Сабака накармiў ваўка, навет вiном напаiў. Сядзяць яны сабе пад сталом ды зюкаюць пацiху.
А тым часам госьцi засьпявалi вясёлыя песьнi.
Воўк слухаў, слухаў, ды кажа сабаку:
- Мне таксама сьпяваць хочацца.
- Маўчы лепш, - адказвае сабака.
Воўк памаўчаў крыху ды зноў за сваё:
- Ня вытрымаю, - кажа, - аж язык сьвярбiць, гэтак сьпяваць захацелася.
I зацягнуў на ўсю хату басам:
- Ау-ау!
А сабака таксама ня вытрымаў ды давай падпяваць яму:
- Гаў, гаў! Цяў, цяў!..
Пачулi гэта госьцi, ухапiлi хто качаргу, хто чапялу, набiлi ваўка i выкiнулi яго з хаты разам з сабакам.
Ачухаўся воўк i кажа сабаку:
- Ну i накармiў-жа ты мяне! Я табе не дарую гэтага.
- Сам вiнаваты, - кажа сабака. - Трэба было маўчаць.
- Не, - не згаджаецца воўк, - гэта ты вiнаваты. Навошта ты завёў мяне ў хату?
Спрачалiся яны, спрачалiся, нарэшце воўк кажа:
- Калi так, давай будзем ваяваць: хто каго зваюе, той таго i зьесьць. Зьбiрай сваё войска i прыходзь да мяне ў лес.
- Што-ж, - кажа сабака, - няхай будзе так.
Назаўтра ўзяў ён барана, ката i пеўня сабе ў памочнiкi ды пайшоў на вайну з ваўком.
А воўк запрасiў да сябе ў ваякi мядзьведзя, дзiка i зайца. Сабраў ён сваё войска, выйшаў на ўскраек лесу i чакае.
- Палезь ты, Мiхайла, - кажа ён да мядзьведзя, - на елку ды паглядзi, цi ня iдзе сабака iз сваiм войскам.
Мядзьведзь узьлез на елку, прыгледзеўся i кажа:
- Iдзе!
- Ну, дык злазь! - клiча воўк. - Будзем ваяваць.
- Не, ня зьлезу, - адказвае мядзьведзь.
- Чаму?
- Страшна.
- Што-ж там за войска такое, што ты гэтак спужаўся? - пытаецца воўк.
- Такое войска, што я нiколi i ня бачыў, - адказвае мядзьведзь калоцячыся. - Адзiн ваяка тоўсты i калматы, зь вiламi iдзе; другi - грозны, вусаты, ззаду пiку нясе; трэйцi - у шапачцы чырвонай, iз шпорамi на нагах, шабляю махае... Першы iдзе, галавою трасе ды ўсё крычыць: "Бэ! Я ўсiх пакалю, на вiлы пасаджу!" Другi сярдзiта чмыша, па бакох азiраецца i ўсё мармыча: "Мне, мне iх давай!" А трэйцi, ганарысты такi, крычыць: "Куды, куды iсьцi! Я адзiн усiх паб'ю!".
Дзiк пачуў гэта ды хутчэй у мох па самыя вушы зашыўся. А воўк бачыць, што не пасьпее схавацца, - стаў на заднiя лапы i стаiць. "Хавайся за мяне, - кажа ён пералалоханаму зайцу. - Яны падумаюць, што я - пень, i абмiнуць нас".
Прыходзiць сабака iз сваiм войскам, бачыць - нiдзе нiкога няма.
Тут якраз барану рогi засьвярбелi. Глядзiць ён - побач нейкi пень стаiць. Разагнаўся баран ды - трах! - рагамi ў пень. У ваўка ад гэтага i галава раскалолася. Павалiўся ён дагары ды ногi выцягнуў. Заяц выскачыў з-пад ваўка, але сабака згледзеў яго i адразу злавiў.
Дзiку ў гэты час, як на бяду, села муха на вуха. Паварушыў ён вухам, каб сагнаць яе, а кот падумаў, што там мыш. Кiнуўся туды ды давай мох разграбаць. Так i дзярэ дзiка вострымi кiпцюрамi! Цярпеў, цярпеў, дзiк, а потым усхапiўся ды наўцёкi...
Певень напужаўся дзiка, залопаў крыльлямi, узьляцеў на елку i нарабiў крыку:
- Куды, куды?
Мядзьведзь падумаў, што гэты самы грозны ваяка да яго дабiраецца, i залез iз страху аж на верхнi сук. Сук ня вытрымаў, зламаўся, мядзьведзь грукнуўся вобземлю i забiўся.
З таго часу больш i не сябруюць сабака з ваўком.
КОТ МАКСIМ
Жылi дзед i баба. Мелi яны сына i ката. Сына звалi Марцiнам, а ката Максiмам.
Памерлi дзед i баба. Застаўся Марцiн з катом Максiмам.
Марцiн гультай быў вялiкi, усё на печы ляжаў, а кот яду яму насiў: то птушку дзе зловiць, то каўбасу цi сала ў суседзяў украдзе...
Вось так жылi яны, жылi - згарэла хата, адна глiняная печ засталася.
- Што рабiць будзем? - пытаецца кот у гаспадара. - Трэба хату будаваць.
- Ат, - кажа Марцiн, - навошта нам хата? Хопiць i печы.
Пажылi яны з год на печы, а тут i печ развалiлася.
- Што рабiць будзем? - зноў пытаецца кот у гаспадара.
- Ты, - кажа Марцiн, - як сабе хочаш, а я надумаўся жанiцца: вазьму багатую жонку, яна мне пабудуе хату.
- Хто за такога гультая пойдзе замуж? - сьмяецца кот. - Ты-ж толькi любiш ляжаць на печы, у цябе i выгляд нечалавечы.