— Стоп! — рэзка кінуў руку ўніз чалавек. — Выкульвай!
Кузаў самазвала павярнуўся на бок. Ш-шух!
— Што ён — здурнеў, гэты Судзір?! — вярнуўся да Янга Радж. — Чысціць трэба басейн, а ён…
Белае воблачка пылу плыло міма кабіны, і шафёр памахаў рукою каля твару, нібы разганяў тытунёвы дым, сеў за руль. Машына праехала метры на два ўперад, і шафёр зноў вылез, натужліва трымаючы ў руках велікаватую фанерную скрынку. Штосьці цяжкае было ў той скрынцы, бо і Судзір, узяўшы яе, угнуўся ад цяжару.
Ляпнулі дзверцы, машына крутнула наўкол трыбун, а на алею выскачыла так, нібы ўдзельнічала ў гонках.
Судзір, трымаючы скрынку перад сабою, панёс да сваёй «рэзідэнцыі». Ставіў скрынку каля дзвярэй, і ў ёй штосьці металічнае звякнула. Адчыніў дзверы хутка, гэтак жа імкліва знік за імі са скрынкай.
— Ну і ну… — пакруціў галавою Радж. — Але няма таго тайнага, каб не стала яўным… Пайшлі, пакажу свой прытулак!
Тота за імі не спяшаўся: стаў лапамі на борцік і дурашліва брахаў на дэльфіна, пакручваў галавою, нібы слухаў яго скрып. Здаецца, то быў малы Бобі. Дэльфіня таксама высунулася з вады і з цікавасцю разглядала сабаку.
— Пан, бог і воінскі начальнік, — гаварыў Радж, адмыкаючы свае дзверы. — Ніхто ніколі не ведае, што думае рабіць Судзір. Нават містэр Крафт не адважваецца пытаць пра яго планы.
Янгу спадабалася Раджава камора. Проста цуд, а не жытло! Нібы каюта на якім фантастычным караблі… І чаго толькі ў ёй няма на сценах, на паліцах і стэлажах! Год бы глядзеў і ўсяго не перагледзеў. Аб прызначэнні некаторых рэчаў, вельмі дзівосных, толькі здагадваўся. Аквалангі! А во даўгаватая вострая страла-гарпун з зазубрынаю на канцы… Для чаго Радж яе прыхаваў на паліцы? Вадзіў поглядам направа-налева і ўздыхаў.
Радж адразу падаўся ў дальшы правы кут, там стаяла штосьці падобнае на матор і на тую машыну на колах, што бачыў з хлапчукамі на пантоне, толькі гэтая намнога меншая. Радж уключыў яе, яна запрацавала амаль бясшумна, толькі дзесьці пасвіствала паветра.
— Кампрэсар японскі. Электрычны… Мы ім паветра напампоўваем у балоны, — патлумачыў Радж. — Паднось, будзем зараджаць, — паказаў на стэлажы, на якіх ляжалі спараныя аранжавыя балоны з рамянямі.
Ухапіўся Янг за адну пару — ог-го! Ледзь з месца скрануў. Паглядзеў на Раджа — насміхаецца з яго, ці што?
Радж усміхаўся, але зычліва, па-сяброўску.
— Што — кішка тонкая? Увесь акваланг запраўлены амаль дваццаць кілаграмаў важыць… Гавару, каб адразу зразумеў: з аквалангам плаваць — не дзіцячая справа. Каб не ныў без толку: «Калі з аквалангам, калі з аквалангам?..» Маска з трубкай для цябе — самы раз пакуль што. Асвойвай і плавай… Акваланг вывучыш паступова, за гэты час і сам падрасцеш, памацнееш. А ведаеш, гэтай вагі акваланга ў вадзе не адчуваеш! Наадварот, яшчэ грузілы на пояс прывязваеш, бо выштурхоўвае наверх.
Паднёс адну пару балонаў Раджу і пачуў, што на дварэ нервова заскуголіў Тота. Такі голас ён падаваў, калі сумаваў без гаспадыні ці без Янга або хацеў ісці гуляць. Янг выбег з каморы і ўбачыў, што Тота бегаў каля мосціка, прынюхваўся да іх слядоў, а куды вядуць тыя сляды, не цяміў. Паклікаў яго да сябе, але сабачка толькі павіляў хвосцікам ніякавата, паглядзеў на яго з-пад навісі валасоў, брахануў.
— Радж, я хутка вярнуся! Тота, мабыць, есці хоча, трэба бегчы карміць, — крыкнуў брату і пабег на мосцік.
…Донна Тэрэза яшчэ спала, і Янг ажно чартыхнуўся. Каб ведаў, то гэтак не спяшаўся б. Спытаў бы ў Раджа, мо знайшлася б якая ляпёшка для Тота… Але песта гэты наўрад ці еў бы простую яду.
Янг дурэў з сабакам у гасцінай, пакуль незнарок не брыкнуў нагою маленькі столік. І тут донна Тэрэза пачула іх — выйшла ў начной сарочцы, паціскала, пазяхаючы, нейкую кнопку каля дзвярэй. Пакуль з'явіўся кельнер з рэстарана, яна глядзелася ў вялікае люстра пры сцяне, масіравала павекі і зморшчыны ў куточках вачэй, гаротліва ўздыхала. Потым наляпала сабе на твар чагосьці белага і ружовага, навыціскаўшы з цюбікаў. З такім жудасным тварам-маскаю і заказ на снеданне зрабіла, хлопца-афіцыянта не саромелася.
«Гэтая еўрапейка і за людзей нас не лічыць…» — прыйшла да Янга зусім дарослая думка.
Потым сіньёра надоўга схавалася ў ванным пакоі. Ужо афіцыянт укаціў у нумар двухпавярховы столік на колцах, цалкам застаўлены талеркамі, ужо Янг і Тота і талеркі амаль усе падчысцілі, нават з некаторых соус вылізалі, а сіньёра ўсё не паказвалася.
Крыкнуў ёй, што пойдзе з Тота гуляць, — і хутчэй да дзвярэй.
Каля касы дэльфінарыя стаяла чарга людзей. На будыначку, дзе размяшчалася каса і прахадная, вісела папяровая аб'ява, што сёння будуць тры прадстаўленні, першае — у дзесяць гадзін мясцовага часу. Мабыць, містэр Крафт сарыентаваўся: мора бурнае, купацца не палезуць, а загараць цэлы дзень ніхто не вытрымае, значыць, паваляць шукаць іншых забавак.
Каля варот дэльфінарыя з унутранага боку пахаджваў другі вартаўнік, не Малу. Гэта або патомак неграў, або чыстакроўны негр. Твар бліскучы і чорны, нос шырокі і пляскаты. Вартаўнік на выгляд быў люты, здаровы і вялізны, як міфічны герой Раксаса. Хоць і боязна было да яго звяртацца, а давялося прасіцца, каб пусціў да Раджа, тлумачыць, хто Янг такі.
— Свой, значыць, чалавек? — шырока ўсміхнуўся негр, асляпіўшы Янга белізною зубоў. Пачаў адчыняць яму дзверы.
— Ага, — усміхнуўся і Янг, нельга было не паддацца на такую ўсмешку. Узяў на рукі Тота, бо каля яго прыселі ўжо дзве белыя дзяўчынкі, пачалі соўгаць у рот сабачку размяклыя шакаладкі.
— Праходзь і помні: брат майго сябра — мой брат. Алі мяне зваць… — негр прыгнуўся і трыма вялізнымі пальцамі далікатна адагнуў Янгаву руку, што прыкрывала Тота зверху, патрос за далонь — нібыта паздароўкаўся. Гэта таксама развесяліла Янга: дзівак, відаць, гэты Алі. І імя яму правільна бацькі далі10. Цікава, якая сіла ў яго ручышчах? Што было б з рукою Янга, каб Алі паздароўкаўся як след?
Радж сустрэў заклапочана.
— Ты яшчэ ні разу не бачыў праграмы прадстаўлення?
— Не.
— Каля перакіднога мосціка лаўка — гэта нібы дырэктарская ложа. Сядзь там і глядзі. Гэта насупраць трыбун, відаць усё добра, на ранішнім прадстаўленні сонца табе збоку будзе — таксама добра. А ў мяне пакуль што справы.
Янг адышоў, каб не замінаць яму. Сеў на лаўку, сабачку пасадзіў на калені, каб не лез абы-куды. Але Тота ўвесь час неспакойна паглядваў на ваду, там праплывалі сюды-туды, вынырвалі і шумна выдыхалі паветра дэльфіны. «Ай-яй, якраз як людзі, калі доўга ныраюць і ўсплываюць…» — не пераставаў здзіўляцца Янг. Ён ужо не звяртаў увагі на Тота, які тузаўся ў руках, скроб нагамі, каб вылузацца на волю. Янг сачыў толькі за дэльфінамі, асабліва за маленькім Бобі. Малыш часцей, чым дарослыя, выстаўляў з вады галаву. Прыветліва разявіўшы рот, ён аглядаў трыбуны, якія пачалі запаўняцца людзьмі, або падплываў і глядзеў на… Тота!
— Бобі, Бобі, малышок ты мой… — ласкава шаптаў Янг, хацеў, каб дэльфіня глядзела на яго.
Бобі нібы паслухаўся, наблізіўся да самага борта, усклаў галаву падбародкам на кант. «Скір-р-р, трын-н-н, трын-н», — паглядзеў у самыя вочы Янга, штосьці папытаў. І быццам зразумеў, што кантакту не адбудзецца, зноў утаропіўся ў Тота, заўсміхаўся на ўвесь рот. Тое калматае і чорнае, што борсалася ў Янгавых руках, цікавіла больш — нібы дзіця новая цацка. Вочы дэльфіняці, здавалася, ажно ўмольвалі: пусці, дай гэтае калматае стварэнне, пагуляць, пазабаўляцца з ім у вадзе.
Янг упёрся каленямі ў бетонны борт, прысеў. Сабачку падсунуў пад чырвона-жоўтую парэнчу — нюхайцеся, знаёмцеся. Бобі шырока разявіў рот, поўны вады. Доўгія рады белых і вострых зубоў здаліся Тота вельмі страшнымі. Завішчаў, задрыгаў лапамі і хвастом: падумаў, што Янг хоча сунуць яго ў гэтыя страшныя зубы. І тады Бобі лінуў вадою з рота на сабачку — як з конаўкі! Ад такое нечаканасці спужаўся не толькі Тота, але і Янг — адхапіў сабачку, адскочыў сам.
— Ха-га-га! — выбухнуў рогат на лаўках. З трыбун даўно ўжо сачылі за Янгам і сабачкам.
Гледачы, якія ўладкаваліся раней, нецярпліва разглядвалі басейн і тое, што ў ім робіцца. «Вунь адзін! А вунь яшчэ два!» — захоплена выгуквалі то там, то тут, заўважаючы дэльфінаў. Дзеці пляскалі ў ладкі ад радасці.
Вось ужо трыбуны запоўніліся цалкам. Недзе на вышцы азваўся невідочны рэпрадуктар, палілася чароўная музыка. З-за дома выйшаў з тазікам нарэзанай рыбы Гуга, паставіў яго каля ніжняга памоста. Мужчынскі голас па-англійску, а потым па-французску і па-іспанску штосьці расказаў пра дэльфінаў. Пасля ў рэпрадуктары шчоўкнула, і зноў палілася ціхая музыка. Пад вышкаю — насцеж, рэзка — расчыніліся дзверы. Паўстаў чалавек, захутаны ў шырачэзны чорны плашч па самы нос. Зрабіў некалькі крокаў да басейна і зноў велічна замёр. Замаруджаным жэстам, нібы які факір, скінуў плашч з плячэй. Не азіраючыся назад, шпурнуў яго. На той момант ззаду апынуўся Гуга, злавіў плашч на ляту і тут жа знік з ім у дзвярах. Чалавек застаўся ў чорным і гладкім, ажно блішчаў, гідракасцюме, без шлема. «Той самы Судзір, дрэсіроўшчык! Туману напускае, каб больш уразіць публіку…» — падумаў Янг. Пакуль лілася музыка, дэльфіны таксама, відаць, рыхтаваліся да прадстаўлення, бо рухі іх усё больш спакайнелі.
Раптам Судзір рэзка падняў руку, нібы вышморгваў з вады рыбу, і адзін дэльфін высока сігануў угору, тузануў зубамі за вяровачку звона, які звісаў з другога памоста вышкі. Гухнуў назад з такім плёскатам, што вада кінулася з басейна на берагі, адкацілася, зноў плёхнула, а каля мосціка глуха застукала ў бераг лёгкая, з пенапласту лодачка. І толькі цяпер заўважыў Янг, што там вядуць у ваду трубчата-металічныя лескі.
Гледачы заапладзіравалі, запляскаў і Янг, заціснуўшы Тота пад левым локцем. А Судзір узяў з тазіка кавалак рыбы, кінуў выканаўцу нумара. Каторы з дэльфінаў быў той, што скакаў, Янг не пазнаў: яны ўсе павысоўвалі з вады разяўленыя раты.
Упоперак басейна на тросе віселі тры абручы, сярэдні быў трошкі ніжэй за два крайнія. Судзір зрабіў знак рукою, і Гуга, які апынуўся каля вышкі, штосьці адвязаў ці пакруціў, і абручы апусціліся, да вады засталося з метр.
Янга дзівіла, што голасу Судзіра не было чуваць, камандаваў дэльфінам, мабыць, толькі жэстамі. Узмах рукі — і тры дэльфіны вынырнулі адначасова каля абручоў, паглядзелі на іх, нібы прымерыліся, на якую вышыню скакаць, і тут жа зніклі пад вадою, каб разагнацца. Зноў узмах рукі, і тры бліскучыя шэра-сінія целы выгнуліся бакамі, сіганулі праз абручы, разам плаўна шчабоўкнулі ў ваду. «Ай-яй-яй, — зноў задзівіўся Янг. — Які дакладны разлік! Ні хвастамі, ні плаўнікамі ніводзін не зачапіўся!» На гэты раз ён заціснуў Тота між каленяў і пляскаў так, што далоні ажно гарэлі.
Потым дэльфіны скакалі цераз вяровачку з надзетымі на яе каляровымі трубкамі з каленцаў бамбуку. Першы раз Гуга замацаваў вяровачку на метр ад вады, другі раз — метры на тры. Скакалі цераз бар'ер не трое, а двое дэльфінаў, але не пазнаць было, ці гэта другія, ці з тых трох. У разяўленыя раты паляцелі кавалкі рыбы, і гэта чамусьці Янгу не падабалася, нібы Судзір прыніжаў дэльфінаў да ўзроўню сабак. Маленькі Бобі таксама разяўляў каля Судзіра рот, але яму не папала ніводнага кавалачка. «У-у, скупеча!» — занелюбіў Судзіра Янг.
Потым дрэсіроўшчык кінуў у ваду падобны на какосавы арэх мячык. Дэльфіны ўзахапкі рынуліся да яго, адзін з іх схапіў мяч ротам і, падплыўшы, кінуў у рукі Судзіру. За другім разам дэльфін кінуў мяч не ў рукі, а ў баскетбольную сетку, прымацаваную таксама на сярэдняй пляцоўцы. І зноў усе задаволена заапладзіравалі, а Янг адчуў, што адразу ўлюбіўся ў дэльфінаў. Калі ж Судзір накідаў у ваду рознакаляровых кольцаў, дэльфіны пачалі лавіць іх, надзяваць на рострумы і несці Судзіру. Двойчы кідаў кольцы Судзір, і двойчы адзін самы вёрткі дэльфін лавіў па два кольцы і падаваў дрэсіроўшчыку. Бобі круціўся, незадаволена скрыпеў: яму таксама хацелася хоць раз злавіць кольца, але з-за дарослых не ўдавалася.
Янг забыўся, што ў яго пад рукою Тота. Стаў каля парэнчы і так заляпаў далонямі, што сабачка тузнуўся і… вылузаўся з-пад рукі. Упаў на трубу, скрабануўшы па ёй кіпцямі, потым на краёчак бетоннага бар'ера — боўць у ваду. Схаваўся з галавою, вынырнуў — галава зрабілася маленькая, валасы прылізаныя, замалаціў па вадзе пярэднімі лапамі, даплыў да сцяны. Драпае кіпцюрамі, а зачапіцца няма за што. Гледачы пляскаюць, крычаць, некаторыя паўставалі.
Янг нічога з сябе не здымаў, пераступіў парэнчу і боўтнуў уніз галавою.
Вынырнуў мо на сярэдзіне басейна, павярнуў назад, да сабачкі. Але хутчэй за яго каля Тота апынуўся Бобі. Выставіў галаву каля сабачкі, разявіў ва ўсмешцы рот — «Прывітанне, дарагі!». Тота віскнуў ад страху, яшчэ мацней замалаціў лапамі, задрапаў сцяну, каб узлезці,— і ападаў, ныраў з галавою. І тады Бобі таўхануў рострумам Тота ў жывот, прыўзняў яго над вадою. Сабачка завіс, завагаўся — пераважваў то хвост, то галава. Бобі апусціў яго ніжэй, потым зноў таўхануў угору, як мячык. А тут і Янг даплыў, схапіў леваю рукою Тота за шкірку. Некалькі ўзмахаў праваю, і Янг ужо каля лодачкі, што пагруквала бортам аб сцяну. Пасадзіў у яе сабачку, а сам — усё роўна ўжо мокры! — нырнуў спачатку пад Бобі, каўзануўшы спінаю яму па жываце. Вынырнуў, а гэтае самае тут жа зрабіў Бобі — паднырнуў пад Янга, правёўшы яму па жываце пругкім плаўнікам. Янг крутнуўся, ухапіўся леваю рукою за спінны плаўнік, і Бобі моцна запрацаваў хвастом. Абодва ўпобачкі хутка праплылі па басейне.
— Стой! Хто такі? — крычаў з берага Судзір. — Гуга, чаму ў басейне пабочныя асобы?!
Ніхто яму не адказваў.