— Туды… во! — паказаў у цёмны лабірынт закавулкаў.— На суседнюю вуліцу!
Праследвальнікі патупацелі ў прыцемак. Малы зароў яшчэ мацней, пачаў драпацца, і Пуол пусціў яго з рук, яшчэ і шлёпнуў па заду. Сям-там зарыпалі, патрошкі папрачыняліся дзверы. Адны адкінуліся насцеж, з іх выскачыла маладая жанчына, падхапіла малога, абпаліўшы Пуола нядобрым позіркам, і схавалася зноў. «Дурніца…» — сабраўся аблаяць яе, як прачыніліся і тыя дзверы, за якімі схаваўся ўцякач.
— Эй, хадзі сюды! — паклікалі Пуола ў шчыліну.
Ён падышоў да дзвярэй.
— Ты гаспадар гэтай хаціны?
— Не-а.
— Усё роўна! — кітаец адкінуў дзверы шырэй, уцягнуў Пуола за руку ўсярэдзіну, зноў заваліў завалаю.
Недзе з глыбіні памяшкання, з цемры чуліся ўсхліпы і падвыванні жыхароў. Ад спалоху яны баяліся заплакаць, закрычаць уголас.
— Я бачыў у шчэльку… як ты іх. Дзякую, што памог, — кітаец раптам як не ўпаў са стогнам на зэдлік, выцягнуў параненую нагу. — Задача, значыць, такая… Ды ціха вы там! Я не збіраюся вас каўтаць жыўцом, як мышанят, — прыкрыкнуў на скавытаўшых. — Значыць, так… Ты павартуй там на двары, пакуль мяне тут крыху перавяжуць. Глядзі, каб ніхто не выходзіў на двор. Мо будуць бегчы тыя назад, — каб не было ім у каго распытваць.
— У-у-у-у… Рам, рам… Рэ рам… — маліліся ў цёмным кутку людзі, трывожылі бога.
— Я ж прасіў — ціха! Няўжо не зразумела? — у голасе кітайца прагрымела пагроза. — А ты давай… туды… Калі хочаш зарабіць.
Апошняга кітаец мог і не дадаваць. Пуол вышмыгнуў за дзверы. Ён нейкім дзесятым чуццём улавіў: гэта той Яго Вялікасць Выпадак, які трэба хапаць за хвост. Усё адбылося не так сабе! Не!.. «Дурны лоб гузака знойдзе!» — раптам нібы пачуў дакорлівы голас бацькі і ажно галавою крутнуў, каб адвязацца ад яго. «Гузака… Гузака… Майму гузаку вы яшчэ не раз пазайздросціце!» — агрызаўся ў думках.
Не стаяў слупам, прахаджваўся сюд-туд. Дзе прачыняліся дзверы, біў па іх нагою:
— Не высоўвайце носа, калі хочаце жыць! І людзі не высоўвалі.
Выглянуў і на Томіроўд. Усюды была цішыня, толькі дзесьці густа гулі машыны. На гэтым участку вуліца вечарам не асвятлялася, цемра была б амаль пракаветнай, каб не сям-там касыя палосы святла з акон, каб не каляровае зарыва над цэнтрам, ад якога даляталі прывідныя водсветы і сюды.
Вярнуўся ў двор. Тут ні з аднаго акна не выбівалася святло. Людзі сядзелі прытаіўшыся, як мышы.
Праследвальнікі не вярталіся ў двор, махнулі, мабыць, на ўцекача рукою. Дый знайсці чалавека ў гэтых лабірынтах было не лягчэй, чым тэрміта ў джунглях.
Зноў прачыніліся тыя ж дзверы, зноў Пуола паклікалі…
І вось яны ўжо ідуць цёмнымі вуліцамі і правулкамі. Паранены незнаёмец адною рукою абапіраецца на палку, другою ўчапіўся ў локаць Пуолу. Загадаў — «Вядзі!», і Пуол павёў — без аднекванняў, без роспытаў — куды. Паварочваў там, дзе яму загадвалі павярнуць (шмат разоў), рабілі нават петлі. Пуол у гэтай частцы горада не быў, нават не ўяўляў, што ёсць такі горад у горадзе. Сям-там кідаліся ў вочы шыльды і надпісы кітайскімі іерогліфамі, часам афішы тырчалі ў бок ад сцен, звісалі ўніз ці былі распяты на дратах цераз вуліцу. Кітайскі горад!
Перад нейкім пад'ездам спыніліся. Кітаец зняў з шыі касынку, завязаў Пуолу вочы і правёў яго скрозь будынак, потым дварамі падышоў яшчэ да аднаго. Далей ужо кітаец вёў яго, раз-пораз папярэджваючы: «А цяпер сюды!.. А цяпер туды!.. Ногі падымай, тут пачынаюцца прыступкі». Гэтых паваротаў, праходак па калідоры, спускаў і пад'ёмаў па лесвіцах было яшчэ нямала. Як сам кітаец адолеў усё гэта, было проста дзіва. Урэшце зноў спусціліся па лесвіцы пралётаў на два, і кітаец пастукаў умоўным стукам у дзверы. Адчыніліся яны не скора і, мабыць, ледзь-ледзь, на даўжыню ланцужка. Пэўна, хтосьці разглядваў Пуола, бо кітаец вымушаны быў сказаць:
— Ён са мною.
Ланцужок яшчэ раз бразнуў, рыпнулі дзверы. Кітаец паштурхаў Пуола перад сабою і сцягнуў з яго вачэй павязку. Усё роўна не было нічога відаць, і Пуол наставіў перад сабою рукі, каб не выпараць на што-небудзь вока. Слухаў, як сам кітаец зачыняе, бразгаючы замкамі і ланцужкамі, дзверы, і ў грудзях напружана звінела і сціскалася ад страху і цікаўнасці. Уперадзе загарэлася запалка, асвятліўшы старэчую руку і тарбаватыя, у зморшчынах шчокі, правалены, у зборачкі рот. Стары кітаец ці кітаянка? Такі пацучыны хвосцік-коска з матузком мог быць і ў мужчыны. Кітаянка запаліла дзве ружовыя свечкі на падсвечніку, што стаяў на прычэпленай да сцяны палічцы. Панесла яго перад сабою, прыкрываючы адну свечку далоняй, прайшла з ёю ў велікаваты пакой, абстаўлены мяккай мэбляю. Нічога падобнага Пуол ніколі не бачыў, гэта было нібы ў якой казцы. Стаў, як укамянелы, не асмельваючыся далей ступіць і кроку. Уся падлога ў пакоі была заслана мяккім, у кветкі дываном, пасярод стаяў нізенькі стол з акуратна раскладзенымі вакол яго падушкамі.
Кітаянка паставіла свечкі на стол і моўчкі выйшла. — Сі-сі,— падзякаваў кітаец. — Мама, звары нам кавы! — кінуў ён наўздагон. — А ты разувайся і праходзь далей. І сядай, хочаш — на падушку, хочаш — на канапу.
Сам кітаец дакульгаў да чырвонай з вычварнай спінкай канапы, упаў на яе.
Скідаючы ў парозе туфлі і моршчачыся (паспеў нацерці і парасціраць мазалі), Пуол спадылба разглядваў гаспадара і ўсю раскошную, з карцінамі на сценах кватэру. Кітаец сядзеў, прыплюшчыўшы вочы, твар у пацёках поту, на лбе праступілі кроплі. Немалады гаспадар ужо, гадоў пад сорак. Церпіць, мабыць, страшэнны боль, а ні разочку не застагнаў за ўсю дарогу.
— А цяпер — мяне, — выставіў да яго кітаец здаровую нагу.
Пуол ступіў па мяккім дыване, чуючы ласкавы козыт ворсу ў падэшвы. Укленчыў каля канапы, каля ног кітайца. Ён гатовы быў поўзаць на каленях (пакуль што!), гатоў слугаваць дзеля таго будучага, што чакае яго. Вынес гаспадаровы туфлі за дзверы, левы быў клейкі ад крыві.
— А цяпер падай бліжэй апарат… у кутку вунь… — паказаў гаспадар за тарэц канапы пад акно.
Пуол кінуўся туды, а як браць — не ведаў. Упала, загрукала трубка.
— Зараз… Ён разваліўся… І ён прывязаны, я зараз адвяжу, — затузаў правады.
— Ха-ха… — не вытрываў кітаец. — Не трэба адрываць, адвязваць. Давай так, як ёсць.
Пуол паставіў тэлефон яму на калені. Кітаец зняў трубку, паторкаў пальцам у кнопкі з лічбамі. Пачакаўшы, сказаў у трубку:
— Застаёмся пры сваіх інтарэсах… Нават пукалкамі пачалі забаўляцца… Пра падрабязнасці пазней — і не па тэлефоне. — Паслухаў нейкі адказ з трубкі і яшчэ сказаў: — Я думаю гэтаксама. Болей таго: я пра гэта ў свой час папярэджваў.— І паклаў трубку, перадаў апарат Пуолу, каб той паставіў яго на тую ж скураную тумбу, падобную на адрэзаную ад тоўстага дрэва калодку.
Стаўляў тэлефон Пуол падкрэслена асцярожна.
— Дай мне дзве падушачкі пад спіну.
Пуол хуценька ўзяў дзве падушачкі ад стала, паветра ўскалыхнулася, ледзь не патухлі свечкі.
— А цяпер сядай сам і расказвай, — уладна паказаў кітаец каля сваіх ног.
— Што? — Пуол падмасціў пад сябе падушку, унутрана дрыжучы ад захаплення: дзе гэта было бачна ці чутно, каб хоць адзін біргусавец сядзеў на такім!
— Усё! Хто ты, адкуль ты… Чаму на тым месцы апынуўся… Як зваць… Ці ёсць сям'я… Дзе жывеш…
Многа што цікавіла кітайца! Але Пуол расказваў усё шчыра, сам здзіўляючыся са сваёй шчырасці: звычайна любіў прыхлусіць. Стараўся быць дзелавым, гаварыць без лішніх падрабязнасцей.
Кітаянка прынесла каву. На падносе стаяла высокая кавярніца, два кубачкі на сподках, бліскучая цукерніца з цукрам, чатыры сухарыкі на папяровай сурвэтцы. Пуол толькі дзіву даваўся, што за маці ў кітайца: сын сядзіць з укручанай абы-чым, акрываўленай нагою, а не пацікавіцца, не папытае, што здарылася. І не ахае, як ахалі б усе маці ў такіх выпадках.
— Падцягні асцярожна стол бліжэй сюды… Свечак не перакулі… І пі, не саромся. Ты піў калі-небудзь сапраўдную чорную каву? Думаю, што і ўяўлення не маеш.
Пуол падцягнуў асцярожна стол да ног кітайца, нясмела ўзяў у рукі гарачы кубачак, цмокнуў раз нейкай гаркаты і апёк язык, губы. Выгляду, аднак, не падаў.
— А вы хто? — асмеліўся папытаць.
— Гэта табе не трэба ведаць. Чым менш чалавек ведае, менш праяўляе цікаўнасці, больш слухаецца і выконвае, што загадаюць, тым даўжэйшы яго век. Зарубі гэта сабе на носе!
— Я нічога такога не хацеў…— прамармытаў ён і тут жа спахапіўся: — Зарубіў, зарубіў!
— Хацець не ў меру таксама шкодна. Але ты мне падабаешся… Хоць ты і не хуацяо, не кітаец… Як я зразумеў, табе трэба грошы, а каб мець грошы, трэба знайсці свой бізнес. І табе трэба месца, дзе жыць… Так?
— Ага… — аблізаў абвараныя губы Пуол.
— Усё гэта ты будзеш мець… з цягам часу… Калі пройдзеш выпрабавальны тэрмін. Жытло, праўда, знойдзем раней. Я напішу запіску, зойдзеш па аднаму адрасу… За пакой там заплочана… Як завядуцца свае грошы, вернеш мне тую аплату. Я назаву суму, якая пад той час набяжыць.