51762.fb2
Ён устаў, крыху пакульгаў па паляне, а пасля, як вецер, панёсся на мяч.
— Што будзе! Што будзе! — закрыла твар рукамі Іра.
— Галаву ён сабе скруціць, — прамовіў Сяргей.
Сяргей як у ваду глядзеў. Цмок з разгону наступіў нагою на мяч і, нязграбна выгнуўшыся ў паветры, бразнуўся вобзем. Ажно лісце з дрэў пасыпалася.
— Костачкі! Бедныя мае костачкі! — застагнаў.
— А ты з намі хацеў дужацца, — з пагардаю прамовіла Аня. — Малодшага брата не адолееш.
— Хто вы?
— Мы дзеці Пакацігарошка, — кажу. — Таго самага, які цябе па самыя вушы ў медны ток увагнаў.
— Я тады в-вылез з м-меднага току. Не бу-бу-бу…
— Чаго разбубукаўся? — сказаў Дзіма. — Хопіць табе добрых людзей на дарозе запыняць.
— Не бу-бу-бу… Не буду. Я ў самы г-гушчар уцяку.
Падхапіўшыся, Цмок панёсся ў лес. Толькі пяткі заблішчалі.
— А я думала, што ён нас у рабства забярэ, — прызналася Іра.
Дзіма ўзяў у рукі мяч, пагладзіў яго, як жывога:
— Малайчына браток. Выратаваў нас.
Вярнуліся мы на сцяжынку, хацелі далей ісці, ды Сяргей Мазоль заўпарціўся:
— Надакучыла па лесе бадзяцца. Казачныя героі ні стуль ні ссюль вылазяць. Не падабаюцца яны мне. Усё. Не пайду далей.
Сеў на пяньчук і пазяхае.
— А ты хіба лепшы за гэтых казачных герояў? — накінулася на яго Аня. — Аброс двойкамі, як дзед барадою.
— Калісьці выпраўлю, — круціць носам Сяргей. — А цяпер пасяджу. Штосьці на сон морыць. Думаю, што і мяне Баба Яга зачаравала.
— Баязлівец ты, — не вытрымала Іра. — Цябе Цмок так напалохаў, што, мабыць, ажно лыткі трасуцца.
«Ажно лыткі трасуцца…» Гэткага мы яшчэ не чулі. Малайчына Іра. Так яму і трэба.
— Я баязлівец? — засоп у нос Сяргей. — Ты сама баязліўка! Хто ўсю дарогу стогне ды вохкае? — І Сяргей, перакрыўляючы Іру, тоненька запішчаў: — Ой, баюся! Ой, страшна!
Мы думалі, што Іра, як звычайна, пакрыўдзіцца, заплача. Відаць, хацела заплакаць, ужо і ніжняя губа задрыжала, ды стрымалася.
— Я баялася. Раней баялася. Вечарам адна заставацца ў хаце баялася, мышэй баялася. А цяпер я амаль не баюся. І хутка зусім не буду баяцца. Я хачу, каб нашы настаўнікі прачнуліся, каб школу не закрывалі. А ты…
— Ну, хопіць, — не даў ёй дакончыць Сяргей. — Рассакаталася, як сарока на гняздзе.
І першым пакрочыў па сцяжынцы. Мы пайшлі за ім. Спрэчка закончылася нечакана, як і пачалася. А магло б быць горай.
Сцяжынка вяла праз маладзенькі сасоннік. Свяціла сонца, на душы было лёгка і радасна. І ісці было лёгка. Сцяжынка спускалася з узгорка — толькі ногі перастаўляй.
Нечакана яна павярнула налева, і мы ўбачылі такое, што міжволі прымусіла нас спыніцца.
Пры студні, прыкуты заіржавелымі ланцугамі, сядзеў вялізны калматы леў. А яму з ручая, які цёк непадалёку, людзі насілі вёдрамі ваду. Адзін нясе ваду, а астатнія адпачываюць, на сонейка пазіраюць. Пасля той, хто прынёс, другому вядро аддае, садзіцца, на сонейка пазірае. А леў ажно на заднія лапы становіцца, людзей падганяе:
— Піць хачу. Хутчэй. Піць…
— З якой яны казкі? — спытаўся Дзіма Клімовіч.
— Ды з той самай, адкуль і тры браты, — кажу. — З казкі «Бацькаў дар». Там так пра гэта гаворыцца: «Ёсць у адным царстве, у адной краіне, за сінімі марамі, за высокімі гарамі леў. Сядзіць ён пры студні, дванаццаццю ланцугамі прыкуты. А яму, як дзень, так ноч дванаццаць работнікаў ваду са студні цягаюць, леў усю яе выпівае і ўсе хваробы і з народу, і са скаціны ў сябе ўбірае».
— А чаму яго пояць дзевяць работнікаў, а не дванаццаць? — спыталася Аня.
Прыгледзеўся я. І праўда: не дванаццаць, а дзевяць. Дый ваду чамусьці не са студні цягаюць, а з ручая. Штосьці тут не так.
— Трох работнікаў леў з'еў, - сказала Іра. — Самых лянівых. Ён хутка і астатніх з'есць. Вунь як павольна соваюцца. Працуюць як мокрае гарыць.
— Зараз даведаемся, што ў іх здарылася, — кажу. Мы спусціліся ўніз і падышлі да работнікаў.
— Добры дзень, — павіталіся.
— Дзень добры, — пачулі ў адказ.
— А чаму ўдзевяцёх працуеце? — пытаюся.
— Тры браты з намі ваду насілі, - сказаў работнік, да самых вачэй зарослы чорнаю барадою. — Папрасіліся, каб па арэхі пусцілі. Мы, вядома, пусцілі, думалі, што і нам прынясуць. А яны як пайшлі зранку, дык як у балота праваліліся. Не ведаем, ці дачакаемся.
«Цяпер іх сюды і бізунамі не загоніш», — падумаў я. Ды не сказаў пра гэта работнікам. Навошта людзям душу расцвельваць? Яны і так як сонныя поўзаюць.
— Са студні ваду бралі б, — кажу. — Са студні бліжэй.
— Пустая. Няма вады ў студні. Усю леў выпіў. Там цяпер толькі жабы крумкаюць.
— Дзядзька, — падышоў бліжэй Андрэй, — адвязалі б вы гэтага льва. Чаго ён сядзіць, як сабака на прывязі? Няхай сам ваду піў бы.
— Трэба, каб мы насілі. Леў ваду з ручая выпівае і ўсе хваробы і з народу, і са скаціны ў сябе ўбірае. Сама Баба Яга нам так сказала.
Баба Яга сказала… Вось паскудніца. І сюды дапяла. І гэтых цёмных людзей узбаламуціла. Ад сям'і адарвала, ад зямлі. Хоча, каб усё наадварот рабілася. Нездарма спявала, што ўвесь свет перакруціць.
— Дзядзька, дзе Баба Яга жыве? — пытаюся.
— Усё ходзяць, усё пытаюцца, — няласкава прамовіў барадаты работнік. — А нам рабі. Тысячу гадоў ільва поім, ніяк не напоім.