39415.fb2 Potop, tom trzeci - читать онлайн бесплатно полную версию книги . Страница 76

Potop, tom trzeci - читать онлайн бесплатно полную версию книги . Страница 76

żywić — tu: pozostawiać przy życiu, darować życie.

  • Żmudź — płn.-zach. część Litwy.

  • mieszczany — dziś popr. forma N. lm: mieszczanami.

  • Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji.

  • Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik mi.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej.

  • Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego.

  • przez galicką chorobę toczon — chory na chorobę weneryczną.

  • vir molestissimus (łac.) — mąż niezmiernie uciążliwy, uprzykrzony.

  • wsparł — tu: starł się z nim.

  • ordynek (z niem. Ordnung) — porządek, szyk.

  • rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną.

  • siła (daw.) — dużo, wiele.

  • język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach.

  • siła (daw.) — dużo, wiele; bardzo.

  • każden — dziś popr.: każdy.

  • dowcip (daw.) — rozum, inteligencja.

  • mon prince (fr.) — mój książę.

  • archiduk — arcyksiążę.

  • język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach.

  • władyka — władca, książę.

  • ekstraordynaryjny (z łac.) — niezwykły, nadzwyczajny.

  • krotochwila (starop.) — żart.

  • imaginacja (z łac.) — wyobraźnia, wyobrażenie.

  • fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo księżnej.

  • wenerować (z łac.) — uwielbiać.

  • vir incomparabilis (łac.) — mąż niezrównany.

  • z Kozaki — dziś popr. forma N. lm: z Kozakami.

  • dowcip (daw.) — rozum, inteligencja.

  • oleum (łac.) — olej.

  • Est modus in rebus (łac.) — na wszystko jest sposób.

  • hospodar — tytuł władcy Wołoszczyzny, państwa położonego na terenie dzisiejszej płd. Rumunii, zależnego od Imperium Osmańskiego.

  • kondycja (łac.) — warunek.

  • siła (daw.) — dużo, wiele.

  • potrzeba — tu: bitwa.

  • kontempt (z łac.) — lekceważenie, pogarda.

  • lafa (daw.) — żołd, płaca.

  • Eques polonus sum (łac.) — jestem polskim rycerzem.

  • ma foi (fr.) — słowo daję, dalibóg, doprawdy.

  • parol (z fr.) — słowo honoru.

  • taki (reg.) — jednak, tak więc, przecież.

  • futrowanie — obicie z desek, boazeria; por. futryna.

  • język — tu: informator, żołnierz nieprzyjacielski, wzięty do niewoli w celu przesłuchania i zasięgnięcia informacji o wojskach wroga, ich liczebności, rozmieszczeniu i zamiarach.

  • któren — dziś popr. który.

  • kromwelowscy Anglicy — żołnierze Olivera Cromwella (1599–1658), angielskiego polityka i wybitnego dowódcy, który doprowadził do skazania na śmierć króla Karola I Stuarta (1600–1649) i został lordem protektorem Anglii.

  • buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera.

  • anguł (z łac. angulus: kąt, róg) — załamanie, występ muru, rodzaj bastionu.

  • perspektywa (daw.) — luneta.

  • śmigownica — falkonet a. sokolik, działo polowe piechoty, ładowane od przodu, używane w XVI-XVIII w., rodzaj oktawy kolubryny o kalibrze 55-70 mm, stosowane także w bitwach morskich do abordażu.

  • gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec.

  • zali (daw.) — czy, czyż.