Я пачаў панiкаваць ужо некалькi дзён назад. Але Ява смяяўся i нукаў. Нiбыта не кантрольная нас чакае, а навагодняе свята.
- Ну! Не дрэйфi, Паўлуша! Трымай хвост абаранкам! Мы ж з табою не нейкiя там двоечнiкi-парушальнiкi. Мы здольныя хлопцы. Сама Галiна Сiдараўна сказала. I чацвёркi i пяцёркi атрымлiвалi. А калi двойкi - дык больш за выбрыкi розныя. Не дрэйфi!
Млявы, ледзь рухаючыся (рукi задзервянелi - так бывае, калi стукнешся аб нешта цвёрдае локцем), я падымаюся з ложка, апранаю новую сарочку. Выпiваю паўшклянкi малака i плятуся - яшчэ ёсць час - да Явы.
- Ява! - клiчу праз плот.
Ён не адказвае.
"Няўжо гэта ў мяне няма сiлы крыкнуць?"
- Ява! - клiчу, як кажуць, на поўную катушку. Не адказвае.
Заходжу ў двор. Зазiраю ў хату. Потым у садок, гарод. Явы нiдзе няма. I наогул нiкога. Дзед Варава, мабыць, павёў Ярынку, сястрычку Явы, у дзiцячы садзiк. А дзе ж Ява? Няўжо пайшоў у школу? Без мяне? Не можа быць?
- Ява! Ява! Ява! Ява! Ява!...
Наклiкаўшыся да хрыпаты i зазiрнуўшы ва ўсе самыя глухiя закуткi, я пабег у школу.
"Можа, ён думае, што я сплю, вырашыў разведаць абстаноўку - яшчэ ж рана". Але i каля школы Явы не было. Усе былi, увесь клас (вось табе i рана!), усе, акрамя Явы.
Я кiнуўся назад.
Я бегаў па вёсцы. Зiгзагамi. З аднаго канца ў другi.
- Яву не бачылi? Не бачылi Яву? Ява Рэнь тут не праходзiў? - безнадзейна пытаўся я ва ўсiх, каго сустракаў.
Але нiхто не бачыў, нiхто.
Я выцягваў шыю, зазiраючы праз платы i парканы, i мне здавалася, што яна стала доўгай, як у гусака.
Я падбег да школы тады, калi баба Маруся ўжо хадзiла па падворку i калацiла званком i, нiбыта не давяраючы яму, крычала:
- Званок! Званок!
Я кiнуўся да яе:
- Ой, бабуся! Ой, не званiце яшчэ хвiлiначку! Не званiце! Явы няма! Адну хвiлiначку толькi!
Баба Маруся сумна пакiвала галавой i неяк вiнавата сказала:
- Не магу, родненькi! Пазванiла ўжо. Позна. Каб раней, сыночак. Дзе ж гэта ён гойсае? Вось бяда! Ну, бяжы ў клас, а то i ты не паспееш.
Давялося iсцi.
Заходзiць Галiна Сiдараўна i абводзiць вачамi клас. Насуплiвае бровы, пытае:
- А дзе Рэнь?
Я падхоплiваюся з месца:
- Няма нешта... Не ведаю... Усю вёску аблётаў...
Галiна Сiдараўна толькi мацней насуплiвае бровы.
Урок пачынаецца. Я пiшу механiчна, нават не думаючы, што пiшу. I мне зусiм не страшна, я зусiм не думаю пра кантрольную. Я думаю пра Яву. Дзе ён? Што з iм? Гэта проста не ўмяшчаецца ў галаве! Нешта здарылася... Можа, штосьцi непапраўнае?.. Але - што? Што? Учора ж мы бачылiся, i ўсё было ў парадку. Разышлiся позна ўвечары, калi трэба было спаць. Дамовiлiся, што я ранiцай зайду. "Можа, ён ужо нежывы?" - халадзею я.
- Цяпер уважлiва праверце i здавайце, - ласкава-ласкава, як нiколi, кажа Галiна Сiдараўна i ўсмiхаецца нам, падбадзёрваючы.
Сапуць вучнi, уткнуўшыся насамi ў кантрольную, - правяраюць. Аж пот на лбе выступiў ад напружання.
У мяне ў вачах лiтары скачуць рассыпаюцца ва ўсе бакi - не чытаецца. Не магу.
Вунь падхапiўся Карафолька, панёс. Першы. Выскачка!
Вунь ужо i Мацiеўскi, i Грабянючка панеслi. А я яшчэ i да палавiны не дапоўз.
I раптам - дзверы расчынiлiся i ў клас уляцеў Ява.
Я ажно падскочыў: жывы!
Жывы-то жывы, але - ну i ну! - якi ў яго выгляд! Задыханы, брудны, мокры, у тванi з галавы да ног.
Услед за iм у клас укацiўся такi ж запэцканы Сабакевiч.
Галiна Сiдараўна адступiла назад i ледзь не ўпала.
- Што гэта значыць?
Ява маўчаў, апусцiўшы галаву. I Сабакевiч не гаўкнуў, як у мiнулы раз, не загырчаў нават, а падцяў хвост i схаваўся за Яву.
- У цябе нешта здарылася?! Што адбылося? Дома?
Ява маўчаў.
- Дзе ты быў?
Ява нарэшце растулiў вусны:
- У плаўнях.
- Што?!. У плаўнях? Што ты там рабiў?
Ява апусцiў галаву яшчэ нiжэй i цiха сказаў:
- Лавiў рыбу.