiją Scalvów. Odpowiedziałem, że chyba oszaleli. Gdyby mafia dowiedziała się kiedyś, że załatwili Scalvów bez jej zgody, długo by nie pożyli.

Następnego dnia rano – było to w drodze do mojego domu, około siódmej trzydzieści – słucham radia. I wtedy się dowiaduję, że wczesnym rankiem w Elmwood Park zastrzelono w gangsterskim stylu dwóch mężczyzn i kobietę. Spiker podaje ich nazwiska.

Wiedziałem, że to katastrofa. Po pierwsze, McCarthy i Miraglia nie mieli przyzwolenia na zabójstwo. Po drugie, zabijanie w Elmwood Park w ogóle nie wchodzi w grę. Zacząłem się bać o swoje życie, ponieważ wszyscy wiedzieli, że załatwiałem interesy z tymi dwoma.

Tamtego dnia Spilotro dzwoni do mnie i mówi, że chce się ze mną spotkać. Spotykamy się na kręgielni. Tony jest bardzo oficjalny. Domyśliłem się, że otrzymał zlecenie od chłopaków. Wiedziałem, że w ten właśnie sposób zamierzał się sprawdzić i nie chciałem, by sprawdzał się na mnie.

Na wszelki wypadek wziąłem ze sobą dwa pistolety. Dwie spluwy kaliber trzydzieści osiem. Byłem przerażony i przygotowany na najgorsze. Gdy Tony przyszedł, powiedział, że mogę spać spokojnie, ale muszę zadzwonić do McCarthy'ego i zaproponować mu spotkanie tego wieczoru. Miałem powiedzieć Billy'emu, że przygotowałem wielki skok.

Nie chciałem dzwonić, gdyż wiedziałem, że McCarthy jest w tarapatach, lecz Tony zapewnił mnie, że nic się nie dzieje. Potrzebował informacji o sprawie braci Scalvo. I to wszystko. Po prostu chciał porozmawiać przez pół godziny z McCarthym.

Nie powiedziałem mu o groźbach McCarthy'ego i Miraglii, a ponieważ Tony nie prosił o rozmowę z Miraglią, miałem nadzieję, że gangsterzy nie są jeszcze pewni, kto dokonał zabójstwa.

Zadzwoniłem. Odebrała żona Billy'ego. «Cześć, Frankie» – przywitała mnie i poprosiła Billy'ego do telefonu. Zaproponowałem mu, żeby się ze mną spotkał w Chicken House, restauracji usytuowanej w Melrose Park, kolejnym gangsterskim przedmieściu. Powiedziałem, że chcę mu pokazać bardzo dobry cel skoku.

Zgodził się. Przez całą rozmowę Tony stał tuż obok. Zastanawiałem się, czy stoi tak blisko, by sprawdzić, czy dam McCarthy'emu cynk, że Tony będzie na niego czekał.

Spilotro nie spuszczał mnie z oka. Około wpół do dziewiątej wyruszyliśmy moim samochodem do Chicken House, ale po drodze zatrzymaliśmy się przed inną restauracją. Nie weszliśmy do środka. Tony kazał mi wjechać na parking. W ciemnoniebieskim fordzie czekał tam na nas jakiś człowiek.

Człowiekiem tym był Vinnie Inserro. Święty we własnej osobie. Tony podszedł do niego. Rozmawiali przez chwilę, po czym wrócił i kazał mi zaczekać w samochodzie ze Świętym.

A potem wskoczył do mojego wozu i odjechał. Siedziałem z Inserro przez mniej więcej czterdzieści minut. Cały czas trzymałem rękę na spluwie. Wóz, w którym siedzieliśmy, był najwyraźniej samochodem używanym do mokrej roboty. Przez cały czas nie odezwaliśmy się do siebie ani słowem.

Po około czterdziestu minutach Tony wjechał na parking. Podszedł do nas i powiedział Świętemu, że muszą wrócić do Chicken House, żeby zabrać samochód Billy'ego. Dodał, że wszystko poszło jak z płatka. Gdy odjechali, wsiadłem do swego wozu i pojechałem do domu.

Następnego dnia zadzwonił telefon. To była żona Billy'ego. Pytała, czy widziałem go poprzedniej nocy. Odparłem, że nie. Powiedziała, że Billy zazwyczaj uprzedzał ją, iż nie wróci na noc, a w dodatku zabrał wóz jej ojca. Nigdy wcześniej nie wywinął mu takiego numeru.

Obiecałem, że zorientuję się, czy mogę jej pomóc. Zacząłem się naprawdę martwić. Byłem pewny, że jestem następny w kolejce. Pamiętałem, by zawsze mieć przy sobie broń. Trzy dni po zniknięciu Billy'ego wpadłem na Miraglię w restauracji Colony House. Był z żoną.

Wziąłem go na stronę. Zapytałem, czy w ciągu ostatnich trzech dni widział się z Billym. Zaprzeczył, a ja powiedziałem, że na jego miejscu prysnąłbym z miasta. Roześmiał się tylko i rzekł:

– Dlaczego? Nie mam powodu ukrywać się ani uciekać.

Dwa dni później Jimmy Miraglia zniknął, a po następnych jedenastu dniach zwłoki jego i Billy'ego odnaleziono w bagażniku samochodu Jimmy'ego.

Gdzieś tak po tygodniu zadzwonił Tony. Był podniecony. Chciał pogadać.

Opowiedział mi, w jaki sposób porwał Billy'ego McCarthy'ego sprzed Chicken House. Zaparkował mój wóz przed restauracją. Kiedy Billy dotarł na miejsce, sądził, że czekam w środku. Zamiast mnie spotkał Tony'ego.

Zapytał go, gdzie jestem, a Tony wyjaśnił, że też na mnie czeka, odkąd zobaczył mój zaparkowany przed knajpą samochód. Zaczęli więc wciskać sobie kit, a gdy zmęczyło ich czekanie, odeszli od drzwi.

Gdy tylko to zrobili, obok Billy'ego pojawili się Chuckie Nicoletti i Phil Alderisio. Chwycili go we trójkę i wepchnęli do auta. Billy musiał już wtedy zdawać sobie sprawę, że to koniec. Wszyscy wiedzieli, kim są Chuckie i Phil. Byli znacznie starsi od Tony'ego. Kiedy dostali kogoś w swoje ręce, nie było ratunku.

Wiedzieli, że Billy ma przy sobie broń i zaraz mu ją zabrali. Potem przygnietli go do podłogi i odjechali.

Wtedy właśnie Tony wrócił moim samochodem i przesiedliśmy się. On odjechał ze Świętym w swoją stronę, a ja w swoją.

Tony opowiadał, że Święty wysadził go w warsztacie, w którym umieścili Billy'ego, a potem porzucił samochód McCarthy'ego.

Nie zabili go od razu, ponieważ nie wiedzieli, kto z nim był, gdy mordował braci Scalvo. Musieli go długo torturować, zanim wyśpiewał nazwisko wspólnika. Pobili go. Skopali. Przekłuli mu nawet jaja szpikulcem do lodu, ale Billy nic im nie powiedział. Tony twierdził, że nigdy nie widział takiego twardziela jak Billy McCarthy.

W końcu Tony zaciągnął Billy'ego do stołu warsztatowego, włożył mu głowę w imadło i zaczął dokręcać śrubę.

Ponoć na oczach Phila i Chuckiego zaciskał szczęki imadła tak długo, aż zaczęły zgniatać czaszkę Billy'ego, a jedno oko wyskoczyło z oczodołu. Wtedy właśnie Billy wydał Jimmy'ego Miraglię.

Tony naprawdę sprawiał wrażenie bardzo dumnego z tego, co zrobił tamtej nocy. Wydaje mi się, że wtedy po raz pierwszy kogoś zabił. Odznaczył się. Takie właśnie wówczas odniosłem wrażenie. Jakby dopiero teraz, gdy wziął udział w mafijnym mordzie, zyskał prawdziwe uznanie. Pamiętam, że był pod wielkim wrażeniem Nicolettiego.

– Chryste, ten facet ma serce z kamienia – powiedział o nim. – Billy'emu wyskoczyło oko, a on spokojnie wcinał makaron z sosem”.

ROZDZIAŁ 3

„Propozycja nie do odrzucenia”.

Mańkut nie miał nic wspólnego z przemocą w mafijnej działalności. Wprawdzie znał większość bossów, znajomych Spilotra, ale świadczył mafii inne usługi. Zapewniał jej szefom bardzo dużą możliwość wygrywania zakładów.

Fiore Fifi Buccieri, mafijny boss z West Side, był jednym z ludzi, którzy czerpali największe zyski z umiejętności przewidywania wyników przez Mańkuta. Buccieri wyglądał jak uczony. Sylwetkę miał krępą, nosił okulary i częściową protezę w górnej szczęce. Swą przestępczą karierę rozpoczął jako nastolatek, a w wieku dziewiętnastu lat był już głównym egzekutorem pracującym dla Ala Capone. Do aresztu trafił po raz pierwszy już w 1925 roku. Oskarżano go o wymuszenie, przekupstwo, kradzież i morderstwo. Jedyny wyrok skazujący otrzymał po oskarżeniu o kradzież z włamaniem, które złagodzono do zarzutu drobnej kradzieży.

Mańkut utrzymywał kontakty z poważnie wyglądającym szefem ulicznego gangu przez większość swego życia. Fiore Buccieri działał w określonej branży – zaopatrzenia w owoce i warzywa – tej samej, co ojciec Mańkuta. W 1950 roku, gdy Mańkut miał dwadzieścia lat, często podróżował po mieście z Buccierim.

„Czasami, pod koniec dnia spędzonego na wyścigach – wspomina Rosenthal – Fiore Buccieri mówił:

– Jeżeli nie masz dziś nic do roboty, zadzwoń do mnie.

Wiedziałem, kim jest i kogo reprezentuje, i jego słowa były dla mnie propozycją nie do odrzucenia. Dzwoniłem do niego po kolacji, zabierałem go z domu i jeździliśmy przez mniej więcej godzinę. Z reguły wstępowaliśmy do Toffinettiego, gdzie smakowała mu kawa.

Gdy krążyłem z Buccierim po mieście, odwiedzaliśmy lokale, w których był bossem. Nie zadawałem pytań. Widziałem, jak jeden z pracowników odbierał od niego płaszcz, a drugi całował go w rękę. Widziałem to wszystko. Wychowałem się na tym. Dla mnie było to zupełnie normalne.

Czułem też, iż na jego ludziach robił wrażenie fakt, że tak często bywam w towarzystwie Buccieriego. Darzyli mnie wielkim szacunkiem. Sama znajomość z Fiorem działała jak tarcza.

Buccieri był bardzo inteligentny. Czytywał wszystkie gazety i lubił dyskutować na różne tematy. Jeździliśmy sobie i rozmawialiśmy. Zawsze lubił ze mną pogadać. Byłem jednym z niewielu znanych mu ludzi, którzy mówili po angielsku. Żaden z jego goryli nie potrafił wydukać nawet dwóch słów w tym języku. Byli tak tępi, że szybko się domyśliłem, dlaczego co trzy, cztery miesiące Fiore musiał zmieniać swych szoferów. Widziałem, że ci ludzie nudzą go śmiertelnie. Zawsze uważałem, że powinien sobie dobierać inteligentniejszych współpracowników.

Tak więc raz, na osobności, powiedziałem Buccieriemu, że w jego otoczeniu przydałoby się więcej łudzi z olejem w głowie. I że powinien zatrudniać pojętniejszych szoferów.

Patrzył na mnie przez dłuższy czas, jakbym palnął coś głupiego. A potem rzekł:

– Nie wiesz, co muszą dla mnie robić? Nie wiesz, do czego są mi potrzebni? Skąd mam wziąć człowieka z olejem w głowie do takiej pracy?

Zawsze czułem, że Fiore działa w tej branży z konieczności. Nigdy się nie popisywał. Nigdy nie bywał w miejscach, w których stale bywali inni gangsterzy. Nie rzucał się w oczy. W Chicago znajdowało się wielu mafiosów działających poza jego rewirem, którzy nie wiedzieli nawet, jak Fiore wygląda.

Ale przyznaję, gangsterzy to ludzie nieokrzesani. Fiore rządził nimi żelazną ręką. Jednego wieczoru wstąpiłem do Blackamoor Lounge. Jego właścicielem był Jerry Gruen, normalny, uczciwy człowiek. Ale właśnie u niego często przesiadywaliśmy. Nawet As przychodził tam raz na jakiś czas. W barze mieściło się z pół setki osób. Pewnego wieczoru w lokalu Gruena zrobił się prawdziwy tłok.

I wtedy do środka wchodzi jeden z członków mafii, Sarn. Jest sam, bez obstawy. Znałem go dość dobrze, więc się przywitaliśmy. A potem zwyczajnie dalej popijałem sobie wodę mineralną czy coś innego.

Mija pół godziny. Musiało być już koło północy. Nagle w drzwiach staje czterech ludzi, których z miejsca rozpoznaję. Ludzie Fiorego. Wiem, że to zbiry. Gangsterzy. I widzę, że jeden z nich podchodzi do Jerry'ego Gruena, właściciela baru, i mówi:

– Zamykamy. Wszyscy wynocha!

Jerry zwykle zamykał o trzeciej lub czwartej nad ranem, ale oni kazali zgasić światło. Wyszedłem posłusznie, podobnie jak cała reszta gości. Widziałem, że facet, który przyszedł sam, również próbował wyjść, ale tamci powiedzieli:

– Ty zostajesz, gnoju. Siedź na swoim stołku.

No cóż, trzeba było słyszeć ten hałas. Połamali na nim wszystkie krzesła. Zostawili go tam, sądząc, że nie żyje. Wezwali nawet policję. Wychodząc powiedzieli:

– Okay, pomóżcie mu, jeżeli jeszcze nie wykitował.

Ten facet był ledwie żywy. Pamiętam, że przyjechała karetka. Leżał potem w szpitalu przez parę miesięcy. Z trudem wyżył. Miał zniszczone nerki. Resztę życia spędził w wózku inwalidzkim. Chyba nadal żyje, bo raz pytano mnie o niego.

Czym sobie na to zasłużył? Był bardzo zaprzyjaźniony z pewną rodziną. I znowu chodziło o członka mafii. Rozmawiał z jego żoną. Posprzeczali się trochę i Sarn popełnił wielki błąd mówiąc:

– Pies cię jebał. Pies jebał twojego męża i wszystkich jego bliskich.

Żona powiedziała o tym mężowi, a mąż poszedł na skargę do Fiorego. Oboje oświadczyli, że chcą się odpłacić i to wystarczyło. Oto jak łatwo, nawet członkowi mafii, jednemu z ludzi Fiorego, wylądować na resztę życia w wózku inwalidzkim.

Mniej więcej rok później zapytałem Buccieriego o tę sprawę. I o tego pobitego gościa. Uważałem, że jesteśmy w tak bliskich stosunkach, że mogę to zrobić.

– Fiore, pamiętasz tę historię sprzed roku? – zapytałem i opowiedziałem, co się wtedy stało. – Przerwij mi, jeżeli moje pytania są niestosowne – dodałem.

– Nie krępuj się – odparł. – Pytaj, o co tylko chcesz. – Więc zapytałem, czy ta masakra była potrzebna.

Buccieri dokładnie pamiętał to zdarzenie i odparł:

– Prawdopodobnie nie. Nie kazałem im robić tego, co zrobili. Kazałem załatwić mu pobyt w szpitalu, ale wiesz, jak to jest… Nie chciałem, by trafił tam na trzy miesiące… żeby zrobili z niego kalekę… ale wiesz, jak to jest, poniosło ich.

To wszystko, co powiedział, a ja nie zadawałem następnych pytań. Po prostu pojechaliśmy na kawę. Znałem go dostatecznie dobrze, by nie ryzykować zerwania naszych stosunków. Fiore potrafił być bardzo chimeryczny.

Raz wywołał popłoch w całym mieście. Nikt nie wiedział, co się dzieje. Choć szalenie trudno w to uwierzyć, Fiore powiedział, że ktoś wdarł się do jego domu z bronią w ręku i obrabował jego żonę.

Według Fiorego rabuś był eleganckim mężczyzną, mówiącym z nowojorskim akcentem. Podszedł do drzwi, pokazał spluwę i zmusił żonę Buccieriego do otwarcia sejfu. Zabrał około czterystu tysięcy dolarów i prawie całą biżuterię.

Ponieważ złodziej nie raczył nawet zakryć sobie twarzy, przypuszczalnie pochodził spoza Chicago. Fiore polecił jednak gliniarzom, by dostarczyli mu tuzin albumów ze zdjęciami rabusiów i włamywaczy. Wraz z żoną przejrzeli tysiące stron w poszukiwaniu twarzy tego człowieka.

Dwa tygodnie później Fiore nadal nie wiedział, kto obrabował jego żonę. Z dnia na dzień wpadał w coraz większą wściekłość. Wszyscy byli przerażeni, ale nikt nic nie wiedział o tym napadzie. I wtedy jeden gość, który starał się podlizać Fioremu, stwierdził, że jedynym człowiekiem na tyle szalonym, by znać kogoś, kto mógł zrobić taki numer, jest Tony Spilotro.

Tak więc Buccieri rozgłosił, że chce, aby Tony zjawił się w jego domu. Tony wiedział, że jestem w przyjaznych stosunkach z Fiorem, i pyta mnie, czego on chce. Nie miałem pojęcia, więc idę z nim do Fiorego.

Gdy docieramy na miejsce, w drzwiach stoi dwóch wielkich jak szafa typów. Wchodzimy do środka. Żona Fiorego patrzy na Spilotra z taką furią, jakby ujrzała wcielonego diabła. Mnie nie zauważa. Nie powiem, abym był tym zachwycony. Fiore wskazuje Tony'emu fotel. Ja usuwam się w cień.

Fiore spogląda na Tony'ego i pyta:

– Czy wiesz, co mi się przydarzyło?

– Owszem – odpowiada Tony i dodaje: – Współczuję ci.

– Nie prosiłem cię o współczucie – mówi Fiore. – Odpowiadaj tylko na moje pytania.

– Tak, słyszałem o tym.

– Domyślasz się, kto byłby zdolny do takiego napadu?

– Nie – odpowiada Tony, jakby udzielał wyjaśnień policji.

– Jesteś pewien? – pyta Fiore. Wkurza tym Tony'ego.

– Już odpowiedziałem na to pytanie – rzuca i zanim zdążył wypowiedzieć ostatnie słowo, Fiore chwyta go za gardło i zaczyna dusić.

Oczy zaczynają wychodzić Tony'emu na wierzch. Pojął chyba, iż lada chwila umrze. Doskakuję do nich i błagam Fiorego, by przestał. Tłumaczę, że gdyby Tony wiedział, kto jest sprawcą, już dawno by to ujawnił. Mówię, że Tony ma po prostu niewyparzoną gębę i że wcale nie chciał okazać lekceważenia.

W końcu Fiore zwolnił uchwyt. Cofnął się. Tony krztusił się i kaszlał. Wyglądał na oszołomionego. Twarz miał popielatą.

– Nie chcę cię widzieć w Cicero, a jeżeli dowiem się, że wiesz, co się stało w moim domu i nie powiedziałeś mi, sprzątnę całą twoją rodzinę – zagroził Fiore.

Wyszliśmy jak najszybciej.

Po dziś dzień pozostaje tajemnicą, kto obrabował żonę Fiorego. Informatorzy FBI twierdzili później, że nie było żadnego rabunku. Krążyły nie potwierdzone pogłoski, że po śmierci Buccieriego jego żona usiłowała sprzedać część biżuterii, która rzekomo została skradziona.

ROZDZIAŁ 4

„Oddałbym połowę swojego majątku, gdybym tylko mógł być tak czysty jak ty. Pozostań takim”.

Mańkut był prawdopodobnie najmłodszym bukmacherem, jaki kiedykolwiek pracował dla Donalda Angeliniego, Czarodzieja totka. Angelini i Bill Kaplan mieli najbardziej znane i najlepiej ustawione biuro bukmacherskie w Chicago. Mafijni bossowie byli ich wspólnikami, a miejska policja zapewniała ochronę. Ich klienci mieli miasto na własność lub przynajmniej nim rządzili. Ten, kto pracował dla Angel – Kaplan, był zazwyczaj zahartowanym weteranem bukmacherskich wojen. W biurze roiło się od starych wyjadaczy gryzących końce nie dopalonych cygar, odrzuconych kandydatów do ról w „Guys and Dolls”, hazardzistów, którzy spędzili lata na próbach przechytrzenia oszustów wszelkiego rodzaju. Mańkut znalazł się w siódmym niebie.

„Pracowałem w Angel – Kaplan od paru lat, gdy Gil Beckley wynajął parę wielkich apartamentów w hotelu Drake i zaprosił mnie – wspomina Mańkut. – W mieście odbywała się jakaś ważna walka. Nie pamiętam już, kto walczył, ale czułem się wniebowzięty. Właśnie zostałem zaproszony na przyjęcie przez najsławniejszego bukmachera i specjalistę od bilansowania zakładów w Stanach Zjednoczonych.

Cieszyłem się już wówczas dość dobrą opinią i czułem, że Gil chce mnie w ten sposób wprowadzić do bukmacherskiego bractwa.

W przyjęciu nie uczestniczyli klienci. Nie spotkałem nikogo z grających o wysokie stawki. Wszyscy obecni byli profesjonalistami. Najlepszymi w branży. Bukmacherzy. Spece od ustalania typów i bilansowania zakładów. Oraz paru graczy, którzy zarabiali w ten sposób na życie. Żadnych frajerów ani polityków.

Wcześniej nigdy nawet nie widziałem Gila Beckleya. Od paru lat rozmawialiśmy przez telefon. Czasem po sześć, siedem razy dziennie. Byliśmy bardzo zaprzyjaźnieni.

Teraz, gdy poznałem go osobiście, okazał się naprawdę sympatyczny. Zaskoczyło go, że mam niewiele ponad dwadzieścia lat. Na przyjęciu było mniej więcej piętnastu gości i każdy przewyższał mnie wiekiem o dwadzieścia, trzydzieści i czterdzieści lat.

Tak więc Beckley oprowadził mnie po salonie i przedstawił wszystkim obecnym. Sceneria była doprawdy okazała. Wszędzie jedzenie i dziwki. To Beckley je nagrał.

Gdy przyjęcie trwało już jakiś czas, mówi do mnie – nazywał mnie Mańkutem, nie używał imienia Frank:

– Chcę ci coś wyznać. Jesteś młodym człowiekiem. Masz przed sobą wspaniałą przyszłość. Powiem ci coś, co musisz zapamiętać na resztę życia. Oddałbym połowę swojego majątku – a należał wtedy do zamożnych ludzi – gdybym mógł być tak czysty jak ty. Pozostań takim. Masz głowę na karku. Znasz się na rzeczy. Pozostań czysty!

Nigdy tego nie zapomniałem, ale wtedy nie bardzo wiedziałem, co chciał przez to powiedzieć. Milczałem, a Beckley mówił mi, żebym działał sprawnie. Żebym nie dał się przyskrzynić, dbał o swą reputację, nie trafił do policyjnych kartotek.

Nie słuchałem go. Nie wiedziałem, jak ważne są te rady. Byłem naiwnym młokosem. Miałem za dużo energii. Za dużo egoizmu. Zbyt wiele było wyzwań. Chciałem zostać władcą całego pieprzonego wzgórza. Kto by się tam bał aresztowania. Za bukmacherkę? Pięćdziesiąt dolarów grzywny. Dziesięć dni w zawieszeniu. Pieprzyć gliny.

Ale Gil Beckley wiedział, co mówi. Wiedział wszystko to, co ja wiedziałem, i coś jeszcze. Znał cenę, jaką musisz zapłacić, gdy stajesz się znany. Ostrzegał mnie, bym grał ostrożnie, nie wychylał się, żebym pozostawał na uboczu. Nie powiedział tego wprost, ale czułem, że chodzi mu o to, bym nie wiązał się zbyt mocno z gangsterami.

Słuchałem go i kiwałem głową. Ale kipiała we mnie młoda krew. Byłem gotów rzucić wyzwanie całemu światu. Wiedziałem, co robię, i wierzyłem, że dam sobie radę.

Mniej więcej tydzień później spotkałem Hymiego Asa. Wiem, że został zaproszony, ale nie przyszedł. Powiedziałem mu, że przegapił wspaniałe przyjęcie. Pochwaliłem się, że wreszcie poznałem Gila Beckleya i że to świetny gość.

As spojrzał na mnie, jakbym był trędowaty. Nie chciał słuchać o przyjęciu. Nie obchodziło go, kto na nim był. Gil Beckley czy inni. As nigdy nie chciał o niczym wiedzieć. Nie interesowały go uliczne plotki ani gangsterzy, nie obchodziło go nic oprócz jego koszykówki. Nigdy nie bywał na przyjęciach. Nigdy nie chodził do restauracji i spelunek. I w efekcie nigdy nie trafił do mamra”.

*

26 maja 1966 roku, gdy Gil Beckley miał 53 lata, został aresztowany wraz z siedemnastoma innymi osobami w obławie na uczestników operacji bilansowania zakładów, które zdaniem FBI prowadzili w Nowym Jorku, Marylandzie, Georgii, Tennessee, Północnej Karolinie, na Florydzie, w Teksasie, Kalifornii i New Jersey. Wśród aresztowanych znaleźli się Gerald Kilgore, wydawca „J. K. Sports Journal” z Los Angeles, oraz Sam Green, który kierował Multiple Sports Service w Miami. Beckley został osądzony i skazany na dziesięć lat za pogwałcenie przepisów dotyczących hazardu międzystanowego. W 1970 roku, zanim sąd apelacyjny zdołał wydać ostateczny wyrok, Beckley zniknął. Zdaniem FBI został zamordowany, gdyż szefowie mafii obawiali się, że wobec perspektywy tak długiego pobytu w więzieniu mógłby zacząć sypać.

*

We wczesnych latach sześćdziesiątych Tony Spilotro wiódł życie gangstera. Zarabiał pieniądze i lokował je na ulicy. Dostawał sto dolarów tygodniowo od każdego pożyczonego tysiąca. Kierował grupami włamywaczy – takimi jak banda Cullotty – działającymi na terenie całego miasta. Odpalały mu od dziesięciu do dwudziestu procent swoich dochodów. Tony działał w zasadzie w głównej mafijnej branży: przyznawaniu prawa do działalności przestępczej. Sam także, rzecz jasna, musiał odpalać pewien procent tego, co dostawał, ulicznym capo i porucznikom stojącym wyżej w hierarchii, ludziom takim jak Joe Klown Lombardo i Phil z Milwaukee.

Tony był również doskonałym złodziejem i wspaniałym włamywaczem. Znał najlepszych kieszonkowców, specjalistów od alarmów i paserów. Potrafił stworzyć zgrany zespół i obrobić wybrane miejsce do czysta. Najczęściej kradł biżuterię. O kamieniach wiedział wszystko, co tylko można było wiedzieć. Mógłby zostać jubilerem. Prawdę powiedziawszy, później rzeczywiście otworzył sklep z biżuterią.

Latem 1964 roku Tony i jego żona Nancy – dawna szatniarka z Milwaukee – wybrali się ze swymi przyjaciółmi, Johnem i Marianne Cook, na wakacje do Europy. John Cook był właścicielem klubu nart wodnych w Miami, ale w wykazie FBI figurował jako złodziej klejnotów, dokonujący kradzieży na całym świecie. Spilotrowie i Cookowie polecieli do Amsterdamu, wynajęli mercedesa i pojechali do Antwerpii, diamentowej stolicy Europy. Interpol i miejscowa policja śledzili ich każdy krok.

Belgijscy policjanci obserwowali, jak wprowadzają się do hotelu. Widzieli, jak Cook i Spilotro odwiedzają dziesiątki sklepów i hurtowni z biżuterią. Zauważyli, że dwójka przyjaciół sprawdza systemy alarmowe, wystawy i sposoby ochrony. Potem Tony i John odwiedzili sklep Solomona Goldsteina, miejscowego jubilera, który nabrał podejrzeń, gdy Cook podał fałszywe nazwisko i niewłaściwy adres, próbując płacić za zakupy kartą kredytową. Jubiler uruchomił bezgłośny alarm i gdy jego klienci wyszli ze sklepu, zostali aresztowani. Policja odkryła, że Cook miał przy sobie potężną procę i metalowe kulki, mały łom oraz pasówki do zamków patentowych.

Podczas przesłuchania wyjaśnił, że pasówki miał przy sobie, ponieważ obawiał się zatrzaśnięcia drzwi w samochodzie i zostawienia kluczyka w stacyjce, a kulki i proca są prezentem dla syna.

Gdy policjanci zabrali Spilotra i Cooka do hotelu, znaleźli tam ich żony, czekające na mężów ze spakowanymi bagażami. Gdy przeszukali walizki, znaleźli następne kulki.

Belgijskie władze nakazały im opuszczenie kraju.

Dwie małżeńskie pary wyjechały z Belgii i kontynuowały swoje „wakacje”, przejeżdżając przez szwajcarskie Alpy do Monaco, by spędzić parę dni w Monte Carlo. Potem wróciły do Paryża. Stamtąd miały odlecieć do domu.

Spilotro i Cook nie wiedzieli, że są śledzeni od belgijskiej granicy. Gdy dotarli do Paryża, żandarmi znowu ich zgarnęli. Tym razem francuska policja znalazła przy nich parę tuzinów wytrychów.

Gdy Tony i jego żona wrócili do Chicago, zostali zrewidowani przez celników, którzy znaleźli diamenty; również te zaszyte przez Tony'ego w portfelu. Agenci celni skonfiskowali ich wakacyjny łup wraz z następnymi wytrychami i sprzętem do włamań.

„Pojechałem zabrać Tony'ego z lotniska – wspomina Frank Cullotta, który był wówczas prawą ręką Spilotra. – Gliny przeszukiwały wszystkie ich rzeczy. Tony wyglądał na szczerze zaskoczonego, a Nancy była wściekła jak osa. Nie sądzę, by wiedział, że policja dostała cynk o nim z Paryża. Chyba nie zdawał sobie sprawy, że gliny wzięły go pod lupę i że odtąd będzie pod ciągłą kontrolą.

Gdy dotarliśmy do domu, dali Vincentowi, swemu synowi, coś do jedzenia, a potem Tony wziął biały ręcznik i rozłożył go na kuchennym stole, Nancy pochyliła się nad stołem i zaczęła wytrząsać z włosów diamenty, które Tony kazał jej tam ukryć. Wypadały jeden za drugim. Celnicy skonfiskowali zapewne część diamentów, ale myślę, że najcenniejsze kamienie przedostały się przez granicę w koafiurze Nancy”.

Dwa miesiące później francuska policja odkryła, że nocą 7 sierpnia Spilotro i Cook włamali się do apartamentu w Hotel de Paris w Monte Carlo i ukradli 525 tys. 220 dolarów w kosztownościach i 4 tys. w czekach podróżnych. Apartament zajmowała bogata zamężna Amerykanka, która przebywała w nim z młodym mężczyzną i dlatego nie chciała być zamieszana w śledztwo. Zanim zgłosiła kradzież, Spilotro i Cook wrócili do Stanów Zjednoczonych.

Sąd karny w Monaco skazał ich zaocznie na więzienie, do którego trafią na trzy lata. o ile zechcą kiedyś wrócić do tego kraju.

*

„Zanim po raz pierwszy spotkałem Franka Rosenthala, przez pięć lat pracowałem dla Tony'ego – powiedział Cullotta. – Należałem do grona włamywaczy i goryli, a Mańkut do jego ekipy od gier hazardowych. Szalony Sam pracował z lichwiarzami i łamignatami. Tony chciał, by każdy z nas funkcjonował oddzielnie.

Jeżeli na przykład kazał ci dokądś pojechać, nie mówił, kto będzie tam czekał. Po prostu jechałeś na miejsce, a potem, ewentualnie, otrzymywałeś następne polecenie. Tymczasem facet, który tam czekał, nie miał pojęcia, że spotka się akurat z tobą.

Tak więc tego popołudnia Tony telefonuje i prosi, bym do niego wpadł. Wiedziałem, że jestem mu do czegoś potrzebny. Nie mówi do czego, a ja nie pytam i od razu jadę.

Tony i Nancy mieli przyjemne trzypokojowe mieszkanko na czwartym piętrze w Elmwood Park. Gdy dotarłem na miejsce, Tony grał w gin remika * z wysokim szczupłym facetem o bladej twarzy. To właśnie był Mańkut.

Nancy tymczasem krzątała się po mieszkaniu, parząc kawę albo rozmawiając przez telefon. Stałem za Tonym, gdy zagrał parę kart z ręki, ale nie powiedziałem ani słowa. Od czasu do czasu mówiłem coś szeptem do Nancy, ale widziałem, że Tony łoi tamtemu skórę.

Trzeba wiedzieć, że Tony świetnie grał w gin remika. Bywało, że zaczynał od dwustu punktów, a nigdy nie przegrał. Ten facet mógłby być zawodowym graczem. Pewnej nocy przyszedł do klubu Jerry'ego. Siedział przy barze i grał z Jerrym w gin remika.

Goście bez przerwy przeszkadzali Jerry'emu, więc Tony kazał mi stanąć za barem.

Zająłem więc miejsce za kontuarem, a oni grali dalej, dopóki Tony nie wygrał od tego biedaka piętnastu tysięcy dolarów. Jerry spadł ze stołka we własnym barze i rozpłakał się.

– Nie mogę zapłacić – mówi Tony'emu. A Tony na to: – Nie ma sprawy, wezmę twój klub.

Nigdy nie widziałem, by Tony płacił. Zmuszał cię do dalszej gry tak długo, aż szczęście się odwróciło. Jeżeli wygrywał od kogoś, powiedzmy, piętnaście kawałków, zwykle posyłał mnie z tym gościem do banku. I stałem tam, gdy on realizował czek. Potem oddawał mi forsę, a ja zawoziłem ją Tony'emu.

Z wygranych piętnastu tysięcy dolarów Tony odpalał mi trzy tysiące za samo dopilnowanie, by facet nie zwiał, i przyniesienie forsy. Tony był bardzo hojnym człowiekiem. Gdy krążył po knajpach, zawsze sam płacił. Dwadzieścia, trzydzieści osób przy stole – liczba gości nie miała znaczenia. Tony zawsze płacił. I strasznie się wkurzał, gdy próbowałeś dać napiwek. To także fundował. Nie chciał, żeby ktoś za niego płacił.

W końcu Mańkut wstaje. Powiada, że ma dość. «Gra skończona» – mówi. Wracają z dalekiej podróży. Mańkut właśnie utopił około ośmiu kafli i twierdzi, że nie ma przy sobie gotówki, ale zdobędzie forsę i odda Tony'emu później.

Zrozumiałem, że dobrze się znają, bo Tony nie poprosił mnie, bym pojechał z Mańkutem po pieniądze. Poprosił tylko, żebym zawiózł go na postój taksówek przy Grand Avenue i Harlem Avenue, na granicy Elmwood Park i Chicago.

To był jedyny powód, dla którego Tony kazał mi przyjechać. Nie chciał, by Frank dzwonił po taksówkę z jego mieszkania. Nie chciał pozostawiać żadnych dowodów, że taksówki zabierały kogoś spod jego domu. Dzięki temu, gdy wysadziłem Mańkuta przy postoju, nikt nie wiedział, skąd przyjechał. Dlatego właśnie Frank nie pojechał do Tony'ego własnym samochodem. Nie życzył sobie, by ktoś zobaczył numery rejestracyjne jego wozu przed domem Spilotra. Wtedy jeszcze Tony był bardzo ostrożny w takich sprawach. Bardzo, ale to bardzo ostrożny.

Podczas jazdy Mańkut prawie się nie odzywał. Siedział tylko ponury jak sęp. Widać nie przywykł do porażek.

Mańkut był dziwnym facetem. Nie mogłem go rozgryźć. Tony uwielbiał się z nim włóczyć, ponieważ już wtedy Mańkut należał do największych ekspertów w sprawach totalizatora w Ameryce. W piątkowe wieczory, zanim obstawiliśmy swoje typy, włóczyliśmy się po barach. Tony pytał Mańkuta:

– A Kansas?

A ten odpowiadał:

– Nie mam zdania.

Po chwili znowu:

– A mecz Rutgers – Holy Cross?

A Mańkut na to:

– Nie mam zdania.

Tony wyciąga wykaz meczów ligi uniwersyteckiej wraz z typami – długi jak taśma z kasy supermarketu – i odczytuje je po kolei Mańkutowi. Ten stoi oparty o bar, popijając wodę mineralną mountain valley. Ogląda powtórkę jakiejś walki w telewizji i powoli doprowadza Tony'ego do szału swym brakiem zdania.

W końcu Tony wybucha. Chwyta wykaz i wciska go Mańkutowi do rąk, mówiąc:

– Proszę, wybierz. Wybierz je sam.

Nie spuszczając niemal walki z oczu, Mańkut bierze wykaz, stawia na nim pośpiesznie dwa małe krzyżyki i wręcza z powrotem Tony'emu.

Tony spogląda na wykaz. Mańkut dalej gapi się w telewizor.

– Ejże! – woła Tony. – Co to ma znaczyć? Tu jest setka meczów. W ten weekend grają wszystkie drużyny uniwersyteckie, a ty mi dajesz dwa typy?

Wszyscy w barze milkną. Nikt nie chce wchodzić im w paradę. Mańkut odwraca się do przyjaciela i mówi:

– Są tylko dwa pewne typy.

– Wiem, wiem – odpowiada Tony. – To wszystko rozumiem, ale co z meczem Oklahomy z Oklahoma State? Co z meczem Indiany z Washington State? Chryste, popatrz tylko na ten rozkład.

– Tony, dałem ci dwa pewne typy. Zapomnij o reszcie.

Tony zacietrzewia się i zaczyna wymachiwać Mańkutowi przed nosem wykazem meczów.

– Dwa typy z całej setki? To jest twój sposób obstawiania?

Mańkut spogląda na Spilotra jak na natrętną pchłę.

– Zakładałem, że chcesz wygrać – mówi.

– Jasne, że chcę wygrać, ale zamierzam też mieć trochę frajdy. Dlaczego chociaż raz się nie wyluzujesz na litość boską?!

– Ile stawiasz? – pyta Mańkut.

– Parę tysięcy… A ty ile?

– Zakładam się o więcej. – Mańkut prawie nigdy nie mówił «stawiam». Zawsze «zakładał się», «miał zdanie» lub «zajmował stanowisko».

– Więcej niż ile? – Tony doskakuje do niego. – Obstawiasz tylko dwa pieprzone mecze. Ile, u diabła, postawiłeś?

– Lepiej nie pytaj.

– Chcę wiedzieć.

– Wynagrodzisz mi straty, jeżeli przegram?

– Daj spokój, powiedz. Po prostu chcę wiedzieć. Ja tobie powiedziałem, prawda?

Mańkut przybliża się do Tony'ego i mówi cichym półszeptem. Stoję pomiędzy nimi i obserwuję jego usta, gdy wypowiada słowa:

– Wyłożyliśmy po pięćdziesiąt.

Czasy, w których Tony stawiał pięćdziesiąt, sześćdziesiąt tysięcy na mecz futbolu lub koszykówki, miały dopiero nadejść. Liczyliśmy niewiele ponad dwadzieścia lat. Mańkut miał koło trzydziestki. Obstawiał za siebie i parę naprawdę grubych ryb, gangsterów. Wiedzieliśmy wszyscy, kim byli.

– Wybacz mi – mówi Tony, chwytając wykaz i znowu przeglądając go mecz za meczem. – Zapomniałem, z kim mam przyjemność. Nie powinienem się nawet odzywać. Ja stawiam marne sumy.

W chwili gdy Mańkut powraca do oglądania telewizji, Tony pyta:

– A co z Zachodnią Wirginią? Mają przecież tego dwumetrowego chłopaka z Afryki. Jakim cudem mogliby przegrać?

– Nie mam zdania na ten temat – mówi Mańkut, nie odwracając się nawet.

Tony przestaje nad sobą panować. Zwija wykaz meczów w rulon i zaczyna nim okładać Mańkuta po głowie.

– Jeżeli przegram, kutasie jeden – krzyczy – stawiasz nam kolację.

Tarzamy się wszyscy ze śmiechu, łącznie z Mańkutem, a Tony odwraca się do nas i mówi:

– Przez tego kutasa przestałem myśleć pozytywnie”.

ROZDZIAŁ 5

„Z całym szacunkiem odmawiam odpowiedzi na to pytanie, ponieważ sądzę, że odpowiedź mogłaby mnie obciążyć”.

W końcu lat pięćdziesiątych, przed tragiczną inwazją handlarzy narkotykami, organizatorów nielegalnych gier hazardowych i zakładów uważano za wrogów publicznych numer jeden. FBI rozpoczęła w całym kraju obławy na znanych graczy. Uchwalono ustawy federalne, które uznały za przestępstwo przesyłanie wyników rozgrywek sportowych i wyścigów na międzystanowych liniach telekomunikacyjnych. Przesłuchania Komisji Kefauvera ds. Przestępczości – jedno z pierwszych śledztw, które pokazano w telewizji – nękały również lokalnych szeryfów i komisarzy pozwalających odpłatnie na działalność totalizatora na swoim terenie, speców od bilansowania zakładów i nielegalnych kasyn. Nawet Chicago, rodzinne miasto Ala Capone, miasto, w którym policja miała trudności z zamknięciem choćby jednej z czterdziestu tysięcy melin Ala, zaczęło wywierać naciski na miejscowych bukmacherów. W 1960 roku Frank Mańkut Rosenthal po raz pierwszy został aresztowany jako bukmacher. Jego nazwisko pojawiło się nagle na różnych wykazach ZG – znanych graczy – udostępnionych prasie przez chicagowską Komisję ds. Przestępczości.

W 1961 roku – w wieku trzydziestu lat – Mańkut przeprowadził się na Florydę.

„Postanowiłem działać na własny rachunek – wspomina. – Przestać robić pieniądze dla innych. Czułem, że nadeszła pora, bym zaczął grać dla siebie. Przeprowadziłem się do Miami. Mój ojciec pojechał tam wcześniej z paroma ze swych koni i wyglądało na to, że postąpił słusznie.

Zamierzałem grać o małe stawki. Miałem do zainwestowania pięć tysięcy dolarów. Dwaj inni goście weszli ze mną do spółki z pięcioma tysiącami dolarów każdy. Mieliśmy więc do dyspozycji piętnaście tysięcy dolarów. Powiedziałem, że zaczniemy od obstawiania za dwieście dolarów, potem podwoimy stawki do czterystu, a skończymy przy maksimum tysiącu dolarów.

Miałem przyjaciół w różnych częściach kraju. Wspieraliśmy się wzajemnie. Ja pomagałem im, a oni mnie.

Pewnego dnia otrzymałem telefon od kumpla z Kansas City. Powiedział, że Wit Chamberlain, który występował wówczas w drużynie Kansas City, chyba nie zagra w najbliższym meczu.

Chamberlain decydował o sile swojego zespołu. Jeżeli nie występował, przegrywali. Zapytałem, co się stało. Kumpel odparł, że nie wie, ale ktoś, chyba pielęgniarka, powiedziała, że Chamberlainowi jaja spuchły do takich rozmiarów, że ledwo chodzi.

Zaręczył, że jego informacja jest pewna, ale na wszelki wypadek sprawdziłem. Lekarze Wita potwierdzili jego niedyspozycję.

Obstawiłem od razu. Nie miałem nic do stracenia, bo zawsze mogłem jeszcze zmienić decyzję w końcu tygodnia. Postawiłem na rywali Kansas, ile tylko mogłem, zanim jeszcze ogłoszono, że Chamberlain nie zagra.

Za kumpla, który zadzwonił do mnie z tą informacją, postawiłem w prezencie pięć tysięcy dolarów. Nie zdarzyło się dotąd, by Chamberlain nie wystąpił w meczu.

Gdy już obstawiłem, powiedziałem bukmacherom o tym, czego się dowiedziałem. Tak nakazuje dobry obyczaj. Swoich bukmacherów należy informować. Znasz tych ludzi. Stałe z nimi rozmawiasz. Oczywiście najpierw obstawiasz, a dopiero potem mówisz im, czego się dowiedziałeś. Tak należy postępować w tej profesji. Czasami słuchają, a czasem nie. W tym przypadku posłuchali. Otrzymali szansę uruchomienia części forsy postawionej na Kansas.

Przy okazji takiego zakładu wszyscy – moi wspólnicy i ja – staraliśmy się zainwestować jak najwięcej forsy. Dzwoniliśmy do bukmacherów w całym kraju. W moim mieszkaniu kazaliśmy zainstalować specjalne telefony.

Emerytowani pracownicy firm telefonicznych potrafili je tak połączyć, że uzyskaliśmy możliwość szybkiego wybierania numeru na długo przedtem, zanim ktokolwiek o tym marzył. Gdy już wybraliśmy cel ataku i obstawiliśmy nasze typy, rozesłanie tej informacji po całym kraju trwało zaledwie trzy lub cztery minuty. Nie przesadzam. Ani minuty dłużej.

Wystukiwałem numer i łączyłem się z Waszyngtonem, Nowym Orleanem, Alabamą i Kansas City, z prawie każdym miejscem oprócz miast w Północnej i Południowej Dakocie i Wyoming. Mogłem obstawiać swoje typy w całym kraju. Bukmacherzy znali mój pseudonim. Wiedzieli, że gdy przegrywałem, zawsze płaciłem.

Ustalałeś z bukmacherem poziom rozliczeniowy, a oni mieli swój własny system oceny zdolności kredytowej. Nie musieli zaglądać do księgi kasowej. Sami szacowali twoją wartość.

Powiedzmy, że dochodzą do wniosku, że jestem w stanie spłacić dwadzieścia pięć tysięcy dolarów. To oznaczało, że mogę u nich obstawiać do dwudziestu pięciu. Obstawialiśmy więc w obie strony, a gdy nasze wzajemne zobowiązania osiągały dwadzieścia pięć tysięcy dolarów, rozliczaliśmy się. Albo oni wysyłali kuriera do mnie, albo ja do nich.

Ten system, który stworzyłem ze wspólnikami, działał jak prawdziwe przedsiębiorstwo. Mieliśmy swoich ludzi, którzy obstawiali za nas, aby nie alarmować innych w branży. Mieliśmy własnych kurierów. Chłopców na posyłki. «Proszę, zawieź to do Tuscaloosa». Kurierzy zazwyczaj chcieli należeć do organizacji. Unikali normalnej pracy. Dostawali swoją dolę. To była loteria. Ja analizowałem sytuację. Przewidywałem wyniki.

Stawiałem od dwudziestu do trzydziestu tysięcy w jednym meczu. I wtedy, w ciągu dwóch ostatnich tygodni sezonu ligowego, gdy wszystko dotąd szło jak po maśle, straciliśmy sto pięćdziesiąt tysięcy dolarów. Otrzymałem parę mocnych ciosów. Mimo to zamknęliśmy rok z czterystoma tysiącami dolarów zysku z zainwestowanych piętnastu tysięcy i zakończyliśmy sezon.

Ale w końcu twoje szanse maleją. Musisz stąpać po cienkiej linie. W Chicago, gdy byłem małym chłopcem, zawsze słyszałem: «Zimą bukmacherzy jadą na Florydę, a gracze jedzą śnieżki».

Jednak na razie wszystko było w porządku. Kupiliśmy z ojcem parę rocznych źrebiąt. Zacząłem spędzać więcej czasu na torze. Mieliśmy trzynaście koni. Musieliśmy ich doglądać. Sama karma kosztowała nas siedem tysięcy dolarów miesięcznie. Praktycznie mieszkałem z ojcem na torze. Uwielbiałem to miejsce”.

Mniej więcej w tym czasie złożył mu wizytę człowiek znany jako Soczysty Eli. Miał magazyn w Miami, z którego rozwoził po całym kraju pomarańcze i grejpfruty. W rzeczywistości był miejscowym komiwojażerem, człowiekiem, który zbierał forsę dla skorumpowanych policjantów w rejonie Miami Beach. Zasugerował Rosenthalowi, że we własnym interesie powinien wypłacać mu pięćset dolarów miesięcznie.

Rosenthal twierdzi, że powiedział Eliemu, iż nie robi nic, co byłoby niezgodne z prawem; przewiduje tylko wyniki gonitw i pracuje przy koniach wyścigowych.

„Powiedziałem mu, że gdybym przyjmował zakłady, chętnie bym mu wyświadczył tę przysługę, ale tego nie zrobię. Byłem teraz wyłącznie graczem. Mniej więcej po tygodniu Soczysty Eli wrócił i zapytał, czy zmieniłem zdanie. Tym razem nie byłem zbyt serdeczny. Tak więc od słowa do słowa zaczęliśmy rozmawiać i w końcu powiedziałem mu, żeby się odpierdolił. Popełniłem błąd dodając, by się postarał. Postarał się. W Nowy Rok gliny wtargnęły do mojego mieszkania. Zostałem aresztowany”.

*

Aresztowania dokonali: szef wydziału policji w North Bay Harbor, Martin Dardis, i sierżant Edward Clode z Sekcji Bezpieczeństwa Publicznego okręgu Dade. Mańkut siedział tego popołudnia w niebieskiej pidżamie na łóżku i właśnie oglądał mecz w telewizji, gdy przeszkodził mu w tym nalot w dwuosobowym składzie. Swoim zachowaniem sprawił, że coś, co powinno być rutynowym aresztowaniem, przerodziło się w katastrofę.

Ledwie policjanci stanęli w progu, Mańkut zaczął wykrzykiwać, że przyszli tylko dlatego, iż nie chciał opłacać się Soczystemu.

„Co jest? – zapytał. – Nie dostaliście swojej doli? Czy dlatego was tu przygnało”?

Oskarżenie Dardisa było niewybaczalnym naruszeniem rytuału rodem z kabuki, etykiety obowiązującej w kontaktach policjantów z oszustami.

„Po tym wstępie – przyznaje teraz – byłem łatwą do upolowania zwierzyną”.

Dardis zeznał później:

„Gdy wszedłem do sypialni, pan Rosenthal siedział na łóżku. W jednej ręce trzymał telefon, a w drugiej mały czarny notes. Zastępca szeryfa odczytał mu nakaz rewizji. W tym czasie wziąłem od niego słuchawkę i zapytałem osobę po drugiej stronie linii, z kim mam przyjemność. Przedstawiłem się jako Mańkut.

– Tu Cincinnati – odparła ta osoba. – Masz dziesięć i dziesięć na Windy Fleet, a ja wezmę z tego cztery i cztery.

Później dowiedzieliśmy się, że Windy Fleet to koń startujący tego popołudnia w Tropical Park. Przyszedł na drugim miejscu”.

*

Parę tygodni po tym wydarzeniu Mańkut wdał się w kłótnię z dwoma mężczyznami; okazało się, że obaj są agentami FBI. Działo się to na bocznej ulicy niedaleko Biscayne Boulevard. Rosenthal jechał do popularnej restauracji mieszczącej się nie opodal. Wiedział, że są z FBI; patrol miejscowej policji właśnie wypisywał Rosenthalowi mandat za niezasygnalizowanie skrętu w prawo, gdy tamci, depczący mu dotąd po piętach, zaczęli go obrzucać przekleństwami. Policjanci potwierdzili, że to agenci federalni.

„Pewnej nocy jadę bardzo ciemną ulicą w Miami. Śledzi mnie paru agentów – wspominał Rosenthal. – Naprawdę tak było. Przysięgam. Ulica jest bardzo ciemna i bardzo wąska, a jadący za mną samochód zbliża się, zajeżdża mi drogę i zatrzymuje się. Ja też staję. Dwaj agenci okazują legitymacje i zaczynają mnie straszyć. Nie pozostaję im dłużny. Jeden z agentów był wielki jak tur. Staliśmy w zalesionym miejscu. Wysiadł z samochodu i odepchnął mnie, dosłownie zepchnął mnie na pobocze.

– W końcu cię dopadliśmy. Zaciągniemy cię, kurwa, do tego lasu i zrobimy z ciebie miazgę – powiedział.

Wyglądało na to, że nie żartuje. I kto wtedy przypadkowo nadjeżdża z drugiej strony? Klnę się na Boga – Tony Spilotro. Spostrzega mój wóz. Zjeżdża na bok i zatrzymuje się. Wysiada. Dopada obydwu pieprzonych tajniaków. Skacze im do oczu – a ma tylko pięć stóp i dwa, może trzy cale wzrostu.

– Nic mu nie zrobicie, tchórzliwe skurwysyny! – woła. Klnę się na Boga, że to prawda.

Wychowywałem się razem z Tonym. Śmiałem się dawniej, że znam go od chwili, gdy został poczęty. Bywaliśmy w tych samych miejscach w Chicago. Ale tak naprawdę nasza znajomość zaczęła się na dobre od spotkania w Miami. Tony przyjeżdżał tam mniej więcej trzy razy w roku i pierwszą osobą, z którą nawiązał kontakt, okazałem się właśnie ja. Tak naprawdę jego największą miłością był hazard. Tony uważał wówczas, że nie może grać beze mnie, że postawienie na cokolwiek zakończy się katastrofą, jeżeli nie zasięgnie mojej opinii. I stale do mnie wydzwaniał. Chcąc poznać moje zdanie, potrafił tropić mnie do upadłego. Był niepoprawny. Hazard działał na niego tak, jak alkohol na nałogowca.

Pewnego wieczoru jedliśmy kolację we włoskiej restauracji przy Biscayne Boulevard wraz z sześcioma lub siedmioma osobami. Sami mężczyźni. Był Tony, jego ludzie i ja. Muszę przyznać, że przy naszym stole siedziało paru nieokrzesanych typów. Z jakiegoś powodu jeden z nich miał szczerą ochotę mi przyłożyć. Najwyraźniej nie darzył Franka Rosenthala sympatią. I znieważył mnie. Minęły trzy, może cztery minuty. Tony mówi, że idzie do toalety, ale zabrał tego chłopaka ze sobą. Żebyś, kurwa, słyszał, co on powiedział temu facetowi, zanim jeszcze doszli do kibla! Kurza twarz! Ten język.

– Ty skurwysynu. Jeżeli jeszcze kiedyś usłyszę, że spojrzałeś na niego w ten sposób, rozwalę ci ten zakuty pierdolony łeb. Nie znasz go, a ja… Wróć, kurwa, do stolika i powiedz mu, że jest ci przykro i że jesteś nędznym skurwysynem.

Więc chłopak wraca do stołu i przeprasza:

– Wiesz, nie powinienem pić – mówi. – Za dużo piję. Nie mówiłem tego poważnie. Wybaczysz mi?

– Jasne, nie ma sprawy – odparłem”.

*

W 1961 roku nowo mianowany prokurator generalny, Robert F. Kennedy, zaczął badać powiązania mafii z właścicielami nielegalnych kasyn i biur bukmacherskich oraz związkiem zawodowym kierowców.

FBI znało już większość graczy. Wiedziało więcej o tym, co się dzieje w mafii, niż wielu gangsterów. Związki Franka Rosenthala z chicagowskimi gangami były dobrze znane. W Miami widziano go w towarzystwie szefów ulicznych gangów, takich jak: Turek Torello, Phil z Milwaukee, Jackie Cerone i Fiore Buccieri. Szefowie FBI sądzili, że oprócz obstawiania w Miami, Mańkut sam przyjmuje zakłady. Fakt aresztowania przez miejscową policję przyniósł mu niepożądany rozgłos. Dlatego agenci FBI złożyli Rosenthalowi przyjacielską wizytę, proponując w zamian za gwarancję nietykalności rolę informatora. Odmówił, w następstwie czego otrzymał wezwanie do stawienia się przed Podkomisją ds. Gier Hazardowych i Zorganizowanej Przestępczości.

Przewodniczący podkomisji, senator McClellan, nie był zachwycony widokiem uśmiechniętych szelmowsko typów i laleczek z wypolerowanymi paznokciami, paradujących przed nim w towarzystwie słono opłacanych adwokatów, którzy zaopatrzyli ich w starannie wydrukowane kartki, zawierające formułkę z Piątą Poprawką.

Komisja przesłuchiwała kolejno kilku współpracujących z wymiarem sprawiedliwości świadków, którzy mieli potwierdzić fakt kontrolowania przez mafię nielegalnego hazardu i jej przenikanie do świata sportu. Nierzadko bowiem proponowano zawodnikom i ich trenerom gotówkę za niecelne rzuty lub umyślne przegranie meczu.

Mańkut wynajął adwokata i poleciał do Waszyngtonu. Został tam oskarżony o próbę przekupienia Michaela Bruce'a, dwudziestopięcioletniego halfbacka. Bruce oświadczył, że gdy przyjechał ze swym zespołem do Ann Arbor na ważny mecz z drużyną Uniwersytetu Michigan, spotkał się z Mańkutem i Davidem Budinem, dwudziestoośmioletnim byłym koszykarzem, hazardzistą i oszustem karcianym, który później okazał się płatnym informatorem agend rządowych.

Bruce powiedział, że spotkanie odbyło się w pokoju hotelowym i że zaproponowano mu pięć tysięcy dolarów za dopilnowanie, by jego zespół – skazany w przedmeczowych prognozach na porażkę – przegrał ośmioma punktami zamiast sześcioma. Bruce przyznał, że udał, iż przyjmuje ofertę Mańkuta, ale natychmiast poinformował o incydencie swego trenera.

Mańkut zaprzeczył, jakoby usiłował kogoś przekupić. Ale gdy stanął przed komisją McClellana, adwokaci uprzedzili go, że jeśli odpowie na jedno pytanie – nawet niewinne – będzie musiał odpowiedzieć na wszystkie, jakie zostaną zadane, bo inaczej ukarzą go za obrazę komisji i prawdopodobnie wpakują za kratki. Wystąpienie Franka Rosenthala przed komisją przerodziło się w farsę.

PRZEWODNICZĄCY: – Jest pan znany jako Mańkut?