invidia (łac.) — zazdrość.
substancja (z łac.) — tu: majątek, stan posiadania.
Orsza — miasto we wsch. części dzisiejszej Białorusi, ok. 200 km na wsch. od Mińska, ok. 100 na zach. od Smoleńska, miejsce dwóch bitew między wojskami polskimi i moskiewskimi (1512 i 1564).
wolentarz — ochotnik.
familiant — członek dobrej szlacheckiej rodziny.
Smoleńsk — miasto nad Dnieprem, dziś w zach. Rosji.
congressus (łac.) — spotkanie, zjazd.
dyferencja — różnica zdań, spór.
dziegieć — lepka ciecz uzyskiwana w wyniku suchej destylacji drewna lub kory, ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze stosowana daw. jako lekarstwo, a także jako smar, impregnat i klej.
wojski — urzędnik, zobowiązany do opieki nad pozostałymi w kraju rodzinami szlachty, kiedy ta brała udział w pospolitym ruszeniu.
Żmudź — płn.-zach. część Litwy.
okiść — gruba warstwa ciężkiego śniegu powodująca łamanie gałęzi.
kądziel — pęk lnu, konopi lub wełny przygotowany do przędzenia.
karpa — pniak i korzenie pozostałe po ścięciu drzewa.
brzeźniak — gałązki brzozowe.
łuczywo — smolne drzewo, używane do oświetlania lub na rozpałkę.
buńczuk — drzewce zakończone kulą lub grotem, ozdobione końskim włosiem, symbol władzy wojskowej.
żarna — daw. przyrząd do mielenia ziarna, składający się z dwóch trących o siebie kamieni.
rusznica — ręczna broń palna o długiej lufie.
Orsza — miasto we wsch. części dzisiejszej Białorusi, ok. 200 km na wsch. od Mińska, ok. 100 na zach. od Smoleńska, miejsce dwóch bitew między wojskami polskimi i moskiewskimi (1512 i 1564).
akomodować się (z łac. accomodare: przystosować, poświęcić) — tu: przestawić się.
na pola beresteckie — bitwa pod Beresteczkiem (1651), zwycięstwo wojsk polskich nad siłami kozacko-tatarskimi; Beresteczko — miasto nad Styrem na Wołyniu, w zach. części Ukrainy.
zali (daw.) — czy.
driakiew — używany w medycynie ludowej uniwersalny lek roślinny, złożony m.in. z cynamonu, imbiru, dziurawca, miodu, mięsa żmii, ziemi z Lemnos, często z dodatkiem opium.
szuba — futro, płaszcz futrzany.
konterfekt — portret, wizerunek.
legat — spadek, zapis w testamencie.
fryga — zabawka dziecięca, bąk na sznurku.
rarytet — rzadkość, tu: niezwykła piękność.
bizun — daw. bat, uderzenie batem.
hippocentaurus (łac., mit. gr.) — centaur, pół-koń a pół-człowiek.
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, ok. 40 km na płn. od Kowna.
konfuzja — zakłopotanie.
obces — tupet, zuchwałość.
konwent — klasztor, zakon; szkoła klasztorna.
statek — stateczność, powaga, umiar.
konfidencja — poufałość.
półgęsek (daw.) — połowa tylnej części gęsi bez nogi i bez kości, obszyta w gęsią skórę i uwędzona.
dragon — żołnierz walczący pieszo, a poruszający się konno.
frykas — wyszukana, smakowita potrawa.
kondemnata — w daw. prawie pol. wyrok skazujący wydawany zaocznie.
hiberna — danina pieniężna pobierana w Polsce w XVII i XVIII w., przeznaczona na utrzymanie wojska w zimie.
munsztułuk (daw.) — nagroda za dobrą nowinę.
szerepetka — człowiek z gminu, przybłęda.
substancja (z łac.) — tu: majątek, stan posiadania.
kondycje (z łac.) — warunki.
trzaska — mały kawałek drewna, używany zazwyczaj na podpałkę.
harmata (daw.) — armata.
fraucymer (z niem. Frauenzimmer) — komnata kobiet, pokój dla dam; damy dworu, stałe towarzystwo królowej lub księżnej.