czajka — wiosłowo-żaglowa, pełnomorska łódź kozacka.
Krzemieńczug (ukr. Kremenczuk) — miasto i forteca nad brzegiem Dniepru na Połtawszczyźnie.
Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.
Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad jednym z dopływów środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej.
semen (daw.) — Kozak na czyjejś służbie, żołnierz.
Łoboda, Fedir (zm. 1666) — dowódca pułku perejasławskiego w latach 1648–1653, sędzia generalny starszyzny kozackiej, po bitwie pod Konotopem (1659) pojmany przez Rosjan, zmarł w Rosji na zesłaniu.
esauł — oficer kozacki.
Czerkasy — miasto na prawym brzegu środkowego Dniepru, położone ok. 200 km na płd. wschód od Kijowa.
autem (łac.) — następnie.
Kudak (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoża”, dziś w granicach miasta Dniepropietrowska.
Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich.
podwika (starop.) — kobieta.
J. O. — skrót od: jaśnie oświeconej.
Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich.
sigillum (łac.) — pieczęć.
Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.
eo instante (łac.) — w tej chwili.
kunktować (z łac.) — zwlekać, wahać się.
sub tutelam (łac.) — pod opieką.
praesidium (łac.) — ochrona, straż; tu. B. lp.
facecja (z łac.) — żart.
Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich.
któren — dziś popr.: który.
spisa — rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach.
mołojec (ukr.) — młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: zbrojny, Kozak.
watażka — przywódca oddziału wolnych Kozaków lub herszt bandy rozbójników.
pogrześć (daw.) — pogrzebać.
Sicz Zaporoska — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru.
kondemnatka (z łac. condemnatio) — wyrok skazujący.
mankamencik (z łac.) — mały błąd.
Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) — miasto na środkowej Ukrainie, położone nad jednym z dopływów środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej.
Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich.
Kahamlik — rzeka na środkowowschodniej Ukrainie, na lewym brzegu Dniepru.
rankor (starop.) — gniew, uraza.
zazula (z ukr.) — kukułeczka.
wolentarz — żołnierz, który pełni służbę, ale nie otrzymuje za nią zapłaty.
któren — dziś popr.: który.
donia (ukr.) — córeczka.
terpy (ukr.) — cierp.
Łubnie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich.
chan — władca tatarski.
vis armata, raptus puellae (łac.) — przemoc, porwanie panny.
ja duszu by zhubyw (ukr.) — duszę bym zgubił.
mać (starop.) — matka.
rab (daw.) — niewolnik.
prodały mene jak raba, na złuju dołu i na neszczastje (ukr.) — sprzedali mnie jak niewolnika, na złą dolę i na nieszczęście.
znaju (ukr.) — znam.
lacki (z ukr.) — polski.
zaklataja (ukr.) — zaklęta, zaprzysiężona.