- А дыхаць?
- Праз перыскоп.
- А на паверхню як выплываць?
- Баласт выкiнем i выплывем.
- А як вадой залье i затопiць?
- Ты што, плаваць не ўмееш? Вось яшчэ! "Як? Як?" Дулю з макам з табою зробiш!
- Сам ты дуля з макам! Якi разумны!
- Ды ну цябе, - сказаў Ява ўжо прымiрэнча. А я i зусiм нiчога не адказаў не хацелася сёння сварыцца.
Мы выйшлi з саду i скiравалiся да старога калодзежа з жураўлём, з якога ўжо даўно i ваду не бралi - так затванiўся. Я перахiлiўся i гучна крыкнуў у задушлiвую i прапахлую цвiллю i балотам цемрадзь: "Го!" Я люблю гокаць у калодзеж: такое "го" атрымлiваецца - аж у вушах ляскацiць. Такое "го" толькi ў калодзежы i пачуеш. Любата, а не "го". Вось - i зараз...
- Го!
- Го!
- Го!
Толькi адгалоскi пайшлi - няйначай аж да цэнтра зямлi.
I раптам у гэтыя адгалоскi ўплялося жаласнае тонкае скавытанне. Я натапырыў вушы.
- Ява! - кажу. - Там хтосьцi ёсць.
- Манi!
- Ану, гокнi i паслухай.
Ява перагнуўся i гокнуў. Мы прыслухалiся. I выразна пачулi з глыбiнi плаксiвае шчанячае скуголенне.
Мы пераглянулiся.
- Нейкая недарэка ўкiнула туды цюцiка, - сказаў Ява.
- Точна, - сказаў я.
- Ну дык што? - сказаў Ява.
- Трэба выцягваць, - сказаў я. Хаця мог гэтага i не гаварыць. Бо ён такiм тонам запытаў, што гэта ўжо быў i адказ.
- Значыць, так, - сказаў Ява. - Я сядаю ў цэбрык i спускаюся. А ты мяне трымаеш.
- За што? Хiба я цябе так утрымаю?
- Ты i сапраўды слабак. Не ўтрымаеш.
- Дык, значыць, я спускаюся, а ты мяне будзеш трымаць, калi ты такi дужы.
- Не, спускацца буду я. Я першы сказаў... I... i ў цябе была тыдзень назад ангiна. Табе нельга ў калодзеж. I наогул, у цябе насаглотка... Мы, ведаеш што, - вяроўку прывяжам вунь да таго бруска - вагi. I ты будзеш цягнуць. Вельмi зручна.
- А дзе ўзяць вяроўку?
- А вось шворка.
- Дык на ёй жа каза. Разам з казою прывяжам, цi што?
- Каза так пагуляе, нiдзе не дзенецца.
- Ну што ж, давай!
- Мме-е-е! - радасна праспявала адвязаная каза i адразу пабегла ў шкоду. Але нам не было часу яе выхоўваць.
Ява сеў у цэбрык, я ўзяўся за шворку, прывязаную да бруска на кароткiм плячы жураўля.
- Папускай! Папускай пацiху, - загадаў Ява.
Аперацыя пачалася.
Спуск прайшоў нармальна, i праз нейкiя паўхвiлiны пачулася глухое, як з бочкi, Явава: "Стоп! Харош!"
Я кiнуўся да калодзежа:
- Галльоў! Крынiцанаўт Ява! Як сябе адчуваеце?
- Выдатна! Пульс нармальны. Бязважкасцi няма. Цiск трыста атмасфер. Прыняў на борт пацярпеўшага таварыша Сабакевiча. Ой-йой-ой! Ты чаму адпусцiў? Тут вельмi гразка! Засмоктвае! Цягнi хутчэй!
Я войкнуў. Учапiўся абедзвюма рукамi за шворку i пачаў цягнуць.
Ого-го! Ох! Эх! Ух! Ну й цяжка! Цягну, аж прысядаю. З усiх сваiх сiл, усёй вагою цела цягну шворку ўнiз. I раптам адчуваю, што ногi адрываюцца ад зямлi. Ой, горачка! Гэта ж я зараз падымуся i буду вiсець над зямлёю, як жаба на кручку, толькi нагамi буду дрыгаць.
Пераважылi мяне Ява са шчанючком. Ой-йой-ой!
- Ява! - крычу ў адчаi. - Ява! Памагай, бо я ў неба лячу!
Зразумеў, пэўна, Ява сiтуацыю, паслухаўся, бо пяты мае зноў дакранулiся да зямлi. А тут я нагою зачапiўся за корань, што якраз каля мяне вытыркнуўся з зямлi. Закрактаў я ад напружання - вось-вось жылы, як струны, палопаюцца - i з калодзежа, як бурбалка, павольна паказалася галава Явы.
Першым на зямлю ступiў "таварыш Сабакевiч" - кудлатае, аблавухае, рудое шчаня, а потым ужо Ява.
Я адразу заўважыў, што шчаня не з нашых двароў. У нас мы ўсiх сабак ведалi - ад здаравеннага Грыўкi, што ў дзеда Салiвона, да пазаўчора народжаных, сляпых яшчэ шчанят Жучкi бабы Маланнi.
- Хацеў бы я ведаць, хто яго туды кiнуў, - сярдзiта прахрыпеў Ява. - Ногi павырываў бы.