50906.fb2
— Мы!
— Я чуў, што недзе крычаць, ды не мог зразумець, дзе. Адвёз свой улоў, а потым думаю: дай на ўсякі выпадак на востраў зазірну. І добра зрабіў.
— Яшчэ як добра!
— А вы куды збіраліся?
— З новай Сямёнаўкі ў Бярозаўку.
— А што вам трэба ў Бярозаўцы? Родныя ў вас там ці як?
— Не, проста трэніровачны паход.
— Які-які?
— Ну, трэніровачны… як бы гэта сказаць, выпрабавальны, ці што. Правяраем свае сілы і вытрымку.
— Ну і як? Хапіла вытрымкі? — прыжмурыўся стары.
— Ды так… — сарамліва сказаў Вася.
— І даўно вы тут сядзіце?
— Гадзіны чатыры. Есці хочацца.
— Ах ты, і ў мяне, як на грэх, нічога з сабой няма… — Стары засмучана пакруціў галавою.
— Пашукалі б што-небудзь, — заныў Вася.
— Ды не, мілы чалавек, і шукаць няма дзе. Давядзецца табе яшчэ пацярпець. І даволі доўга.
— Чаму?
— А вось лічы. Пакуль я на сваёй лодцы да вёскі даплыву, пакуль вялікую лодку знайду і да вас вярнуся, відаць, раніца ўжо будзе.
— Ох, — уздыхнуў Вася, — я да заўтра не дажыву… А чаму вы зараз не хочаце нас узяць?
— Дык вас жа трое. А на сваю лодку я магу ўзяць толькі аднаго. Таму ўжо лепш вам усім разам тут пачакаць, дык хоць весялей будзе.
— Але я… — замармытаў Вася, — я… я ўжо і так на востраве адзін застаўся.
— Як — адзін? Ты ж казаў, што вас трое. А таварышы твае дзе?
— Яны… Яны паплылі ўжо…
— Як так паплылі?
— На плыце. Плыт звязалі і паплылі.
— А ты што ж не разам з імі? Пабаяўся?
— Не. Яны не ўзялі мяне.
— Чаму?
— Пабаяліся, што траіх плыт не вытрымае.
— Э! — крактануў стары. — Дрэнна. Лепш было б ужо аднаму на плыце плыць, дапамогу шукаць. А двое засталіся б. А то як жа атрымліваецца — двое паплылі, аднаго пакінулі. Дрэнна!
— Яны сказалі, што вельмі хочуць есці.
— А ці ты менш за іх прагаладаўся?
— Я есці хачу ўдвая больш, чым яны абодва разам узятыя.
— Не, так таварышы не робяць. Ну добра, садзіся да мяне ў лодку, а сябрукам сваім скажы, што больш з імі нікуды не паедзеш.
Так вось і паплыў Вася са старым, пакінуўшы сваіх таварышаў на востраве.
Вярнуліся яны на тое месца, дзе Вася павінен быў іх чакаць, і спалохаліся: знік ён, няма яго нідзе.
Шукалі яго, шукалі, так і не знайшлі.
Раптам Пеця ўбачыў на траве недакурак самакруткі.
— Глядзі, Федзя, — сказаў ён, — тут нехта быў! І недакурак цёплы. Значыць, зусім нядаўна…
— Та-ак! Паплыў наш Вася! Ну і ну, няма чаго казаць! — бліснуў вачыма Федзя. — Здраднік ён, і больш ніхто!
Гэта было гадоў праз дзесяць пасля таго, як скончылася Вялікая Айчынная вайна.
У час летніх канікулаў школьнікі з горада Орша адправіліся ў паход.
На чале атрада была настаўніца Галіна Пятроўна.
На Кургане Герояў зрабілі прывал.
Калі гатавалі вячэру, да дзяцей падышла нейкая жанчына.
Яна ветліва прывіталася, і Галіна Пятроўна запрасіла яе да кастра.
— Я тут у камандзіроўцы, — сказала жанчына. — І вось, карыстаючыся выпадкам, вырашыла наведаць месцы, дзе бывала ў час вайны. Успамінаю і гэты ўзлесак, і гэтыя дрэвы… Вось яна, бярозка, тая самая… Тады была яна шмат танчэйшая…
Жанчына ўстала, падышла да дрэва, пагладзіла яго:
— Загаіліся раны твае, бярозка… Ну, вядома, прайшло ж ужо столькі часу. А вось мае ўсё баляць і баляць… І, напэўна, не загояцца ніколі. Ды ці можа маці забыць сваё дзіця?..