— Зараз палезу, — прамовіў дзед Мірон.
Мы з Петрусём, пасвістваючы, пайшлі па сцежцы. Ці аклікне Палын? Не, не аклікнуў. Паверыў, што захацелася нам пагуляць.
У канцы парку, як і казаў дзед Мірон, мы ўбачылі весніцы. Але на весніцах вісеў вялізны свірнавы замок. Мабыць, нядаўна яго павесілі. Новенькі, як з крамы. І праз агароджу не пералезці. Куды ні глянь — высокія пруты, завостраныя на канцы, а зверху — калючы заржавелы дрот, нацягнуты, як у прафілакторыі.
Пятрусь стукнуў кулаком па агароджы.
— Не ведаў дзед Мірон, што тут замок. Падрыхтаваў Казімір Міронавіч сюрпрыз!
— Пятрусь, давай пад агароджу падкапаемся, — прапанаваў я.
— Чым?
— Рукамі.
— А калі агароджа на тры метры ў зямлю ідзе?
І праўда. Магчыма, пруты глыбока ў зямлю ўкопаныя. Рукамі не падкапаешся, не дасі рады. Экскаватар патрэбен. Што, калі Палын ужо шукае нас?
— Пятрусь, Палын ведае, па якой дарожцы мы пайшлі. Трэба схавацца ў такое месцейка, каб не знайшоў. Хоць гадзіну без яго пабудзем.
Мы павалакліся паўз агароджу. Бывай, воля. Хутка скляпенне будзе прыстанішчам. А дзесьці на дзічцы вісяць чарадзейныя гуслі. Даўно не прабягала рука па іхніх струнах. Толькі ветрык прабягаў. Ды што ветрык? Трэба, каб рука. Тады зайграюць, заспяваюць.
— Пятрусь, ты калі-небудзь бачыў гуслі? — запытаў я.
— Толькі на малюнку.
І я, як і ён, бачыў толькі на малюнку. Ніколі ў руках не трымалі. Электрагітару трымалі, нават крыху брэнкалі. А гуслі не. Чаму ж так?
У траве стракочуць конікі, у гушчыні дрэў пераклікаюцца птушкі. Не верыцца, што непадалёку скляпенне, прафілакторый, не лепшы за гэтае скляпенне. Ходзяць людзі, як сонныя. Вусны сцятыя. Пра адно думаюць: каб дзень да вечара.
— Пятрусь! — крыкнуў я, забыўшыся пра ўсё на свеце, бо ўбачыў паваленую вярбу, якая ляжала на агароджы. — Мы выратуемся!
Пятрусь, абагнаўшы мяне, ускарабкаўся на самы верх вярбы. І я залез на вярбу, трымаючыся за галіны.
— Э-эх! — крыкнуў Пятрусь і скокнуў уніз. Упаў, перакуліўся.
Я ўдыхнуў паветра і таксама скокнуў. Усё. Мы за агароджай. Недзе там, уперадзе, рэчка, човен у асацэ. Ён нас выратуе.
Мы з Петрусём палезлі праз лазняк. І ў нас на балоце расце лазняк. Ды тут незвычайна густы: гнуткія, тоўстыя лазіны адна каля адной.
Мы, расхінаючы іх, упарта лезлі наперад. Пачалася крапіва, вялізная, ледзь не ў мой рост. Сцёбнула па твары, апякла, як уджаліла.
— Не лазняк, а афрыканскія джунглі,— сказаў Пятрусь.
Хацелася прыпыніцца, дух перавесці. Але мы прабіраліся наперад.
Пад нагамі захлюпала вада. Разуцца? Няма калі. Дый ногі апячэш крапівою.
— Пятрусь, калі гэтыя джунглі скончацца? — не стрываў я.
— Некалі скончацца, — азваўся Пятрусь.
Вада хлюпае ўжо не толькі пад нагамі, але і ў чаравіках. Трэба цярпець. Трэба…
Лазняк скончыўся нечакана, быццам расступіўся перад намі, і мы ўбачылі раку, бераг якой зарос аерам, асакой.
Мы, асцярожна расхінаючы рукамі асаку, пайшлі па беразе і неўзабаве ўбачылі човен, каля якога ляжала вясло.
Я залез у човен, сеў на нос. Пятрусь адштурхнуў яго, сам ускочыў, узяў вясло.
— А рака глыбокая! — усклікнуў.— Дна вяслом не дастаць.
— Грабі,— сказаў я яму.
Пятрусь пачаў хутка-хутка грабці. Ды човен стала зносіць уніз. Лазняк застаўся ззаду. Але ж і човен набліжаўся да берага. Праз колькі хвілін ён уткнуўся носам у жоўты пясок, намыты вадою. Мы з Петрусём зацягнулі яго на бераг, а пасля селі на пясок, вылілі з чаравікаў ваду, абуліся і хацелі ісці туды, дзе ўзвышаліся дзве сухія хвойкі (іх адразу заўважылі на ўскрайку), ды з асакі вылез Палын.
— Наш саюзнік з'явіўся, — прамовіў я.
— Паслухаем, што скажа, — прагаварыў Пятрусь.
— У палац табе захацелася?
— Не хвалюйся. Пакуль ён цераз раку пераплыве, мы ў лесе схаваемся. Там і са свечкаю не знойдзе.
А Палын, склаўшы рукі рупарам, закрычаў:
— Вярні-це-ся-а!..
Пятрусь, падцкоўваючыся, памахаў рукою.
— Пасля дожджыку ў чацвер.
— Вярніцеся. У золаце будзеце хадзіць, на пярыне спаць, пуховай коўдрай накрывацца.
— Нам і без тваёй коўдры някепска.
Палын затупацеў нагамі. Калі б хто збоку паглядзеў, то падумаў бы: шалёная муха ўкусіла за вуха.
— Калі б умеў плаваць, то я вас… Я вас… Сам не ведаю, што з вамі зрабіў бы.
Зразумела, чаму топчацца на беразе. Плавае як сякера. Наша шчасце. Пятрусь памахаў рукою.
— Бывай, Палынок.
Мы, пасмейваючыся, пайшлі па дарозе, якая неўзабаве пачала спускацца ў лагчыну. Паабапал дарогі раслі яліны, падобныя на бухматыя копы. Сонца ледзь-ледзь прабіваецца праз іх калматыя вершаліны. Дзіка, непрытульна. І што самае дзіўнае? Стала кружыцца галава, перахапіла дыханне.