Толік заварочаўся і скрозь сон незадаволена прабурчаў:
— Ды што гэта з табой: і сам не спіш, і іншым не даеш?
— Толя, ды бяда ж якая здарылася! Я сабе месца не знаходжу…
— Ты скажаш ці не, якая бяда?! — узарваўся раптам Толік.
І тады Васілёк з цяжкасцю выціснуў з сябе:
— Я зламаў экскаватар!
Толік ускочыў на ногі, ледзь не прабіўшы галавой дах будана.
— Як гэта табе собіла?
— Ды вось…
Калі Васілёк расказаў таварышу ўсё па парадку: і пра сваю спробу папрацаваць на экскаватары, і пра сустрэчу з даўганогім шафёрам, і пра яго дзіўную просьбу, і пра тое, як ён ноччу падыходзіў да будана, Толік, ні слова не кажучы, пачаў хутка апранацца. Потым сказаў:
— Пайшлі!
— Куды? — спалохана ўтаропіўся на яго Васілёк.
— Да Зінаіды Антонаўны. Трэба ёй зараз жа пра ўсё расказаць.
— Не пайду, — заўпарціўся Васілёк.
— Чаму?
— Яна мяне адправіць дамоў…
— Ну, калі ты гэтым абыдзешся, я буду рады за цябе.
— Але ж я павінен быць тут, я ж самага пачатку…
— А ты што, хацеў рабіць дрэнныя ўчынкі і не адказваць за іх?
Гэтыя словы падзейнічалі на Васілька. Ён раптам захіліў твар рукамі і бязгучна заплакаў.
— Ну, чаго ты… Кінь, — ужо больш мякка загаварыў Толя. — Можа, там дробязь якая паламалася… Мяне больш турбуе гэтая дзіўная просьба. Вось пра яе і трэба як мага хутчэй расказаць Зінаідзе Антонаўне.
— Ну добра, тады пайшлі,— скрозь слёзы сказаў Васілёк.
Раніца гэтага дня прынесла дзецям радасную навіну. Так і ёсць, пачалася закладка падмурка, і цэглу бяруць менавіта з таго штабеля, пад якім павінен знаходзіцца пень. Гэтую вестку прынёс «разведчык» — Жэнька. Узрадаваныя, дзеці нават не сталі чакаць снедання, а хутчэй памчаліся на будаўнічую пляцоўку.
Тут поўным ходам кіпела работа. Высокі, да воблакаў, вежавы кран, які да сённяшняга дня бездзейнічаў, плаўна падводзіў пляцоўку да цаглянага штабеля, што шматтонным грузам ахоўваў подступы да запаветнага пня. Рабочыя ў брызентавых рукавіцах грузілі на яе ярка-чырвоныя цагліны. Пляцоўка лёгка ўзнімалася ў паветра і апускалася дакладна каля муляраў з кельнямі. Хуткімі, спрытнымі рухамі муляры бралі ў рукі цагліны і акуратна ўкладвалі іх у падмурак будучага будынка.
Было ў гэтай рабоце, у яе дакладным рытме нешта ўрачыстае, і гэтым нібы падкрэслівалася значнасць моманту. Дзеці глядзелі на ўсё, што адбывалася, як зачараваныя.
Падышлі сюды і Болцікаў з Антакам. Яны ж таксама з нецярплівасцю чакалі гэтага дня. Антак затрымаўся ненадоўга. Ён нешта шапнуў Болцікаву і накіраваўся да свайго самазвала, які стаяў з другога боку цаглянага штабеля.
Зінаіда Антонаўна, заўважыўшы, што Болцікаў застаўся адзін, падышла да яго і ціха спытала:
— Таварыш Казіміраў, а вы не забылі пра нашу сустрэчу?
— Якую сустрэчу? — насцярожана перапытаў Болцікаў, але адразу ж, успомніўшы, зноў усміхнуўся аднымі вуснамі.— Ах, так… Памятаю, памятаю, а як жа. Толькі ведаеце што, прыходзьце пазней, гэтак гадзін у дзесяць вечара, тады ўжо нам ніхто перашкаджаць не будзе…
— Мне ўсё роўна, глядзіце, каб вам было зручна, — знешне спакойна адказала Зінаіда Антонаўна і накіравалася да дзяцей.
Спакой яе быў толькі знешні, унутрана яна з вялікім хваляваннем чакала гэтай сустрэчы. Круглы цёзка яе партызанскага сябра Сцяпана Казімірава зацікавіў Зінаіду Антонаўну яшчэ пры першай сустрэчы, там, у кабінеце начальніка будаўніцтва. Але асабліва яе трывога ўзрасла пасля сённяшняй размовы з Васільком і Толем. Хлопцы расказалі, што шафёр дваццаціпяцітоннага МАЗа просіць дзённік Сцёпы. Ды яшчэ як просіць: не ў яе, а ў Васілька і не адкрыта, а тайна, з пагрозамі. А галоўнае, што гэтага шафёра і вартаўніка яна некалькі разоў бачыла разам. Усё гэта вельмі непакоіла яе, і яна спадзявалася, што сустрэча з кульгавым вартаўніком многае растлумачыць.
Як толькі Зінаіда Антонаўна адышла, Болцікаў, зладзеявата азірнуўшыся, накіраваўся проста да Антака, які, падняўшы капот, засяроджана корпаўся ў маторы.
— Ужо! — таямніча шапнуў Болцікаў.
— Што ўжо?
— Напамінала пра сустрэчу.
— Ну і што? — суха запытаў Антак.
— Табе «ну і што»! — раптам ускіпеў Болцікаў.— Ты — калі што — хвастом накрыўся, і шукай ветру ў полі. У цябе сувязі, яўкі… А мне куды загадаеш падацца?
— Не бойся, дурань, — спакойна кінуў Антак і загадкава ўсміхнуўся. — На вось, пачытай лепш…
З гэтымі словамі Антак працягнуў разгубленаму Болцікаву даволі тоўсты блакнот.
— Што гэта?
— Дзённік Сцяпана Казімірава. Твой, значыць…
— А як ты яго дастаў? — Болцікаў увесь загарэўся ад цікаўнасці.
— Ну, гэта ўжо не твая справа! — поўны гордасці, сказаў Антак. — Ты лепш ідзі куды-небудзь у лес, пакуль ёсць час, ды як мае быць да экзамену падрыхтуйся.
— Ох, бог ты мой, — закаціўшы вочы да неба, прастагнаў Болцікаў.— І калі ўсё гэта скончыцца!
— Не скуголь! — грозна засыкаў на яго Антак. — Бачыш, як цэгла хутка растае? Пры такіх тэмпах пад вечар да пня дабяруцца. А ноччу мы ўсё і абцяпаем. Зразумеў? Усё ідзе як нельга лепш. Нават калі ў яе і ўзнікне якое падазрэнне, позна будзе. Пакуль што да чаго, і след наш прастыне.
— На словах яно заўсёды гладка атрымліваецца, — прамармытаў Болцікаў, хаваючы за пазуху дзённік Сцяпана Казімірава.
У лесе, выбраўшы зацішную мясцінку, ён пачаў падрабязна вывучаць дзённік. Гэты занятак захапіў яго так, што ён і не заўважыў, як прайшоў дзень і сонца стала хіліцца да захаду. Толькі цяпер, пазнаёміўшыся з запіскамі партызана, Болцікаў зразумеў многае з таго, пра што яны з маёрам думалі, над чым столькі ламалі галаву. Дык вось хто папярэдзіў ляхаўчан, што іх збіраюцца забіраць у Германію. Усё гэты Казіміраў! А праз яго ж і сам Болцікаў ледзь не паплаціўся жыццём. Яго тады немцы хацелі расстраляць, як таго старасту. Ледзь вымаліў літасці, на каленях. Адыходлівы ўсё ж характар быў у маёра Брунера.
Бандыт злосна сціснуў кулакі.
— Ну, не ведаў я гэтага раней. Сваімі б рукамі дабіў, калі б ты трапіў да нас у камендатуру, Сцяпан Казіміраў!