45684.fb2
Гуга сарваўся з месца, пабег туды.
— Скажы яму пра Джэйн! — крыкнуў наўздагон Радж. — Трэба ж хутчэй вылоўліваць, а то і так дэльфіны хвалююцца.
А самому палезла ў галаву чорт ведае што. Мо Джэйн атруцілі? Пачалі з Джэйн — як папярэджанне, а потым і да астатніх дабяруцца. Мо прыклалі руку тыя з «WW» ці «WV»? Але ж выпадак з гарпуном быў больш за месяц назад, калі б і захацелі падпужаць яшчэ раз, то зрабілі б адразу, не цягнулі б столькі. А з сённяшнім абстрэлам таксама не звяжаш. Абстрэл быў хоць на некалькі гадзін, ды пазней, чым пачалося ўсё з Джэйн. Вартаўнік гаварыў, што ўсю ноч дэльфіны непакоіліся. А Гуга заўважыў, што Джэйн была як сама не свая яшчэ звечара.
У дэльфінарыі толькі афаліны, іншых прадстаўнікоў сямейства дэльфінаў не трымалі. Малыя дэльфіняты былі па семдзесят — восемдзесят кілаграмаў, самкі — па сто семдзесят — дзвесце. Дзік — усе трыста. Раджу аднаму няма чаго і лезці ў басейн, не справішся з імі. Выпадкаў нападу на чалавека не было. Але хто дасць гарантыю, што такога не можа быць?
Пайшоў да сябе ў камору раздзецца, каб быць гатовым. За гэты час падышлі містэр Крафт і вартаўнік Малу, потым Абрахамс. Малу знарок, мабыць, чакаў Крафта ў вартоўні, каб першым паведаміць пра такую падзею, нібы спяшаўся апраўдацца.
Радж выйшаў да іх, пачуўшы войканне і стогны Крафта. Усе стаялі на беразе басейна каля вышкі, глядзелі на дэльфінаў, і ніхто пакуль што не прапаноўваў, што рабіць.
— Пяцьсот долараў! Пяцьсот долараў з кішэні — фюць! — трагічным голасам шаптаў Крафт.
— Добра, што не Ева ці Дора… Або Дзік… Не пяццю сотнямі пахла б, — гаварыў Малу тое, што і ўсе ведалі.
— О, тады б адразу дзве тысячы выкрэслівай! Ды дзе дзве?! Дэльфіны ж абучаныя ўжо, не сырэц. Паспрабуй дзе дастаць такіх! — бедаваў Крафт.
— А таму праспяваем: «Богу слава!» За тое, што яшчэ не самае горшае абрушыў на галаву, — набожна заўважыў Абрахамс. Па вечарах ён ходзіць маліцца ў нейкую малітоўню, нават лічаць яго там праваю рукою прасвітара. — Пайду хіба сетку вазьму.
Радж як стаяў, адразу боўтнуў у ваду. Думаў, адбярэ Джэйн у дэльфінак, прыбуксіруе бліжэй да берага, каб лацвей было падчапіць сеткаю. Але пачалося нечаканае: толькі Ева, маці, засталася каля Джэйн, астатнія дэльфінкі ўзбуджана закружылі вакол Раджа, даўжэй застаючыся з таго боку, дзе была Джэйн і куды плыў Радж. Як тарпеда прымчаў з паўночнага кутка Дзік, самкі пачціва расступіліся перад ім, каб не замінаць Мансуру. Магутна развярнуўшыся, ажно ўздыбіліся хвалі, заплёскалі ў берагі, Дзік пагрозліва, але з меншай скорасцю рынуўся на Раджа. Рострум трымаў пад вадою так, нібы зрыхтаваўся для тарана. Радж прытармазіў, адвярнуў убок… Хіба ведаеш, што ў Дзікавай галаве? Дэльфіны ўдарамі рострумаў па жабрах забіваюць магутных шматметровых акул — акіянскіх тыграў. Дзік пляснуў хвастом каля твару Раджа, вадою ажно забіла дых, і павярнуў каля твару Радж закашляўся, адплыў яшчэ далей.
— Дзе Гуга? Няхай бы рыбаю паманіў іх у рукаў… Гуга! — закрычаў містэр Крафт.
— Узяць якую бамбучыну добрую, паадганяць іх — і ўсё, — параіў вартаўнік.
— Ты не Малу, а малы, — усё яшчэ кашляючы, сказаў яму з вады Радж. — Нельга з дэльфінамі груба, гэта народ горды.
Але калі падбег Гуга, то Крафт загадаў яму прынесці бамбучыну і рыбу.
— Судзір будзе біцца. Ён не дазваляе карміць дэльфінаў перад прадстаўленнем, — патаптаўся на месцы Гуга, сшалушваючы з рук рыбіну луску.
— Скажаш: я загадаў. Я — чуў?! Джэральд Крафт! А не нейкі там Судзір! — з паказным гневам прамовіў містэр Джэры.
Гугу нібы ветрам здзьмула.
— Радж, да Крафта! — паклікаў Абрахамс.
Радж зразумеў, што містэр Джэры праводзіць нейкае сваё следства і што перад гэтым была ўжо ледзь не сварка. У куточку стаяў заплаканы Гуга. У Крафта і Судзіра расчырванела-ўзбуджаныя твары. Хлопец памацваў свежы сіняк пад вокам. У другім кутку кабінета быў Малу.
— Я невінаваты, містэр Крафт! Невінаваты!.. — усхліпваў хлапчына. — Не звальняйце мяне! Рыба была не гнілая, хай Абрахамс скажа… Дый не ядуць дэльфіны прытухлую!.. Не магла Джэйн атруціцца рыбаю!
— Радж, ты сядай пакуль што, — паказаў яму Крафт на крэсла, але Радж садзіцца не хацеў, усе стаялі.— А вам, містэр Судзір, дазвольце аб'явіць вымову. Распускаць рукі — дзікунства, выбачайце… Вы маглі яму брэйк… зламаць, значыць, сківіцу, — потым Крафт яшчэ больш змякчыў тон: — Гэта проста непрыстойна. Калі вам хочацца наракаць на работу Гугі, вы скажыце мне. Толькі я маю права караць, я гаспадар тут, а не вы!
Радж глядзеў на Судзіра. У дрэсіроўшчыка быў чарнявы, ажно сіні, худы твар. На шчоках правалы, рот саркастычна і пагардліва ўсміхаецца — адным кутком.
— Гуга, ён цябе выцяў? За што? — спытаў Радж, паглядваючы то на хлопца, то на Судзіра.
Гуга прыкусіў губу, адвярнуўся да акна. Яно сядзела глыбока, нібы ў нішы, а сцены кабінета тут, у паддашку, навісалі ўсярэдзіну.
— Як звычайна — ні за што, — адказаў за яго Радж. — Дык чаму ты не ўпіўся яму кіпцямі ў морду, калі не падолееш у бойцы? Чаму так папусціўся? Ты ж ужо дарослы… Ды ў рэшце рэшт і містэру Крафту можна паскардзіцца.
Радж падышоў да хлопца, цярнуў яму далонямі пад вачыма. І зразумеў, што не трэба было гэтага рабіць. Ад такога шкадавання Гуга яшчэ горш разгорніўся.
— Не плач. Больш ён цябе не зачэпіць. А зачэпіць, то будзе мець справу са мною. Гэта я пры ўсіх гавару.
Судзір скрывіўся яшчэ больш пагардліва. Павярнуўся ісці, але кінуў цераз плячо, нібы ўсім рабіў вялікую ласку:
— Я адмяняю ранішняе прадстаўленне.
— Як адмяняю?! — Крафт ажно асіп. — Як адмяняю, калі ўжо білеты прадаюць?!
— А вы гарантуеце, што ўсё пройдзе добра, не сарвецца? Што дэльфіны будуць слухацца? — голас Судзіра быў ледзяны да сухасці.— Мне здаецца, містэр Крафт, у вашых жа інтарэсах адмяніць адно прадстаўленне, чым… Бо калі што якое, па ўсім Раі пойдзе погаласка: «У дэльфінарыі няма чаго глядзець, адна халтура. Не ідзіце, толькі грошы выкінеце!» Падлічыце, якія могуць быць у вас страты, вы чалавек адукаваны… — і грукнуў за сабою дзвярыма так, што затрэслася ўся будыніна.
— Шалёны… Ці бачыце? Ён жа мэд! — пахітаў галавою Крафт і пайшоў за стол у сваё крэсла. Расхліснуў больш каўнер белай кашулі, глянуў на вялікія крылы вентылятара, што ледзь варушыліся пад столлю і не давалі ніякага ветру. Відаць было, што Крафту ўеўся ў пячонкі Судзір, але нічога не паробіш. Не падабаецца нос, але ж не памяняешся ім з другім чалавекам.
— Малу… Ты можаш ісці. Скажаш па дарозе касірцы, хай павесіць паперу: прадстаўлення ў 11.00 не будзе па тэхнічных прычынах. Адміністрацыя просіць прабачэння. Прададзеныя білеты сапраўдныя на 14.00. І прадае няхай толькі са штампам «14.00». І ты, Гуга, ідзі займайся спакойна сваёю справаю… Ды ўмыйся, а то мяне нудзіць на цябе глядзець. Пятнаццаць гадоў, а ты ўсё яшчэ такі маленькі…
Голас у Крафта быў стомлены, але Раджу не здавалася, як тыя разы пры размовах, што Крафт не толькі крыху няправільна будуе фразы, але яшчэ і разыгрывае ролю беднага і ашуканага ўсімі прастачка.
— Дружа Абрахамс… Табе такое заданне. Прывязеш урача з прыватнай клінікі Энтані Рэстана. Патолагаанатама. Рэжа тых, хто памёр. Хай паглядзіць нашу Джэйн… — Містэр Джэры гаварыў ціха, нібы на пахаванні, і Радж яшчэ раз падзівіўся: не падобны чалавек на самога сябе.
Калі і за Абрахамсам зачыніліся дзверы, Крафт сказаў Раджу:
— Што ты думаеш пра ўсё гэта? Ты ведаеш, што я маю на ўвазе.
— Здагадваюся. Я ўжо думаў… Здаецца, што — не. Разумееце? Ніякага дачынення да гібелі Джэйн «трыяда чайна» не мае.
— І я такой думкі. Пры іх жорсткасці і хуткасці на расправу ды такая далікатная помста. Але на ўсякі выпадак хай паглядзіць урач. Цікава, што ён скажа…
«Гаварыць яму ці не пра начны абстрэл?» — падумаў Радж на адыход. І сам сабе пакруціў галавою: не скажа. Невядома, што захоча зрабіць Крафт. Мо проста надумае звольніць, каб пазбавіцца ад небяспечнага работніка, які ўжо другі раз трапляе ў такія справы.
Янга абмацалі, абшукалі, штурхнулі ў машыну. Заціснуты паміж двума дарослымі, Янг не бачыў, па якіх вуліцах машына імчыць, куды зварочвае. Ехалі даўгавата — гэта адно і адчуў. І яшчэ дзівіўся: чаму чалавека з баулам не пасадзілі з ім — машына ж была вялікая, сямімесны фургон.
У паліцэйскім участку Янга ўвапхнулі ў велікаваты пакой, з лязгатам зачынілі дзверы.
Перш за ўсё пачуў рэзкі смурод. Пакой быў дзіўны, акенца адно, пад самаю столлю, у кратах. На столі ледзь блішчыць лямпачка ў драцяной сетцы. Святла яна дае мала, на падлозе амаль цёмна. Хацеў прыхіліцца да сцяны — адхапіў плячо: так балюча кальнула. Сцены былі патынкаваны так, што густа тырчалі саскішыпы, нібы луска акулы. Афарбаваны яны былі ў брудна-сінюю фарбу і паглыналі ўсё святло, якое падала на іх. Калі вочы трохі прызвычаіліся, Янг разгледзеў, што няма ў пакоі ні лавак, ні табурэтак, у кутках пад акенцам ляжаць нейкія валацугі ў лахманах. Адзін з іх прыпадняў кудлатую галаву і зноў улёгся, падклаўшы пад вуха локаць.
Янг баяўся падыходзіць да іх, апусціўся на кукішкі каля дзвярэй. Добра сесці гідзіўся — такая брудная, у нейкіх усохлых падцёках і пляўках была цэментная падлога.
Цярпеў гэтак з гадзіну. У галаве ўспыхвалі абрыўкі думак: «Папаўся… У турму кінулі… А што ж цяпер будзе? А як жа Радж? Ен жа нічога не ведае, дзе я, што са мною… А Пуол — гад… Гад з гадаў! Апошнія грошы выдурыў ды яшчэ паліцыі падсунуў…»
Потым заскрыгатаў ключ у дзвярах, усунуўся да паловы тулава паліцэйскі, агледзеўся па баках. «Цябе!» — тузануў за плячо.
Прывёў у нейкі пакой ці кабінет. Пад акном за сталом хтосьці сядзеў. Янг не паспеў прыгледзецца, як паліцэйскі казырнуў і бокам, як краб, выйшаў.
Янг зноў паглядзеў за стол. Дык гэта ж сядзіць той афіцэр-паліцэйскі, што вылез на вуліцы з машыны, пазвоньваючы наручнікамі. Высокі, з буйнымі рысамі твару, з вялікім гарбатым носам. Сёння ён у штацкім і без галаўнога ўбору. Глядзеў афіцэр на Янга і па-бацькоўску ўсміхаўся. Янг не паддаўся на гэтую ліслівую ўсмешку, адвёў вочы.