— Мама, ужо спякліся. Будзем есці.
— Паспееш з козамі на торг. Расчырванелася маці, як і бацька, усміхаецца.
Свята. Сапраўднае свята ў хаце. Аладкі пякуцца.
Вечарэла, калі Янка і Мацей сустрэліся з Алесяй.
— Ведаеш, хто ў нашай хаце сёння быў? — падбег да яе Мацей. — Цётка з барадой. Яна хлеб з'ела. Той, які для падарожнага. Цэлы бохан. Добра, што нас у хаце не было. І нас з'ела б. Мабыць, галодная.
— Хлеб для падарожнага з'ела? Дык грэх! Мацей махнуў рукою.
— Напляваць ёй на грэх.
«Малы, а хітры, — падумаў Янка пра брата. — Не прызнаўся, што сам дзве лусты адрэзаў». Алеся сарвала травінку, скамечыла ў руках.
— Бацьку сказалі?
— Сказалі. Не верыць. Думае, што мы хлеб з'елі.
— Вы яго не елі?
Мацей пераступіў з нагі на нагу.
— Збегаю ў хату. Мне трэба.
— Не елі? Яначка, чаму ты маўчыш?
Янка вывеў на пяску босаю нагою літару «наш», якую пісаў Ясь. Што сказаць Алесі? Схлусіць? Магчыма, паверыць. Але ж праўду ў яму не закапаеш.
— Мацей усяго дзве лустачкі адрэзаў,— прызнаўся ён. — З'елі і зубоў не пагрэлі. Пасля прыйшлі ў хату, глядзім: хлеба і солі няма, ручнік на падлозе…
— Звядзе нас са свету гэтая цётка з барадой, — уздыхнуў Мацей.
Янку стала шкада брата. Трымціць, што асінка. Хутка носа з хаты не высуне. З хаты… Але ж і ў хаце страшна.
— Мацей, не бойся, — сказаў Янка. — Мы на яе пастку паставім.
У Мацея задрыжэла ніжняя губа.
— П-паставім… А пасля… Пасля што?
Да Янкі падскочыла Алеся, расставіла рукі.
— Яначка, не ідзі. Яна ўчарэпіцца кіпцюрамі і… Янка перапыніў яе:
— Мы здалёку падзівімся, як цётка з барадой пачыкільгае з пасткай у лес. Болей у вёску не сунецца. І дзесятаму закажа.
— Здалёку можна падзівіцца, — пагадзіўся Мацей. — Дзе паставім пастку?
— Каля мастка, на сцяжынцы. Думаю, што яна і сёння на наш агарод прысунецца.
Як гаворыцца, адклад не йдзе ў лад. Неўзабаве яны былі каля мастка.
— Яначка, можа, не трэба? — паспрабавала запярэчыць Алеся. — Калі цётка з барадой трапіць у пастку, то на ўсю ваколіцу енку наробіць. І мы страху набярэмся.
— Вушы затулі,— параіў ёй Мацей.
«Бач, як пасмялеў,— падумаў Янка. — Нядаўна тросся, а цяпер герой, пеўнем скача».
— Зловім. Братка, пастку ў ямку пастаў.
— Травы нарвіце, — загадаў Янка.
Мацей і Алеся, укленчыўшы, сталі рваць траву.
— Хопіць, — спыніў іх Янка. — Людзі падумаюць, што каровы скубліся.
Ён прыладзіў пастку ў ямку, зверху накрыў травою. Адышоўся, паглядзеў.
— Хадзем на агарод. У разоры схаваемся. Яны ляглі ў разоры, затаіліся. Шэры паўзмрок туманам наплываў з балота.
«Добра цяпер у хаце, — падумаў Янка. — А цётка з барадой і ноччу ў балоце сядзіць. Як яна церпіць? Хіба яна каменная?»
— Янка, — заварушыўся Мацей, — што будзе, калі ў пастку трапіць вялікая галава на павучыных ножках?
— Без ножак застанецца, бо пераб'е. Яны ў яе тонкія, — сказала Алеся.
— Хм, — хмыкнуў Мацей. — Пераб'е… Як тады ў сваё балота заклыпае?
— Пакоціцца. Як гарбуз, калі з гары пусціць. Янка здрыгануўся. Менцяць языкамі. Зараз пачнуць пра крывасмока з зялёнымі вачыма. Што гэта найшло на іх?
— Вялікая галава на павучыных ножках вечарам з балота вылазіць, — прагаварыў Мацей.
— Тс-с, — прыклала палец да вуснаў Алеся. — На мастку нешта стукнула.
— Табе здалося, — не паверыў Янка.
Алеся адкрыла рот, каб зноў нешта сказаць, ды з-за кустоў, якраз адтуль, дзе паставілі пастку, данёсся стогн:
— Ы-ы-ы…
— Цётка з барадой у пастку трапіла, — вырвалася ў Мацея.
Янка і без яго зразумеў, што трапіла. Проста так стагнаць яна не будзе. Хочацца хоць адным вокам глянуць на яе. Трэба было пастку перад кустамі паставіць. Што ж рабіць? А калі падпаўзці і з-за куста пацікаваць?
— Ы-ы-ы… — данеслася гучней.