Прывяла лiсiца яго да калка, за якi быў прывязаны канец вяроўкi, зьняла вяроўку, зрабiла пятлю i закiнула ваўку на шьпо. Воўк i азiрнуцца не пасьпеў, як у пятлi апынуўся. Тады лiсiца падбегла да жарабца, замахала хвастом. Той спужаўся ды як драпнуў дахаты, толькi падковы заблiшчэлi.
Так i прыцягнуў у пятлi ваўка да свайго гаспадара. Ну, а там зь яго i скуру зьнялi.
Вярнулася лiсiца ў лес, закапала авечак у мох на запас, адны толькi мазгi на абед пакiнула. Села пад елкаю i есьць.
Iдзе мядзьведзь - той, што бычка зьеў.
- Што гэта ты, кума, жуеш? - пытаецца.
- Мазгi. Сьляпы ты, цi што?
- А дзе-ж ты iх дастала?
- З галавы. I ты можаш дастаць, калi хочаш.
- Як?
- Вельмi проста: разганiся ды стукнiся галавою аб дуб - мазгi i выскачаць.
- Дзякую-ж табе, кума, за добрую параду. Так я i зраблю. А то есьцi даўно хочацца.
Знайшоў ён самы тоўсты дуб, разагнаўся з усяе сiлы ды i грымнуўся ў яго лобам.
Тут яму i канец.
А хiтрая лiсiця наелася мазгоў ды пайшла запiваць крынiчнаю вадою.
САБАКА I ВОЎК
Быў у ваднаго гаспадара сабака. Шчыра служыў ён гаспадару, ды не агледзеўся, як пастарэў. Горш сталi бачыць яго вочы, i цяжэй яму стала вартаваць гаспадарава дабро. Тады скупая гаспадыня перастала кармiць яго, а потым i зусiм пачала з двара праганяць.
"Чым так жыць, - думае сабака, - лепш няхай мяне воўк зьесьць".
Надумаўся ён i пайшоў у лес шукаць ваўка. Iдзе ён лесам, а тут насустрач i воўк бяжыць.
- Куды, сабака, iдзеш? - пытаецца воўк.
- Да цябе.
- Чаго?
- Зьеш ты мяне, воўча...
I расказаў ён ваўку пра сваю бяду.
Бачыць воўк, што сабака надта худы - яшчэ зубы паломiць, i кажа:
- Не, цяпер я цябе есьцi ня буду. Трэба, каб ты трохi патлусьцеў.
- Як-жа я патлусьцею, - кажа сабака, - калi мяне гаспадыня зусiм ня кормiць?
- Нiчога. Мы зробiм так, што яна цябе з ахвотаю будзе кармiць.
- Дзе там! - пакруцiў хвастом сабака. - Гаспадыня мая вельмi скупая.
- Слухай ты мяне, - кажа воўк. - Iдзi дадому i сядзi там на агародзе. Адвячоркам, як пачне цямнець, я прыбягу i ўхаплю лепшага гаспадаровага падсьвiнака. Ты наробiш брэху, пабяжыш за мною, i я табе аддам падсьвiнака. Гаспадар убачыць гэта i загадае гаспадынi добра кармiць цябе. А празь месяц, як патлусьцееш, - прыходзь да мяне, тады я цябе зьем.
Сабака падумаў i згадзiўся.
Адвячоркам прыбег воўк, ухапiў падсьвiнака i павалок цераз агароды.
Тут сабака як наробiць ляманту, як кiнецца за ваўком...
Пачуў гэта гаспадар, выскачыў з хаты, бачыць: воўк падсьвiнака валачэ цераз агароды, а сабака яго даганяе, адбiрае.
- Туйга! Туйга! - закрычаў гаспадар на ўсю сiлу. - Кусi яго, Лыска!
Воўк тым часам кiнуў падсьвiнака, а сам ходу ў лес.
- Малайчына, Лыска! - пахвалiў гаспадар сабаку, прывёў на кухню i загадаў жонцы кармiць яго.
Жыве Лыска прыпяваючы. А празь месяц зрабiўся такi тлусты, аж шэрсьць блiшчыць. I пра дагавор з ваўком забыўся.
Вось аднойчы сабралiся ў гаспадара госьцi. П'юць, гуляюць, песьнi сьпяваюць. Нямала тут i Лыску перапала - цэлую кучу касьцей пад стол яму накiдалi.
Наеўся Лыска ды выйшаў на двор - у сваю будку. Глядзiць - аж у будцы воўк чакае яго.
- Чаго ты тут? - зьдзiвiўся сабака.
- Па цябе прыйшоў, - адказвае воўк. - Памятаеш наш дагавор з табою?
Спалохаўся сабака - ня хочацца яму на воўчыя зубы трапляць. Вось ён i кажа:
- Ня еш ты мяне, воўк. Я цябе за гэта добра пачастую самаю смачнаю ядою.
- Адкуль-жа ты возьмеш?
- У майго гаспадара госьцi. Там пад сталом поўна касьцей - навет зь мясам. Хадзем!
- Баюся. Яшчэ заб'юць мяне там.
- Ня бойся, не заб'юць, - угаворвае сабака. - Я цябе правяду так, што нiхто i ня ўбачыць.
Згадзiўся воўк i пайшоў за сабакам.
Лыска пакiнуў яго ў сенцах, сам убег у хату, махнуў хвастом i патушыў лучыну.