— Няма.
— Мадонна мія… А падрэ, папа?
— Таксама няма… — уздыхнуў Янг. «Малахольная нейкая… Чаго яна лезе ў душу? Хоча, каб я разроўся на ўсю вуліцу?»
— Ой, ой!.. Я адразу адчула інтуіто, што ў цябе штосьці не так. Бэль бамбіно — прыгожы хлопчык, і такая трагедыя. Дык што, ты так і жывеш адзін?
— Так і жыву. Брат у мяне ёсць, на Раі працуе.
— О, Рай! Вечарам я таксама еду на Рай. Цэлы месяц пабуду ў Раі!
Заходзілі ў чарговы магазін, і сіньёра Тэрэза шырока расплюшчанымі вачыма разглядвала чорныя драўляныя маскі з вышчаранымі зубамі і лупатымі вачыма, прымервала пацеркі: «Караллё! Караллё!», капелюшы з пальмавага лісця. Розных пацерак, у тым ліку з чорнага карала, яна ўжо купіла некалькі. Соўгала ў сумку і бамбукавыя сурвэткі, бліскучыя ракавіны, тырчалі з сумкі і дзве маскі. Прадавец, бачачы, што яна не купіць у яго пацерак, пасунуў да яе цацачны чаравічак. Ціскануў штосьці ў ім, і з чаравічка порстка вытыркнуўся чорцік, дзіка, нібы ў яго балеў ад смеху жывот, зарагатаў, чаравічак задрыгаў, засоўгаўся па прылаўку.
— Мадонна мія! Дзіяволо! Бяру. Колькі каштуе?
Плаціла сіньёра Тэрэза не таргуючыся, і яе, вядома ж, абдурвалі, беручы ўдвайне, а то і ўтрайне. Хутка сумка яе напоўнілася ўсякай непатрэбшчынай.
Дайшлі да базару, і донна Тэрэза стала, нібы аслупянеўшы. Столькі радоў гандлярак! І каля кожнай горы ўсялякай садавіны і дзівосных, нябачаных раней пладоў. Грэйпфруты — як дзіцячыя галовы, гронкі бананаў — як удвух панесці…
— Туцці-фруцці! Туцці-фруцці! — шаптала і ажно дрыжала. Раптам сарвалася з месца: — Коко! Коко! Які вялізазны! Янг, давай пап'ём соку з гэтага какоса, я чула, што гэта вельмі смачна!
Яна выбрала два самыя буйныя і спелыя какосы, падала прадаўцу, каб ускрыў. Але той сказаў, што ў такіх ужо не будзе соку, а цвёрдае ядро, і выбраў сам, спрытна ссек макаўкі, падаў.
А далей пайшло-паехала. Італьянка навальвалася на бананы, сырыя і смажаныя, прыплюшчвала ад смакаты вочы: «Грандзіёзо!» Частавала і Янга: «Прэміё! Прэміё!» Пару какосаў і фунтаў чатыры бананаў запхнула ў мяшок і дала яго несці Янгу. Каштавала яна і папайю, рамбутан, мангіс, дуку, зноў пхала сёе-тое ў мяшок, і той разбухаў і разбухаў. «Табе не цяжка, міленькі?» — пытала кожны раз і тут жа забывалася пра гэта. Спакусіў яе адзін прадавец і дурыянам. Донна Тэрэза, хоць і зморшчыла ад паху нос, адважна грызянула белую мякаць крышаня, смактанула костачку. І застыгла з гідліваю грымасаю, разявіўшы рот і як мага зажмурыўшыся. Сплюнула пад ногі, пачала кіпцямі драпаць язык, выціраць і яго і пальцы хусцінкай, потым шпурнула хусцінку ад сябе. «Ой, коко! Коко!» Янг дагадаўся, прынёс рассечаны малады какос, каб папаласкала ў роце. Вакол іх ужо стаяў рогат: «Сіньёра, трэба з'есці ўвесь плод, тады адчуеце сапраўдны смак!» — «У мяне смачнейшы, купіце яшчэ і ў мяне!» Назбіралася хлапчукоў, гладзілі Тота па галаве, патузвалі за хвосцік. А той хлопец, што даў ёй пакаштаваць дурыяна, разрэзаў яго на кавалкі і са смакам, з найвялікшай асалодай выскрэбваў іх нажом, запіхваў у рот, нібы рабіў жывую рэкламу фантастычнаму плоду.
— Гэта здзек над чалавекам! Нават мой Тота не будзе есці такое паскудства! Гэта маліна з часнаком, перцам і клапамі!
Чым мацней яна абуралася, тым больш рагаталі. Пад гэты рогат яны і адыходзілі.
Не прайшлі і палавіны базару, як у мяшок ужо нельга было нічога ўбіць, а сама сіньёра так накаштавалася ўсякіх «туцці-фруцці», што ёй зусім стала кепска. Аддала Янгу і сумку.
— Аванці, Янг! Уперад! У гатэль! — і часценька зацокала абцасамі.
— Ну во… Пока а пока7 і прыйшоў! — пачуў Янг за спінаю голас сіньёры Тэрэзы і ўздрыгнуў. Замлеў ужо, стоячы на санцапёку каля дзвярэй гатэля, а Тота лёг на бок і працягнуў усе чатыры лапы, нібы збіраўся здыхаць. Усярэдзіну, у вестыбюль зайсці з сабакам ён не асмельваўся. — Які ты браво, маладзец! Хадзі ж скоранька! — голас у сіньёры быў ужо весялейшы.
Зайшоў у вестыбюль і адразу працягнуў мадам Ой і сабачы павадок, і сумку, і мяшок.
— О, не, не! У нумар, калі ласка! Я цябе вельмі прашу!
А калі зайшлі ў нумар, дабавіла:
— Грацые, мілы! Вялікі дзякуй! Але ты не пакідай мяне. Мне так сумна адной, я ў вас адчуваю сябе сіратою, як і ты. Я прападу без цябе! І Тота прападзе! Ты толькі паглядзі, як ён сумуе, плача… А к шасці гадзінам мы павінны быць у порце, а палове сёмай цеплаход адпраўляецца на Рай. Я табе ўжо за ўсё разам заплачу. Слухай, а мо ты са мною і на Рай паедзеш? І мне, і Тота так трэба блізкая душа!
— У мяне няма грошай на білет, — адказаў Янг, ледзь прыхаваўшы радасць: няўжо так проста яму ўдасца трапіць на Рай? Ужо нават сёння?!
— Грацые а дзіё! Слава богу, я яшчэ маю чым заплаціць за прыемнасць. А ты для мяне робіш толькі адны прыемнасці. Пабудзеш маім пажам.
Што такое паж, Янг не разумеў, але лёг на канапу з задавальненнем, Тота прымасціўся побач. Трохі драмалі, трохі наглядалі за сіньёрай Тэрэзай. А тая хадзіла па пакоі, па спальні напалову раздзетая, не саромеючыся Янга, рыхтавалася прымаць ванну. Плюхалася ў ванне доўга, потым выйшла, наматаўшы на галаву ручнік як чалму. Халацік яе быў вельмі кароценькі, нібы не на яе пашыты. Яна грацыёзна падсела да тэлефона, закінула нагу на нагу, заказала ў нумар абед.
Амаль усё, што прывезлі, яна скарміла Янгу — «Ты такі магро… худы!» — і Тота, а сама выпіла ўсяго пару малюсенькіх чарачак віна.
Сіньёра прысела ў спальні да туалетнага століка і трумо, узялася прыхарошвацца, а Янг ляжаў у пакоі на канапе, забаўляўся з Тота і думаў, што мо і няблага пабыць гэтым самым… як яго… пажам?
Потым ён хадзіў клікаць таксі для сіньёры, бо на звычайнай трохколавай маторнай калясцы з тэнтам, механізаваным рыкшы, усе чамаданы, баулы, валізы, каробкі і сумкі донны Тэрэзы завезці ў порт было немагчыма.
У порце, пакуль шафёр таксі памагаў мадам Ой управіцца з рэчамі і аформіць праезд для Янга, сам Янг у апошні раз прагульваў па прычале сабаку і адчайна круціў галавою ва ўсе бакі: Абдулы нідзе не было відаць! Паклікаў да сябе хлапчука-латочніка, трохі ўжо знаёмага, папытаў, ці ведае ён Абдулу.
— А хто яго не ведае! — адказаў той і прысеў пагладзіць дзіўнага сабаку.
Янг папрасіў перадаць Абдуле, што ён перабіраецца сёння на Рай.
— Зразумеў? Хай шукае мяне ў дэльфінарыі, у брата.
Хлапчук кіўнуў, патузаў Тота за калматае вуха і знік у натоўпе.
Цеплаход быў невялікі. Адразу, як зойдзеш на борт з трапа, можна або спускацца ў насавы ці ў кармавы салоны, або падымацца на палубу — на пярэднюю ці заднюю пляцоўку. На абедзвюх пляцоўках стаялі рашотчатыя лаўкі, многія пасажыры-турысты аблюбавалі сабе месца там. Адзін сівы і худы еўрапеец стаяў на носе цеплахода, як арол, удыхаў свежы вецер з такім смакам — ажно ноздры раздзімаліся. Усе адзеты былі проста, па-дарожнаму, і цяжка было адрозніць мільянера ад немільянера.
Цеплаход зароў, загрукаў маторам адразу, як толькі ўсцягнулі трап. Ад прычала ён адпаўзаў памалу і задам, начадзіўшы чорнага дыму. На рэйдзе развярнуўся і ўзяў курс на Рай.
Сіньёра Тэрэза сядзела каля сваіх рэчаў у кармавым салоне і ўсё пералічвала іх, нават пальцы загінала, усё не магла праверыць, колькі ў яе было і колькі засталося месц: адзінаццаць ці трынаццаць? Янг, узяўшы Тота на рукі, разгульваў па цеплаходзе. З кармавога салона перабраўся быў у насавы, потым вылез на пярэднюю пляцоўку. Там біў у твар пругкі вецер, і трэба было добра зажмурвацца, каб не высякала слёзы. Звесіўшы за поручні галаву, бачыў, як узвіхурваўся дугою пеністы вус, лізаў шчаку цеплахода. Стрэчныя хвалі разбіваліся аб нос, узляталі вышэй поручняў. За кармою кружылі чайкі, садзіліся на шырокі бурунны след, хапалі аглушаных рыб.
Пастаяў і каля капітанскай рубкі, разглядаючы праз шырокую шыбу, як дзядзька ў марской фуражцы, але без кіцеля, толькі ў белай кашулі з кароткімі рукавамі пакручвае рулявое кола — штурвал. Як хацелася Янгу быць на яго месцы, пакруціць гэты штурвал! Адчуць самому, як махіна цеплахода слухаецца цябе: «Лева руля! Права руля!» Ці хоць бы пастаяць побач з капітанам, паглядзець праз гэтую шыбу ўперад, і то быў бы шчаслівы. Мабыць, вельмі пацешны быў у яго выгляд, бо дзядзька-капітан нават спачувальна падміргнуў яму і ўсміхнуўся. А мо не яму, а Тота? Бо ў Тота быў пацешны выгляд, язык высунуўся мо на пядзю, матляўся, як кепска прывязаны.
Янг хацеў ужо і сам усміхнуцца добраму дзядзьку-капітану, але ўбачыў штосьці дзіўнае: у рубку зайшоў яшчэ адзін дзядзька, маладзейшы, кітаец. Капітан сказаў штосьці да яго не азіраючыся: мо думаў, хто свой — памочнік ці машыніст. Як раптам капітан уздрыгнуў, твар яго сшарэў і выцягнуўся. Хуценька, як укалоўшыся, зірнуў на свой бок, пад руку, і зноў погляд уперад. Губы капітана ўжо дрыжалі, лоб укрылі кроплі поту — як пярліны. «Што з ім? Мо кепска стала…» — Янг таксама кінуў вочы туды, на правы бок капітана. Там быў прыцемак, і Янг падаўся бліжэй да шкла. Убачыў: кітаец пароў капітану ў бок рэвальверам з нейкай трубкай-насадкай — мо глушыльнікам? Кітаец трымаў рэвальвер у левай руцэ, а праваю рашуча і моцна абрываў нейкія правады і антэны…
У Янга ад страху прыкарэлі да палубы ногі. Бачыў: капітан круціць галавою на нейкае патрабаванне кітайца. Ціха шпокнуў стрэл, потым другі — па радыёперадатчыку. Курортнікі нічога не пачулі. Янг паспеў яшчэ заўважыць: кітаец не дае капітану ўпасці, падштурхоўвае да штурвала, каб круціў туды, куды трэба было бандыту.
У гэты час хутка ўстаў з лаўкі малады чалавек, наблізіўся да Янга, схапіў яго за локаць і павёў перад сабою да кармавога салона, таўхануў па сходцах уніз. Падаючы, Янг моцна выцяўся. Але тут жа ўсхапіўся на ногі, азірнуўся. Той, што гэтак пусціў яго па сходцах, замест пальца прыклаў да губ дула пісталета — «Цс-с-с!» У гэты час адчыніліся дзверы з машыннага аддзялення, паказаўся машыніст ці памочнік капітана, ірвануў дзверы рубкі: «Адхіляемся ад курса! Што здарылася?» Насустрач яму з рубкі бахнулі два стрэлы, памочнік схапіўся за жывот і звіўся пад ногі маладому бандыту. Той адразу адштурхнуў забітага ад сябе і стаў пры дзвярах машыннага аддзялення, каб больш ніхто не выйшаў.
Янг далучыўся да сіньёры і атарапела глядзеў, што будзе далей. У салоне ўжо сутаргава ўсхліпвалі-енчылі ад страху. «Мадонна мія! Мадонна мія! Такая траджыко мортэ! І нас… могуць… мортэ…» — шаптала сіньёра Тэрэза.
Тым часам у дзвярах машыннага аддзялення паказалася яшчэ адна галава — матроса, і бандыт, што тырчаў пры дзвярах, трэснуў яму рукаяткай пісталета па галаве, і той асеў, знік з вачэй. Тады бандыт стаў спіхваць уніз, у тыя дзверы і забітага. А ў салоне ў гэты час чуліся ўсхліпванні жанчын. З адной зрабілася істэрыка. Скрозь сутаргавыя ўсхліпванні і рыданні яна ўскрыквала: «Мамачка мая! Дзетачкі мае!» Мужчыны спрабавалі абурацца ўголас, маўляў, будуць скардзіцца, хай толькі цеплаход… Аднак варта было грабежніку, што стаяў пры дзвярах, пагрозліва варухнуць пісталетам, каб усе тут жа змоўклі.
— Сядзець і не варушыцца! Рэчаў не чапаць. Страляю без папярэджання! — і тут жа стрэльнуў па сумцы адной дамы, якая паспрабавала пасунуць яе бліжэй да сябе: — Я ж сказаў — не варушыцца!
З капітанскай будкі выйшаў першы бандыт, падаўся ў насавы салон, дзе пачалася нейкая заварушка, пракрычаў амаль тыя ж пагрозы: «Не ўставаць! Не варушыцца! Прыстрэлю на месцы!»
У акно салона было відаць Янгу, як растае на гарызонце востраў Галоўны, як маячаць сям-там рыбацкія маторныя і парусныя баркасы і джонкі. Рыбакі займаліся сваёй справай, і ніводзін не падазраваў, што робіцца на цеплаходзе.
«Куды мы плывём? Куды загадалі трымаць курс? Ці надоўга хопіць сілы ў параненага капітана?» — даймаў сябе думкамі Янг.
«Адвязуць далей убок, абрабуюць і патопяць… Падарвуць разам з караблём! А тут і шляхоў марскіх няма, ніхто не будзе шукаць…» — шапталіся ў салоне.
А цеплаход усё плыў і плыў у бок Блакітнага вострава, і нават самых высокіх дрэў Галоўнага ўжо не было відаць — расталі ў дымцы.
Адкуль узяўся чорны катэр з кулямётам на носе, Янг не заўважыў. Глянуў у ілюмінатар тады, як іншыя пасажыры заўзята закруцілі галовамі, сочачы за манеўрамі катэра. А той зрабіў адзін круг вакол цеплахода, нібы браў яго ў пятлю, зрабіў другі. Людзі, што стаялі каля кулямёта на катэры і ўздоўж бартоў, мелі ў руках зброю, махалі гэтай зброяй капітану, каб застопарыў ход. І скора цеплаход стаў, паволі загайдаўся на хвалях. Чорны катэр тут жа падплыў да правага борта, з катэра паляцелі на цеплаход вяроўкі з чатырохлапымі крукамі на канцах. Піраты падцягнулі і прышвартавалі свой катэр ушчыльную, папералазілі на цеплаход спрытна, як каты. Кожны трымаў у руках плёнчаты мяшок і зброю — пісталет ці аўтамат, усе імгненна рассыпаліся па салонах і палубах. Піраты не ўсе былі з выгляду кітайцамі, былі і падобныя на малайцаў.