гэтым словам Кляйна не пакрыўдзіш. Наадварот, яно палашчыць ягоны слых. Вось як бывае. Адзін словам «фашыст» і жывёлу пасаромеецца назваць, а другому яно як медаль, як гонар.
— Нямецкі парадак! О-о-о, нямецкі парадак! У мяне ўсюды парадак, — прычмокваючы губамі, некалькі разоў паўтарыў Кляйн і, задаволена ўсміхаючыся, пайшоў да Піф-Піфа…
Я прыгадаў помнік, які стаяў у цэнтры нашай вёскі. На мармуровай пліце яго высечаны прозвішчы тых, хто не вярнуўся з вайны. І майго дзядулі высечана прозвішча. Яго Аляксандрам звалі. Я ніколі яго не бачыў. Нават на фотаздымку. Бо і фотаздымак у вайну згарэў. Я засунуў руку ў кішэню, намацаў у ёй нейкія паперкі і, не пазіраючы на іх, кінуў на дарожку, на жоўты пясок.
Я з нецярпеннем чакаў, калі адвернецца Кляйн. Я свідраваў позіркам яго тлустую спіну і бязгучна шаптаў: «Ненавіджу твой парадак! Ненавіджу! На злосць зраблю».
— Ты што задумаў? — тарганула за руку Наташа.
Яна нагнулася і хуценька сабрала паперкі.
— Кінь. Хай ляжаць.
Наташа затуліла мне рот далонню.
— Маўчы. Паперкі ад нашых цукерак. На іх па-беларуску напісана. Эх ты!
— Аддай.
— Супакойся. Мы не даруем Кляйну, — сказала Наташа. — Зараз ён патанцуе ў нас.
Наташа сарвала ружу, дакранулася ёю да маёй рукі. Я адхапіў руку — шыпы кальнулі, як сталёвыя іголкі.
Наташа падала ружу Міхасю.
— Схавай. Пакладзеш на лаўку. Калі Кляйн будзе садзіцца.
— Коней на стайню адвядзеш. І каб парадак быў,— пачулі мы, як гучна сказаў Кляйн Піф-Піфу.
Піф-Піф паехаў па дарожцы.
— У беднага Кляйна ўжо ногі не ходзяць, — паскардзіўся Кляйн, падыходзячы да нас. — Праз паўгадзінкі папалуднуем, адпачнем. Я загадаў Піф-Піфу. Ён усё зробіць.
— Доктар Кляйн, — звярнулася да Кляйна Наташа, — вы адпачніце. На лаўку прысядзьце.
Кляйн выняў з кішэні белую хусцінку, выцер з твару кроплі поту.
— Ты добрая дзяўчынка. Вельмі добрая. Ты разумееш беднага Кляйна. Я вельмі рады, што вы прыляцелі да мяне. Вы не пакінеце Кляйна, калі ён пастарэе.
Наташа вяла Кляйна да лаўкі, а ён, адступаючыся задам, усё паўтараў:
— Ты добрая. Вельмі добрая…
— Сядайце. Калі ласка.
Міхась, падміргнуўшы нам, непрыкметна паклаў ружу на лаўку. Кляйн сеў.
Некалькі секунд ён сядзеў, шырока адкрыўшы рот, і са свістам выдыхаў паветра. Паветра выходзіла з яго, як з прапоранага мяча. Пасля ўсхапіўся, падскочыў раз, другі.
— Танцуе, — шапнула мне Наташа. — А што я табе казала?
Але танцаваў ён нядоўга.
— О-о-о, як баліць! — заенчыў Кляйн.
Схапіў з лаўкі пакамечаную ружу, кінуў на дарожку і стаў да знямогі таптаць нагамі. Нарэшце спыніўся, глянуў на нас ашалелымі вачыма.
— Гэтыя індзейцы мяне да інфаркту давядуць! Што мне з імі зрабіць? — І ён, схапіўшыся за балючае месца, хутка пакрочыў па дарожцы. Мы, пырскаючы ад смеху, пайшлі за ім.
«Гэта табе і за індзейца, і за нямецкі парадак», — цешыўся я. — Ты ў нас яшчэ не так патанцуеш». Дарожка зварочвала направа, туды, дзе стаяў
двухпавярховы дом. Я азірнуўся. Каля моста стаяў індзеец-вартаўнік і глядзеў на нас. Я адразу перастаў смяяцца.
Індзеец бачыў, усё бачыў. Няўжо раскажа Кляйну?
Апусціўшы галаву, я пайшоў далей. А Міхась і Наташа радасна ўсміхаліся.
Мы засталіся на двары, а Кляйн пабег у дом.
— Вымаць калючкі,— засмяялася Наташа.
Мы селі на лаўку, з цікавасцю разглядваючы двухпавярховы дом, пабудаваны з тоўстых круглякоў. Шырокія вокны дома беляхцелі фарбаю, страха, накрытая чаротам, строма падымалася ўгару. Чатыры ступенькі вялі да вузкіх і высокіх, як у царкве, дзвярэй.
Вакол дома былі разбіты клумбы: трапецыямі, трохвугольнікамі, многавугольнікамі, а каля вокнаў раслі архідэі. Ад дома ва ўсе бакі разбягаліся дарожкі, пасыпаныя жоўтым пяском. На дарожках стаялі індзейцы і са шлангаў палівалі кветкі.
Пахі п'янілі галаву, а цішыня закалыхвала, наганяла сон.
— Любіць Кляйн хараство, — сказала Наташа.
— Не хараство любіць, а добра пажыць, — паправіў Міхась. — Сапраўдны дом адпачынку яму пабудавалі.
— Тут людзям трэба жыць, — прамовіла Наташа. — А ён агідных павукоў гадуе.
— Адальюцца воўку авечыя слёзкі,— сказаў Міхась.
Я шчыра пазайздросціў сваім сябрам. Гавораць колькі хочацца, а мне прыходзіцца маўчаць. А так карціць расказаць пра вартаўніка! Хай ведаюць, што бачыў, як ружу на лаўку паклалі.
Я азірнуўся па баках. Здаецца, далёка індзейцы-палівальшчыкі.
— А… — толькі раскрыў я рот, а Міхась як тупне нагою: маўляў, маўчы. А сам не ведае, якая небяспека нам пагражае. Як жа расказаць яму пра гэта? Хіба на пяску напісаць?
Але напісаць я не паспеў. Высокія дзверы ў доме адчыніліся, і мы ўбачылі Кляйна.
— Заходзьце, дарагія госцейкі,— гучна сказаў ён.
Мне здалося, што гэтае «дарагія госцейкі» ён вымавіў са здзекам. Ды асабліва разважаць і думаць не было калі.