Kaymakam resmen hasta farzedüdiğinden doktor Arif bey her sabah onu, yoklamayı bir vazife biliyordu. Sarıpmara yardım heyetinin kuyruğunda bir kaymakam vekili geldiğini öğrenince Doktor o gün buna bir de akşam vizitesi ilâvesine lüzum gördü ve Halil Hilmi Efendiyi bu sefer hakikaten yorgan döşek yatıyor buldu.
Havadis çabucak kasabaya yayılmıştı. Hemen herkes de - Halil Hilmi efendinin kendisi gibi bu işte bir suikast koku- . su - seziyor ve birçokları memnun oluyordu. Fakat kaymakama acıyanlar yahut onun değişmesini kendileri için hayırlı görmi-yenler de az değildi ve doktor Arif bey bunlardan biriydi.
Odaya girer girmez:
— Bu ne kepazelik, ne Allahtan korkmazlık, diye bağırmı-ya başlayınca Halil Hilmi efendi acı acı:
— Şaşılacak ne var kardeş? dedi.. Elbirliğile beni bu hale getirdiniz. Şimdi de hayret ediyorsunuz.
Bu bir hakikî şikâyetten ziyade kendisini anlıyacağından , ve acıyacağından emin olduğu bir ihtiyar arkadaşa bir nevi nazlanma idi. Fakat doktor işi fazla ciddiye aldı:
— Ben mi? O nasıl söz kaymakam bey?
— Bana sadece Halil Hilmi efendi deyin artık. Ben artık kaymakam değilim.
— Allah esirgesin kaymakam bey. Fakat ithamınız çok garip ve çok haksız. Yani bu işte benim ne suçum, günahım var Al lahı severseniz?
— Beni ağır yaralı diye ilân eden siz değil misiniz?
— Ben sizin için ağır yaralı demedim. Fakat desem de ne çıkar?
— Ne çıkacak? Gazetelere yazılır, mutasarrıf beni iş göre-miyecek kadar yaralı bilir, vesaire, vesaire...
— Mutasarrıf it gibi biliyor. Söyletmeyin beni. Hem sorarım size... Yaralı demez de ne diyebilirdim. Evvelâ halinize bakarak hakikaten bir nezfi dahilînden korkmuştum. Fakat sonradan gördüm ki...
ü! ??
— Hatırınız kalmasın, hali tabiînizde değildiniz. Yani açıkçası sarhoştunuz ve sızmıştınız. Sorarım size; etrafıma toplananlara «efendiler, ağalar, merak edilecek bir şey, yok. Kaymakamınız küp gibi sarhoştur» desem daha mı iyi kaçardı?
Kaymakam ellerini sallıyarak:
— Aman yavaş, dedi. Doktor sesini alçalttı:
— Be kardeş, insana ne halt edeceğini şaşırtıyorsunuz. Hülâsa iş böyle. Mamafih sensin, bensin ile vakit ziyan edecek halde değiliz. Şu Leh yahudisi suratlı, çıyan gözlü oğlanı bir ayak evvel kasabadan atlatmak için behemehal bir çare bulmalıyız.
Doktorun söz ve sesindeki enerji Halil Hilmi efendinin de gözlerini parlattı:
— Peki, ne yapabiliriz?
— İşte onu bulup çıkaramıyorum henüz. Tamamile iyi olduğunuza dair bir rapor versem. Öyle ya hükümet doktoru sıfatile ben bunu söyledikten sonra...
Halil Hilmi efendi doktoru kendi tarafında hissetmekten büyük bir kuvvet duyuyordu. İdare hayatında doktor çok e-hemmiyetli şeydi. İki kelimesi dipdiri bir insanı tekaüt ve hacir ettirir, darağacma çıkarır yahut da darağacmdan indirirdi.
— Teşekkür ederim aziz doktorum, çok teşekkür ederim bana gösterdiğiniz kardeşliğe... Fakat zannederim ki, geç kal¬ 69
d:k. Hattâ muhatap olabileceğim bazı suallere karşı sizden bunun aksini ricaya mecbur olacağım. İş bildiğiniz gibi değil, yaman esiyor. Ne çare artık bir zaman akıntıya göre dümen kullanacağız.
— Vallahi bir menfaat için değil, zatıâlinizi severim. Canla, başla çalışacağım.
İki ihtiyar ağlamamak için burunlarını sıkarak biribirlerini öptüler.
Bu, bir nevi ittifaktı ve yarından tezi yok, doktor paçaları sıvıyarak kasabada bir Halilı Hfilmi Efendiciler partisi m-eyd'ana getirecekti. Ahali arasında kaymakamı tutanlar çoktu. İcabında sancak merkezine, vilâyet merkezine, hattâ îstanbula heyetler gönderilerek mutasarrıfın oyununa mâni olunacaktı. Garip bir surette canlanmış olan doktor bu işte yardımlarından fayda umduğu kimselerin listesini yapıyor, hattâ komiteci kabiliyetini inkâr etmediği Ohanesle bile barışmıya ve beraber çalışmıya razı oluyordu.