— Ты з камянямі барукаўся, — пажартаваў ён. — Паднімеш кругляк угору, а ён цябе ўніз цягне. Мацей аж падскочыў.
— Ды я… Ведаеш, які вялікі камень я падніму? Янка перапыніў яго:
— Чаго скачаш, як певень на сваім сметніку? Мацей зачмыхаў носам.
— Я — певень? Я — не працаваў?
«Зараз надзьмецца, — падумаў Янка. — Трэба выбачыць».
— Працаваў, Мацейка. Добра працаваў. Але ж лепшы работнік — Ясь. Ён камяні, што яблыкі, кідаў.
Расцвіў Мацей.
— І Ясь добры работнік, — пагадзіўся ён.
А Ясь лёгкі на ўспамін. Тут як тут. Чыкільгае па вуліцы. У адной руцэ торбачка, сякера, у другой — скураны мяшок.
— Куды гэта ты? — забыўся пра ўсё Мацей. Ясь хітра прыжмурыўся.
— А калі не скажу?
— Не адчэпімся, пакуль не скажаш.
— Па мёд іду. Каля Шчары ёсць старая ліпа. У яе дупле пчолы вядуцца. Дастану соты з мёдам — і ў мяшок.
У вёсцы — Янка гэта добра ведаў — здавён збіралі мёд, бортніцтвам займаліся. На стаўках — старых разлапістых соснах — ставілі вуллі, чакалі, калі які-небудзь рой у такі вулей прыб'ецца. Бывала, што інакш рабілі. Выдзеўбуць у дрэве долатам борці, лётвы прыладзяць — ёсць стаяк — каранёк для залётнага рою. А некаторыя, як Ясь, шукалі дуплістае дрэва, у якім вяліся дзікія пчолы.
— Ясь, вазьмі нас з сабою, — папрасіў Янка.
— Пастку там не паставіце? Янка пачырванеў.
— Незнарок выйшла. Не хацелі мы, каб ты ў пастку трапіў.
— Што з вас возьмеш? Кожны па часе розум мае. Хадзем. Толькі каб пасля не плакалі. Пчолы не хочуць свой мядок аддаваць.
Радасныя, усцешаныя, яны пацёпкалі за Ясем. Янка ні разу не збіраў мёд, нават не бачыў, як гэта робяць, хоць бацька соты з мёдам зрэдзь прыносіў дамоў. Аднаго разу прыйшоў такі, што не пазнаць. Вочы запухлі (толькі маленькія-маленькія шчылінкі засталіся), а губы, што калоды. Адно вуха так разнесла, што стала нібы груша. «Хто цябе пабіў?» — пляснула ў далоні маці. «Па мёд лазіў, пчолы пакусалі», — прызнаўся бацька.
Так, відаць, нялёгка мёд з дупла дастаць. Але ж цікава. Гэта быццам незвычайная гульня, пра якую амаль нічога не ведаеш. Усё-ткі ўзяў іх Ясь з сабою. А сам кульгае, бедны.
Янка нясмела запытаў:
— Ясь, нага моцна баліць?
— Баліць — перабаліць, — пажартаваў Ясь.
— Мядзведзя каля той ліпы не будзе? — падаў голас Мацей.
— Не бойся, — сказаў Ясь. — Калі і будзе там таптун, то дасць лататы. Я ведаю, як яго прагнаць.
— А я ведаю, як мядзведзя прыманьваюць, — пахваліўся Янка. — Гэта вельмі проста. Ствол дрэва мёдам змазваюць.
— Чаму? — запытала Алеся.
— Мядзведзі здалёк чуюць, як мёд пахне. Вось і ідуць. Мядзведзя нялёгка абхітрыць, каб вы ведалі.
— Малайчына, — пахваліў Янку Ясь. — Рукі — да работы, ногі — да ахвоты, галава — да ўсяго. Быць табе пераможцам. Запомні мае словы.
У Янкі быццам крылы выраслі. Сам храбры вой Ясь пахваліў. Карцела яшчэ пра што-небудзь расказаць, ды Мацей ніяк не ўгамоніцца:
— Мядзведзь на нас не накінецца?
Янка скоса зірнуў на брата. Завёў пра мядзведзя… Нібы першы раз у лес нагою ступіў.
— Зараз я ўсіх мядзведзяў паразганяю, — сказаў Ясь.
Янка думаў, што ён возьме кій, пачне па дрэвах стукаць. Так робяць людзі, каб напалохаць мядзведзяў. Але ж не. На ўвесь голас завёў песню:
Панеслася песня, перабягаючы ад дрэва да дрэва.
— Хіба не паразбягаюцца мядзведзі? — усміхнуўся Ясь, скончыўшы спяваць.
— Яны з усяго лесу збяруцца, — засмяялася Алеся.
— Чаму? — здзівіўся Ясь.
— Спяваеш прыгожа. І ім захочацца паслухаць.
— Вось тая ліпа! — усклікнуў Ясь.
Ліпа, тоўстая, разгалістая, схілілася над самаю ракою. У густой вершаліне пчолы гудуць.
— Чуеце? Во стараюцца! — прамовіў Мацей.
— Многа пчолаў — многа мёду, — сказаў Ясь.
«Многа мёду, але як жа дастаць яго? — падумаў Янка. — Паспрабуй залезці. Жывога не выпусцяць».
— Ясь, а сам ты не баішся лезці? — запытаў.
— Я палез бы, але… — Ясь прайшоўся, кульгаючы. — Бачыце, што з нагою? На зямлі яшчэ сяк- так, а на ліпу не залезу.
— Дык чаго ты ішоў?
— На вас спадзяваўся.
— Я не палезу. Я маленькі. Пчолы мяне хутка з'ядуць, — усклікнуў Мацей.