39415.fb2
villa regia (łac.) — pałac królewski.
hetmany — dziś popr. forma N. lm: z hetmanami.
Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji.
ekspediować (z łac.) — wyprawiać, wysyłać.
przynuka (z ukr.) — przymus, usilne namawianie.
ordynans (z łac.) — rozkaz.
imainować sobie (daw., z łac.) — imaginować sobie, wyobrażać sobie.
promulgowanie (z łac. promulgo, promulgare: wyjawiam, obwieszczam) — ogłoszenie.
vacuum (łac.) — pustka, próżnia.
płazem — płaską stroną szabli.
kiper — zawodowy znawca win, zarządzający piwniczką.
bibosza (z łac. bibo, bibere: pić) — opój, smakosz trunków.
larum (łac.) — alarm.
spieszony — pozbawiony konia, pieszy.
wolentarz — ochotnik, żołnierz nie otrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych.
effendi (z tur.) — pan, władca.
czambuł (z tur.) — tu: zagon, oddział.
rzeźba — tu: rzeź.
troczyć — tu: powiązać.
powodować — tu: prowadzić, kierować.
parol (z fr.) — słowo honoru.
kulbaka — wysokie siodło.
bagadyr (z tur.) — bohater, wielki wojownik.
ordyniec — członek ordy, Tatar.
kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem.
konfuzja (z łac.) — wstydliwa porażka, zawstydzenie.
buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera.
bagadyr (z tur.) — bohater, wielki wojownik.
Wittenberg — Arvid (a. Arfuid) Wittenberg von Debern (1606–1657), szwedzki hrabia i feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej i potopu szwedzkiego.
spraktykować — tu: utwierdzić, całkowicie przeciągnąć na swoją stronę, rozpracować.
sak — sieć na ryby, tu: pułapka.
iocus (łac.) — żart.
kufa — beczka.
gemajn (daw., z niem. gemein: zwykły) — szeregowiec, zwykły żołnierz.
Sokal — miasto w płn.-zach. części Ukrainy, nad Bugiem.
siła (daw.) — dużo, wiele.
galicka choroba — choroba weneryczna.
zdać się na kondycję — poddać się, podpisać zawieszenie broni; kondycja (z łac.) — warunek.
każden — dziś popr.: każdy.
krzywuła — wygięty flet, popularny w muzyce renesansowej, a dziś używany w folkowej.
litaury — wielkie bębny wojskowe, kotły.
ordynek (z niem. Ordnung) — porządek, szyk, szereg.
fryz a. fryza — marszczony kołnierz z koronki.
Vivat Joannes Casimirus (łac.) — niech żyje Jan Kazimierz.
statysta (daw.) — polityk, mąż stanu, strateg (dziś: osoba występująca w filmie lub sztuce teatralnej w podrzędnej roli).
Minerwa (mit. rzym.) — bogini mądrości, odpowiednik gr. Ateny.
faszyna — umocnienia z powiązanych gałęzi wikliny, służące kiedyś do uzupełniania fortyfikacji, a dziś do zabezpieczania brzegów rzek i stawów.
oskard — narzędzie do prac ziemnych, podobne do kilofa.
Duglas — Douglas, Robert (1611–1662), Szkot, od 16 r. życia żołnierz armii szwedzkiej, feldmarszałek, uczestnik wojny trzydziestoletniej. Podczas potopu szwedzkiego dowodził wojskami szwedzkimi w Prusach Książęcych. Za zasługi wojenne otrzymał tytuł hrabiego, a jego potomkowie stali się jednym z najbogatszych rodów arystokratycznych Szwecji.