— Пастраляю падлаў,— вылаяўся Металіст.
— Здурнеў? — прашаптаў Санча.
— Чаго яны разбрахаліся? Зараз індзейцы прыбягуць. З-за паселішча даносіліся крыкі, песні. Канешне, цяпер мапучэ весяляцца, чакаюць, калі іхні супляменнік стане мачы. А можа, ужо стаў?
— Назад, — скамандаваў Санча.
Мы павярнуліся і пайшлі назад. Прайшоўшы метраў пяцьдзесят, сталі.
— Што будзем рабіць? — запытаў Чон-чон.
— Трэба перастраляць сабак, — прапанаваў Металіст.
— А пасля што? — запытаў Піучэн.
— Пасля індзейцаў перастраляем. У мяне хопіць кулькаў і на сабак, і на індзейцаў.
Санча зірнуў на Металіста.
— Перастраляеш?
— Перастраляем і забярэм залатую дзіду.
— А калі яе тут няма? Калі індзейцы ў іншым месцы схавалі? Думаеш, што знойдзеш?
— Дык што? Не будзем страляць?
— Не балбачы, — незычліва сказаў Піучэн.
— Будзем дзейнічаць так: абкружым індзейцаў і ўсіх захопім у палон. Пасля даведаемся, дзе залатая дзіда. Прымусім, каб паказалі, дзе яна, — сказаў Санча.
— А калі хто-небудзь не захоча здавацца? — падаў голас Чон-чон.
— Тады кулю ў лоб. Хадзем.
Мы палезлі ў джунглі. Крыкі, песні, гукі розных музычных інструментаў чуліся ўсё выразней, усё мацней. Раптам сціхлі, нібы па камандзе.
— Няўжо індзейцы разышліся? — вырвалася ў Чон-чона.
— За мною, — паціху прагаварыў Санча.
Мы выйшлі на ўскраек і за паселішчам, на вялікай паляне, убачылі мапучэ. Іх было каля сотні, не меней.
Бандыты ўпалі на зямлю. Санча сыкнуў на мяне, Анту, Максіма і Алесю.
— Кладзіцеся!
Мы ляглі, схаваўшыся ў густой траве. Я глядзеў не адрываючыся. На паляне стаялі павеці, пасярод якіх быў укопаны тоўсты слуп, на вяршыні якога вісеў белы сцяг, прымацаваны да доўгіх галін карычнага дрэва. На ім было сем зарубін. "Гэтыя зарубіны — сімвалы сямі плоскасцей свету", — успомніў я.
Вакол слупа шчыльным колам сядзелі мапучэ. У самым цэнтры тварам да нас сядзеў прыгожы шыракаплечы мужчына. Час ад часу ён аддаваў нейкія каманды.
— Дзядзька Анту, той мужчына, які камандуе, — правадыр племені Лінкан? — не сцярпеў, запытаў я.
— Ён! — з болем прамовіў Анту.
— Маўчаць, бо перастраляем і вас, і індзейцаў,— папярэдзіў Санча.
А Лінкан падняў руку, штосьці крыкнуў. Індзейцы ўскочылі. Гулка загрукаталі бубны, зайгралі флейты, прарэзліва заскавыталі свістулькі.
Пад гукі гэтых музычных інструментаў пад павеці ўвайшла дзяўчына ў нябесна-блакітным адзенні. У руках яна трымала бубен з бразготкамі. Я ўспомніў, што такі бубен называецца культрун. Яго абцягваюць скурай гуанака — дзікай ламы — і размалёўваюць чырвонай фарбай. На бубне перакрыжаваныя лініі, падобныя на лапу пеўня. Яе індзейцы называюць крыжом Амерыкі. Дый сам культрун — своеасаблівы сімвал: барабанная скура сімвалізуе неба, крыж — чатыры бакі свету, лапа пеўня — чатыры слупы, якія абапіраюцца на зямлю і падтрымліваюць неба.
— Гляньце на дзяўчыну. Якая прыгажуня! — не стрывала Алеся.
— Гэта яе пасвячаюць у мачы? — падаў голас Максім.
— Яе, — сказаў Анту. Санча штурхнуў яго ў бок.
— Калі змоўкнеш?
Вітаючы прыгажуню дзяўчыну, індзейцы крычалі і спявалі. Выразна чуліся гукі гуада, падобныя на гучанне кастаньет. У музеі даўняга побыту індзейцаў нам расказвалі, як робяць гуада. Вычысцяць гарбуз, напоўняць яго каменьчыкамі і трасуць, каб гучала як мага мацней. Некаторыя мапучэ ігралі на трутрука, для чаго абапіраліся на зямлю расшыраным канцом ствала, даўжыня якога, як нам казалі, аж чатыры метры. Нізка, жаласна гучалі трутрука. Некалькі мужчын круцілі над галавою невялікія дошчачкі, якія вылі, нібы сірэны.
Рознагалосыя гукі музычных інструментаў зліваліся ў адзін, зразумелы, напэўна, толькі мапучэ. Над слупам узнімаўся белы сцяг.
Песні, крыкі, гукі музыкі нечакана абарваліся. Стала ціха-ціха. Дзяўчына-прыгажуня ў нябесна-блакітным адзенні ступіла на слуп. Мапучэ зноў закрычалі, кінуліся да яго. Кожны стараўся дакрануцца да яе адзення. Дзяўчына пайшла па слупе, паволі паднімаючыся ўгору. Яна ўжо на вяршыні слупа. Стукнула ў бубен палачкай з абцягнутым шкурай наканечнікам, заспявала, стала танцаваць.
— Ну-у… — прыўзняўся Санча.
— Не трэба! — паспрабаваў спыніць яго Анту. І Алеся ўсклікнула:
— Не трэба!
Я паглядзеў на Санча. Губы сцятыя, твар скамянелы. Вось-вось ускочыць.
Санча рвануўся на паляну, за ім — Піучэн, Чон-чон і Металіст. У імгненне вока яны з чатырох бакоў акружылі мапучэ. Чон-чон пусціў над натоўпам індзейцаў доўгую кулямётную чаргу. Кулі засвісталі, збіваючы лісты і галінкі. Індзейцы закрычалі. Чон-чон зноў даў чаргу.
— Усё племя перастраляюць! — прастагнаў Анту. Відаць, многіх індзейцаў пастралялі б бандыты, калі б не Лінкан. Ён падняў угору рукі і штосьці крыкнуў на незразумелай нам мове мапучэ. Людзі селі на зямлю. Толькі дзяўчына ў нябесна-блакітным адзенні, стоячы на слупе, усё біла ў бубен. Цяпер ён гучаў неяк трывожна.
— Правадыр Лінкан сказаў людзям, каб супакоіліся, каб не разбягаліся? — пацікавіўся я ў Анту.
— Сказаў, што пакуль трэба змірыцца, каб не было дарэмных ахвяр, — прамовіў Анту.
Кайф, які застаўся каля нас, наставіў на яго аўтамат.
— Замаўчы!
— Эй ты, правадыр! Ідзі сюды, — паклікаў Санча Лінкана. Лінкан зноў нешта крыкнуў і падышоў да Санча, а ён, адступіўшыся назад, папярэдзіў: