Янка таргануў Яся за рукаў.
— Што такое баграніца?
— Вопратка з каштоўнай тканіны. Яна барвовага колеру. Яе толькі князі носяць.
— Баграніцу? — пачухаў за вухам каваль. — У князі хочаш вывесці? Не. Ты з тых, хто адною рукою дае, а дзвюма адбірае.
Гандляр затрос кулаком.
— Я табе! Я табе-э!
— Лезь, — гукнуў каваль. — Мае лапці лазовыя пераносяць твае боты казловыя.
Багатыр укленчыў.
Што тут сталася! Свіст, крыкі, хоць вушы затыкай. Сагнуўся гандляр-багатыр. А каваль як тупне нагою.
— Кукарэкай!
Багатыр хрыпла пракукарэкаў:
— Ку-ка-рэ-ку…
Каваль у смех, узяўшыся ў бокі:
— Ха-ха-ха…
А вакол яшчэ мацней:
— Га-га-га… гы-гы-гы…
І Ясь смяяўся, і Мацей смяяўся, і Алеся смяялася. І Янка смяяўся, падскокваючы. Аж слёзы з вачэй цяклі. Здавалася, увесь горад зайшоўся ад смеху.
Нарэшце гандляр-багатыр вылез з-пад стала і, апусціўшы галаву, пасунуўся ў натоўп.
— Бач, не даспадобы яму, — сказаў каваль. — Сам жа гулец добры, не аднаго пад стол заганяў.
Людзі, пасмейваючыся, сталі разыходзіцца.
— Цяпер бурштынавыя пацеркі пойдзем купляць, — прамовіў Ясь.
— Паўлінцы? — усклікнула Алеся.
— Паўлінцы, — прызнаўся Ясь.
Гандляр, які прадаваў пацеркі, быў зусім малады. Заўважыў, што Ясь на пацеркі пазірае, прамовіў:
— Які гандляр, такі тавар.
— Які ж у цябе тавар? — запытаў Ясь.
— Бурштын. Бурштын — слёзы Сонца. Ён шчасце дае.
— Чаму бурштын — слёзы Сонца? — пацікавілася Алеся.
Гандляр узяў пацеркі, узняў угару. Засвяціўся бурштын жоўтымі кропелькамі на сонцы.
— Паслухайце, што вам прабаю. У старажытнай Грэцыі жыў Геліёс — бог Сонца. Меў ён тройку цуда-коней. Штораніцы іх запрагаў і ехаў у дарогу — з аднаго канца свету ў другі. Спярша туды, адкуль сонца ўзыходзіць, пасля туды, куды яно заходзіць.
— Цяжка яму прыходзілася, — пашкадавала Геліёса Алеся.
Гандляр кіўнуў галавою.
— Здаралася, ён свайго сына Фаэтона браў з сабою. Аднаго разу папрасіў Фаэтон: «Бацька, дазволь мне сёння самому кіраваць». Сказаў Геліёс сыну: «Будзь асцярожны. Коні, што агонь, а ты малады». Міма вушэй прапусціў гэтыя словы Фаэтон, свіснуў пугай і паляцеў угару. Засвяцілася сонца, зніклі цені ночы. Фаэтон яшчэ хутчэй. Паганяе цуда-коней, не глядзіць, дзе дарога. Ну і збіўся з яе. Перасталі слухацца коні, панеслі немаведама куды. Упаў на зямлю і загінуў Фаэтон.
Гандляр яшчэ вышэй узняў бурштынавыя каралі, як бы імкнучыся да самага сонца дастаць. Туды, дзе калісьці несліся цуда-коні.
— Што было пасля? — паціху запытала Алеся.
— Гараваў Геліёс, — баяў далей гандляр, — але сваё гора моўчкі трываў. А вось ягоныя дочкі Геліяды плакалі так моцна, што сталі ніцымі вербамі, а іх слёзы — кропелькамі бурштыну. Бурштын — слёзы Сонца. Яго найбольш каля мора знаходзяць, бо там слязьмі Сонца часцей плакалі сёстры Геліяды. І ў нашай старонцы можна бурштын знайсці. Любілі нашу старонку і Геліёс, і Фаэтон, і Геліяды. Не раз і не два тут праляталі.
— Куплю, — азваўся Ясь.
Гандляр працягнуў Ясю пацеркі.
— Сказана — звязана. Бяры. Шчасце прынясе.
— Шчасце прынясе, — паўтарыла Алеся.
Паездка ў Слонім для Янкі, Алесі і Мацея была сапраўдным святам. А неўзабаве прыйшло новае свята — Купалле.
Парачанцы сабраліся на беразе Шчары, запалілі вогнішчы.
Блішчаць вогнішчы на беразе, раскладзеныя ўкола, разрываюць цемру ночы. Ад кожнага дворышча — вогнішча. Жанчыны рассцілаюць на траве белыя ручнікі, ставяць пачастунак: хлеб, бліны, мядовы квас.
Можна і песні пець, калі пад'ясі. «Ух, ела баба пух, а дзед мякіну: еш, баба, еш, я цябе не пакіну…»
Усмешкі на тварах. Шчасце на тварах. Няма злосці, няма крыўды. У агні згарэлі. Падыходзяць людзі адзін да аднаго, частуюцца.
А маладым карціць карагод вадзіць. Дачакаліся, закружыліся вакол вогнішча.
Плыве па рацэ песня, адплывае…
Што яшчэ было ў гэтую дзіўную ноч? Купаліся ў рэчцы, дзяўчаты пускалі па рацэ вяночкі. Кожны вяночак — з запаленай свечкай. Плывуць, мігаюць у цемры… Куды ж занясе вяночак, у якую вёску? Не, не занясе. Хіба дазволяць хлопцы? З берага боўць — і ў ваду. Хутчэй, хутчэй за тым вяночкам, з якога вачэй не спускаў. Не проста вяночак плыве — шчасце плыве, адплывае. Дык як не злавіць яго, жаданае?
І Ясю пашчасціла злавіць той вяночак, які Паўлінка пусціла. Сядзіць Ясь каля вогнішча, няспешна расказвае парачанцам: