Аглянуўся: з сярэдняга, галоўнага катэра скокнулі з абодвух бартоў у ваду двое лаўцоў. З двух крайніх боўтнулі па аднаму чалавеку. Па аднаму кульнуліся і з глісераў, усе былі ў аранжавых надзьмутых жылетах. Лаўцы сталі загоншчыкамі: крычалі, білі рукамі па вадзе, боўталі нагамі ў тых пралазах пад бартамі, дзе сеткі задзіраліся ўгору, — адпужвалі дэльфінаў.
Радж спрабаваў наблізіцца да тых дэльфінаў, што не адыходзілі ад малога. Хацелася лепш агледзець яго, можа, удалося б першага адлучыць і вылавіць, каб хутчэй аказаць медыцынскую дапамогу. Але дарослыя не падпускалі блізка, хутка аддаляліся, робячы чарговы круг уздоўж загародкі.
А неўзабаве ў агароджанай прасторы ўсё забурліла ў паспешлівасці і мітусні. На сярэднім катэры, аказваецца, была яшчэ і шлюп-бэлька, яе «рука» вытыркла над правым бортам, але бліжэй да носа. На стропах замахаўся пад ветрам абвіслы кавалак парусіны. Вытырклі стрэлы таль-блокаў з левага і правага катэраў. Дзіва, Радж не заўважаў, быў такі таль-блок на яго катэры ці не. Можа, яго так павярнулі стралою, што зусім не кідаўся ў вочы. А мо гэта былі якія часовыя прымітыўныя збудаванні, зручныя, каб можна было іх хутка сабраць і разабраць. З гэтых таль-блокаў таксама спускалі стропы з гамакамі-сеткамі, адзін ужо лёг на ваду.
Радж кідаўся на дапамогу то адной групе лаўцоў, то другой, памагаў падганяць дэльфінаў да гэтых палотнішчаў ці падсоўваць палотнішчы пад дэльфінаў. Плюхат, выкрыкі, лаянка… Радж то вымаў загубнік з рота, каб не замінаў, то зноў хапаў яго, калі трэба было паднырнуць пад дэльфіна, прыўзняць яго балонамі над вадою. Часам ныраў без загубніка, а ўсплываў — браў у рот. Ён ужо кашляў — нахапаўся вады, але валтузіцца з дэльфінамі не пераставаў. Вунь ужо завішчалі два таль-блокі пад цяжарам дэльфінаў… Доўгія целы ўздымаліся над вадою марудна, дэльфіны паволі паварушвалі хвастамі.
Судзір раптам вызверыўся з «маткі» на Раджа: — Сваёй справай займайся! Вунь… глядзі!!! І вунь!!! — нібы дзёўбнуў рукою ў адзін бок, у другі. Каля глісераў ліхаманкава скакалі, тузаліся паплаўкі, мабыць, ублыталіся дэльфіны, а лаўцы, што катурхаліся ў вадзе, не звярталі ўвагі — не да таго было. А мо не разумелі скокаў паплаўкоў?
Радж паплыў да той сеткі, што паміж правым катэрам і глісерам. Пачуў зноў брыдкую лаянку Судзіра і азірнуўся: Судзір і сам ужо ляцеў з борта галавою ўніз. Паплыве, мабыць, да левай сеткі. Дурань, не многа зробіш пад вадою без маскі, без акваланга, без нажа.
Дзе многа рулявых, карабель пападае на мель. А дзе ніводнага няма — садзіцца яшчэ хутчэй. Усе змагаюцца з дэльфінамі, нават крыху ранавата пачалі гэта рабіць, а трэба было звужваць ахоп, вартаваць шчыліны-пралазы да апошняга моманту. Калі вызваліў дэльфіна і ўсплыў на паверхню, на таль-блоках і шлюп-балцы вісела яшчэ па дэльфіну, а лаўцы крычалі адзін аднаму: «Не туды!.. Хутчэй!.. Не пуска-а-ай!!! Уцякаюць!» Выкрыкваў нешта і Крафт, звесіўшыся з борта. А дэльфіны імкліва, як стрэлы-тарпеды, расштурхоўваючы людзей, ляцелі паўз борт «маткі» на волю.
А дзе ж Судзір? З лаўцамі яго не было, на катэр не мог так хутка забрацца… Кінуў вокам на сетку між левым катэрам і глісерам — паплаўкі яе бязладна, не ў рытме хваляў скакалі на вадзе. Радж адразу нырнуў і наўкасую паплыў да сярэдзіны сеткі. Убачыў два целы, чалавека і дэльфіна, яны валтузіліся кожны паасобку, хоць і блізка адзін ад аднаго. Спачатку да чалавека…
У Судзіра былі вытарашчаныя ад напругі і страху вочы, перакрыўлены грымасаю твар. Учапіўся спражкаю рэменя за сетку, парэзаў нават пальцы, ірвучы яе — завіваліся струменьчыкі крыві. А зараз спрабаваў расшпіліць рэмень, скінуць штаны, але і гэта не атрымлівалася. Радж вырваў загубнік з рота, паднёс да яго губ. Судзір скеміў: выпусціў паветра з лёгкіх, ухапіў загубнік. Заціснуў сабе нос і зрабіў некалькі глыбокіх, сутаргавых удыхаў І выдыхаў. Але розум яго яшчэ не працаваў як след, бо калі Радж паказаў яму пальцам — «Аддавай назад! Пацярпі, я памагу…», той і не думаў аддаваць загубнік. Радж сам ужо задыхаўся, але яшчэ некалькі секунд выцерпеў бы, каб трэба было толькі ўсплыць наверх і ўсё. Але ўсплыць нельга было, яны былі ўжо ўзаемазвязаны, залежалі адзін ад аднаго. Радж падцяў нагу, выхапіў з ножнаў крыс… Судзір спуджана выпусціў загубнік, і Радж хуценька сам удыхнуў і выдыхнуў два разы. Крамсануў нажом па сетцы, абрэзваючы моцныя ніці, вызваляючы Судзіра. «Наверх!» — штурхануў яго пад зад. Судзір сутаргава запрацаваў рукамі і нагамі — рыўкамі, бязладна, — пачаў усплываць.
Яшчэ раз пусціў крыс у ход, вызваліў дэльфіна. Засеў ён у той дзірцы, што засталася ад дэльфіняці, засеў глыбока — сетка ўелася ў цела паміж груднымі і спіннымі плаўнікамі. Не схацеў цягнуць яго назад у загарадку, ляпнуў па спіне — плыві на волю, герой!
Усплыў наверх, падтрымаў Судзіра: той кашляў і ледзь трымаўся на вадзе.
— Памажы… да катэра… Кепска мне… — прахрыпеў Судзір.
Радж памог яму дабрацца да катэра. Усе ўжо вылазілі з вады па вераўчаных лесвіцах, драўляныя папярэчкі грукалі па бартах, як косткі. Браць, вылоўліваць больш не было каго — дэльфіны паўцякалі.
Зусім блізка ад глісераў раптам вытыркнуўся з вады востры і высокі, загнуты назад плаўнік, пайшоў рэзаць, чарціць ваду вакол сетак і суднаў. Метраў за сто вытыркнуў яшчэ адзін. Акулы… Унюхалі кроў, прымчаліся на свежыну.
Выцягвалі на «матку» правую сетку і выцягнулі… дэльфіна! Ублытаўся і захлынуўся, а ў сумятні і вэрхале ніхто не заўважыў, як трымаюцца на вадзе паплаўкі з гэтай сеткі. Падымалі дэльфіна на борт лябёдкаю разам з сеткаю, ніхто ўжо лезці ў ваду не хацеў. Пакуль даставалі правую сетку з дэльфінам, на левую не глядзелі. А паглядзелі, то жахнуліся: вада каля яе бурліла, раз-пораз вытыркаліся доўгія і крывыя, як турэцкія ятаганы, спінныя плаўнікі. Цягнулі гэтую сетку і ўбачылі, што ў ёй таксама ўблытаўся і ўтапіўся дэльфін. Туша яго ўжо была бясформенная, з вырванымі велізарнымі ямамі, а вада наўкол густа афарбавалася ў цёмны колер. Цела дэльфіна завісла ўжо над вадою, акулы ўсё скакалі і рвалі яго, як сабакі. Адна нават высока падскочыла, загнула нос як мага ўгору, рот з вострымі, як брытва, зубамі ажно вытыркнуўся. Цапнула дэльфіна за бок, сцепанула галавою, Раджу здалося, што нават пачуў сабачае «Р-р-р-р!», боўтнула з кавалкам мяса ў ваду…
Мора кішэла акуламі. Ім на спажыву выкінулі не толькі мёртвых дэльфінаў. Судзір зрабіў рэвізію ўсяму ўлову — сем штук справіліся лаўцы падняць на борт катэраў — і загадаў выкінуць яшчэ аднаго: правы плаўнік амаль адарваны, глыбокая рана на галаве. Дарэмна Радж угаворваў Судзіра, каб пашкадаваў, пакінуў, маўляў, сам дагледзіць яго, вылечыць. Судзір быў бязлітасны і няўмольны: раны зараз апрацаваць не было чым, а пакуль давязуць, то памрэ.
— Усім, усім! — паднёс Судзір да губ рацыю. — Поўны ўперад! — Замяніў рацыю на мегафон і дабавіў: — Зрабіць дэльфінам цянёк! Паліваць няспынна!
Дэльфінаў палівалі — дзе са шлангаў, а дзе проста спускалі за борт на вяроўках вёдры, чэрпалі ваду.
На душы ў Раджа было скрушліва і цяжка. Усё ўспаміналіся гаротныя вочы параненага дэльфіна, якога шпурнулі акулам.
— А што — хіба няма Янга? — перапытаў Абрахамс. — Яліка таксама няма. Мо ўзяў ды ад'ехаўся рыбы палавіць… Ах, ах, а ўжо ж скора вячэрні ўлоў рыбакі на Рай прывязуць, трэба было б з'ездзіць на прыстань.
— Па рыбу не спяшайцеся. Не да яды дэльфінам пакуль што… Хай асвойваюцца, — сказаў Радж.
І Радж, і Абрахамс стаялі над вялікім басейнам паблізу ніжняга памоста і глядзелі на ваду. Дэльфіны цеснаю кучкаю — толькі ці ўсе? — стаялі ў загібе з паўднёвага боку, каля плаціны. Час ад часу спаважна, таксама не адрываючыся адзін ад аднаго, паўз самыя трыбуны пераплывалі на паўночны бок. Ні свістаў, ні скрыпу не было чуваць, калі і перагаворваліся, то на ультрагукавых хвалях, каб людзі не чулі іх і, не дай бог, раптам не зразумелі размоў. Не адзін праклён, мабыць, пасылаюць яны чалавеку, мо нават складаюць планы помсты за ўсё зло, якое прычынілі ім сёння людзі. Так думалася Раджу.
— Пачакаем трохі, мо хутка вернецца, — сказаў Радж пра Янга і пайшоў у каморку.
Дзверы пакінуў насцеж. За дзень назбіралася столькі гарачага духу, што хоць копру сушы. Удыхаеш паветра, і здаецца, што яно апякае ўсё знутры. Прыпаў да слоіка з прэснаю вадою, але яна была такая сцепленая і нясмачная, што зрабілася млосна.
«Сукін кот… Грошы так і ляжаць, па прадукты не хадзіў», — Радж падняў са століка пяць долараў, якія пакінуў раніцаю Янгу, сунуў у кішэню.
Патаптаўся трохі, не ведаючы, што рабіць, і выйшаў на двор, усеўся на лаўку пад кустамі. Сядзеў, то ўгнуўшыся і падпёршы рукою шчаку, нервова падрыгваючы нагою, то адкідваўся на спінку, утаропваў позірк у неба. Цясноцце ў грудзях усё большала, сэрца смактаў трывожны боль. «Дзе ён мог дзецца? Хво-о-рань-кі… Цікава, вуды на месцы ці не?» — устаў, вярнуўся ў камору, кінуў вокам на сцяну над кампрэсарам, дзе яны звычайна віселі. На месцы! Прабег вачыма па аквалангах — няма аднаго. «Не можа быць!..» — пачаў яшчэ раз аглядацца. Выявіў, што не хапала не толькі акваланга, але і камплекта балонаў. «Вось яно што-о-о… А мо Судзір узяў, да сябе завалок? Свайго не прынёс, а ўзяў два. Папытаць трэба ў Судзіра!» — выскачыў імкліва, але дзверы зачыніў і прымкнуў.
У Крафта недзе Судзір. Адразу, як паздымалі дэльфінаў з катэраў, з мяккіх паралонавых падсцілак, пусцілі ў басейн, зачыніўся Судзір з Крафтам у яго кабінеце. Не ўдвух, павёў Судзір з сабою яшчэ і аднаго з лаўцоў. Больш за гадзіну сядзяць, а малы катэр чакае таго лаўца, гойдаецца на прыбоі каля ўваходу ў заліў. Цяжкая, мабыць, у іх размова, прыперлі Крафта з аплатай да сцяны…
Ужо нагу паставіў на прыступку лесвіцы — і раздумаў. Не, да Судзіра пойдзе ў апошнюю чаргу. Калі ён не браў акваланга і запасных балонаў, то ашалее. Дый не трэба, каб і Крафт дачасна ведаў, што з каморы прападаюць аквалангі. Пайшоў за плаціну, пабрыў каля самай вады, прыглядаючыся да пяску, і нічога не заўважыў падазронага. Гэтак і на мысе Кіпцюра — ні слядочка, быў ужо прыліў і ўсё злізаў.
Вярнуўся назад да каморы. Пастаяў, патаптаўся — пайшоў шукаць цётку-дворнічыху. Пэўна ж, хадзіла па парку, выходзіла да заліва, а раптам што бачыла?
Не, нічога не бачыла цётка. Нават пакрыўдзілася за пытанне.
— Толькі што Абрахамс лаяў за лодку, дакладную збіраецца падаваць Крафту! А вы яшчэ і пра хлопчыка!
Дурны зразумее: паміж прапажай яліка і прапажай балонаў, акваланга ёсць прамая сувязь. Янг узяў і тое і другое, кудысьці накіраваўся. А куды? Чаму дасюль не вярнуўся? Дзень канчаецца, можна і наплавацца, і рыбы налавіць… «Рыбы! Вуды ж на месцы… Ну, я ж яму пакажу рыбу, пакажу плаванне! Дарослых не пускаю адных плаваць, абавязкова суправаджаю ды яшчэ і штокамі ўзбройваю. А тут… І я добры дурань… Трэба было ўсё расказаць пра падводнае плаванне. Асабліва тэхніку бяспекі ўдзяўбці ў галаву… Ён яшчэ не ведае, чым пагражае глыбіня чалавеку. Ап'яненне глыбіннае можа быць пасля шасцідзесяці метраў. Няўжо Янг лазіў на глыбіню? А мо выбраўся за рыфы, згубіў вёслы і ў адкрытае мора пагнала?»
А зрокавая памяць узнавіла малюнак: выпучваецца зубасты акулін рот… Крыважэрны хапок — і на баку дэльфіна зеўрае крывавая вырвіна — дзвюма далонямі не закрыць. Бр-р, страшна такое ўбачыць нават у сне. І не дай бог апынуцца сярод гэтых людаедаў у вадзе!
«Пачакаю яшчэ… Ён жа галодны, павінен прымчацца… Але ж і ўсыплю, ох і ўсыплю!»
Прымусіў сябе сесці на тую самую лаўку, хоць зусім не сядзелася. Хацелася сарвацца з месца і некуды бегчы. А куды?
Прайшлі міма лаўкі, вярталіся ад Крафта Судзір з тым лаўцом. Абодва зірнулі на Раджа, але нічога не сказалі. Не зачапіў і Радж Судзіра пытаннем — хай ІДУЦЬ.
Вырашыў прыняць душ. Лягчэй будзе целу, палягчэе мо і на душы. Дый час хутчэй пройдзе: проста сядзець і чакаць было невыносна.
Стаяў пад вялымі, зусім не было напору, струменьчыкамі доўга…
Выціраўся ў прыхожай, дзе стаялі шафачкі, яшчэ даўжэй. Пачуў, што Судзір не развітаўся з госцем, там нават чаркі звіняць. Няйначай п'юць барыш, добра злупілі скуру з Крафта. «Віншую… Трымайся цяпер…» — «І цябе віншую… Цяпер — Горны?» — «Не абзываюцца пакуль што. Ды нідзе не дзенуцца…» Гамана прыглушаная, часам можна разабраць толькі асобныя словы. Віно ці каньяк патрохі развязвала языкі, загаварылі мацней. Ужо і фразы некаторыя можна разабраць. Судзір:
— Гэта лёгка было зрабіць. Як і з тым… Я ж на месцы… А нашто?
Лавец:
— Закон ёсць закон. Судзір:
— Я пераканаў тады… Шэф перадаў, што згодзен пачакаць. Ён нам яшчэ спатрэбіцца… Асабліва цяпер.
Лавец:
— Ну — глядзі. Сам ведаеш… што на карту пастаўлена. Потым позна будзе раскайвацца!
Судзір:
— У любы момант паспею. Ен не даносчык, у паліцыю не бегаў. І ў бальніцу тады не хадзіў… У рабоце старанны… Патэнцыяльны дрэсіроўшчык.
Скрыпнулі і прыстукнулі ў Судзіра дзверы. Галасы зусім паглушэлі. І Радж зразумеў акустычны фокус: чуваць толькі тады, калі адчынены дзверы ў персанальную Судзіраву душавую.
Пра каго зараз гаварыў, каго меў на ўвазе Судзір? Зноў нейкія падазроныя размовы, невядомыя планы.