Расказала яму Галя, што надумалася зрабiць злая мачыха.
- Ня плач, дзеўча, - кажа бычок. - Лепш паслухай, што я табе параю. Як зарэжуць мяне, вазьмi маю печань, i там знойдзеш залатое зярнятка. Пасадзi тое зярнятка ў садку каля хаты. Вось i ўсё.
Галя так i зрабiла, як сказаў бычок.
Вырасла зь зярняткi яблынька з залатымi яблыкамi.
Хто нi iдзе цi ня едзе каля садка - усе дзiвяцца з залатой яблынькi.
Ехаў аднойчы з вайны прыгожы малады гусар. Убачыў яблыньку i спынiўся. Працягнуў руку да яе, каб сарваць залаты яблык. А яблынька - дзын, дзын, дзын! - i паднялася ўгору. Апусьцiў гусар руку - яблынька зноў стала на сваё месца.
Убачыла гэта праз акно Галя i кажа да мачыхi:
- Пайду я сарву гэтаму прыгожаму гусару адзiн яблычак.
А мачыха як затупае на яе, як закрычыць:
- Я табе галаву сарву!
Схапiла яна Галю ды засадзiла пад карыта, а ў садок паслала Юлю: няхай, думае, лепш родная дачка сарве гэтаму гусару яблык, можа, ён закахаецца ў яе...
Падышла Юля да яблынькi, а тая - дзын, дзын, дзын! - i паднялася ўгору.
Узлавалася Юля на яблыньку, пачала яе лаяць апошнiмi словамi.
А тут якраз па дварэ хадзiў пеўнiк. Ускочыў ён на плот i кукарэкае:
- Ку-ка-рэ-ку! Дзедава дачка пад карытам схавана, а бабiна хоча яблыкi яе сарваць ды выйсьцi замуж за пана...
Пачуў гэта гусар, зьлез з каня i пайшоў у хату. Знайшоў там пад карытам дзедаву дачку. Як зiрнуў на яе, дык вачэй ня можа адарваць: так яна яму спадабалася.
- Дзеўка-дзявiца, - пакланiўся ёй гусар. - Сарвi мне на памяць залаты яблык з сваёй яблынькi.
Падышла Галя да яблынькi - i ўсе яблыкi ўпалi да яе ног.
Сабрала яна iх у прыпол, прынесла гусару. Гусар падхапiў яе, пасадзiў на каня побач з сабою i павёз да сваiх бацькоў.
Дома яны згулялi вясельле i сталi жыць-пажываць у згодзе ды ў ладзе. Нарадзiўся ў iх сын, ды такi прыгожы, што бацькi не наглядзяцца на яго.
Тым часам злая мачыха не магла спаць ад зайздрасьцi, чаму гусар не яе дачку, а дзедаву замуж узяў. I ўсё думала, як яе iзь сьвету зьвесьцi.
Аднаго разу кажа яна сваёй дачцэ:
- Схадзi ты, дачушка, да сястры ў госьцi. Паклiч яе з сабою купацца ды ўтапi...
Паслухала Юля маткi, пайшла ў госьцi да сястры. Падгаварыла яе купацца. На рэчцы кажа ёй:
- Сядзь ты, сястрыца, на кладцы, я табе плечы памыю.
Села Галя на кладцы, а Юля ськiнула яе ў ваду i пабегла дахаты.
Чакаюць дома Галю - няма. Малы сын плача, нiхто суцешыць ня можа. Узяла яго нянька на рукi, пайшла ўздоўж рэчкi гукаючы:
- Галя, Галюся, твой маладзён плача, есьцi хоча. Куры сьпяць, гусi сьпяць, адзiн ён ня ўсыпаецца, маткi не дачакаецца...
I чуе яна голас з вады:
- Ой, цяжка мне выйсьцi да сына: камень ногi падбiвае, вада вочы залiвае...
Пачуў малы сынок матчын голас i яшчэ мацней заплакаў.
- Ой iду, сынок, ой бягу, - адгукаецца мацi. - Слухаць плач твой, сынок, не магу.
Выйшла мацi з вады, накармiла сына, ён i заснуў. А сама назад пайшла.
Вярнулася нянька дадому, расказала, што было каля рэчкi.
Назаўтра сам бацька ўзяў залаты яблык i сына ды пайшоў да рэчкi. Прыйшоў на бераг i гукае:
- Галя, Галюся, твой маладзён плача, есьцi хоча...
Пачула мацi плач сына i адказвае:
- Ой, iду, сынок, ой бягу: слухаць плач твой, сынок, не магу.
Выйшла яна на бераг, пакармiла сына, - ён i заснуў. Тады муж дастаў зь кiшэнi залаты яблык i даў жонцы. I як толькi ўкусiла яна залаты яблык - адразу апрытомнела.
Зарадаваўся муж, прывёў яе дадому. Сталi яны зноў жыць добра i шчасьлiва.
А злую мачыху i яе дачку больш да сябе i на парог ня пускалi.
ПАЛЯШУКI Й ПАЛЯВIКI
Было ў бацькi дванаццаць сыноў, усе рослыя ды ўдалыя хлопцы.
Жылi яны на вялiкай палянцы, мiж цёмнага лесу. Вялi там сваю гаспадарку, палявалi на дзiкiх зьвяроў i птушак.
Стары бацька, сiвы, як голуб, сядзеў сабе ў кажушку зiмой i ўлетку ды толькi камандаваў. I былi ў той сям'i лад ды згода.
Суседзi жылi ад iх далёка i не рабiлi iм шкоды, бо баялiся дружнай сям'i.
Пажанiлiся сыны, пайшлi ў iх свае дзецi. Вялiкая вырасла сям'я. Ды ўсе слухалi старога бацьку, i кажны рабiў сваю работу.
Але вось па некаторым часе памёр бацька, i пачалiся ў сям'i нялады. Жонкi братоў сварацца, адна адну заядаюць, - рады няма. Такая пайшла мiж iмi калатня, пгго й мужыкi нiчога зрабiць ня могуць. Крычаць жонкi, хочуць дзялiцца.
"Ну, што-ж, - думаюць браты, - трэба дзялiцца".