39414.fb2 Potop, tom pierwszy - читать онлайн бесплатно полную версию книги . Страница 95

Potop, tom pierwszy - читать онлайн бесплатно полную версию книги . Страница 95

exemplum (łac.) — przykład.

  • w wieżach — w więzieniu.

  • kaganek — używana daw. mała lampka w kształcie miseczki z dziobkiem i uchwytem.

  • bandolet — lekka strzelba z krótką lufą.

  • dzianet — piękny, rasowy koń.

  • haeres (łac.) — dziedzic.

  • Orszańskie — ziemia we wsch. części dzisiejszej Białorusi, ze stolicą w Orszy.

  • roztruchan — wielki, ozdobny kielich.

  • banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą.

  • posesjonat — właściciel posiadłości ziemiskiej.

  • czekan — tu: ludowy flet czeski lub węgierski.

  • kawalkator — zawodowy trener i ujeżdżacz koni, szczególnie ceniony w Rzeczypospolitej szlacheckiej.

  • lafa — daw. płaca, żołd.

  • furda (daw.) — błahostka.

  • bachmat — koń używany daw. przez jazdę polską i tatarską.

  • koń husarski — specjalnie wyhodowana rasa wysokiego, odpornego i szybkiego konia służącego husarii w walce.

  • żmudzin — koń żmudzki, rasa konia domowego, hodowana na Litwie i Żmudzi, głównie do prac rolnych i do zaprzęgu.

  • kałmuk — mały, krępy koń stepowy.

  • exul (łac.) — wygnaniec.

  • kiep — głupiec, dureń.

  • sanna — jazda saniami po drodze usłanej śniegiem.

  • bekiesza — długi, męski płaszcz podbity futrem.

  • pasy drzeć — obdzierać żywcem ze skóry.

  • dereszowaty — koń maści karej, gniadej lub kasztanowatej z domieszką białych włosów.

  • tobie zasię — tobie nic do tego, nie twoja sprawa.

  • jubka — damski kaftan z rękawami do łokcia, noszony w XVII–XVIII w.

  • komiliton — towarzysz broni.

  • Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, ok. 40 km na płn. od Kowna.

  • kontent — zadowolony.

  • kołpaczek — wysoka, stożkowa czapka futrzana, od XV do XIX w. noszona w Polsce.

  • staje — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m.

  • bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic litewski lub ruski.

  • Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Poniewieży.

  • asygnacja (z łac.) — dokument, pisemne zlecenie wydania pieniędzy lub innych świadczeń.

  • łyczek (daw., pogard.) — mieszczanin.

  • oprymować (z łac.) — daw. gnębić, uciskać.

  • sukurs (z łac.) — pomoc, ratunek.

  • wilczura — daw. futro z wilczych skór.

  • Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Poniewieży.

  • nicpotem (daw.) — do niczego.

  • infamia (daw.) — sądowe pozbawienie czci i praw obywatelskich.

  • Mejszagoła — miasteczko na Litwie.

  • kostera — hazardzista, oszust karciany.

  • auxilia (łac.) — wsparcie.

  • sieść (daw.) — siąść.

  • łyczek (daw., pogard.) — mieszczanin.

  • ciura — daw. człowiek należący do czeladzi obozowej, wojsk. pachołek.

  • konwikcja (daw., z łac.) — przekonanie.

  • deliberować (z łac.) — tu: dyskutować.

  • polityczny (z łac.) — uprzejmy, grzeczny.