- І ад рамонкаў, і ад валошак не адмовілася б. Што скажаш, Іванавіч?
Іванавіч чамусьці да нас падышоў:
— Скажыце свайму дырэктару, што заўтра я сам каня прывяду. Сам і агарод узару. Вось так.
Абняла цётка Маня Іванавіча і, як і нас, у шчаку пацалавала. Пачырванеў Іванавіч, як рак, а жанчыны ў далоні як запляскаюць. Напэўна, рэха аж да вёскі дайшло.
Невядома, колькі яшчэ тут так цалаваліся б, абдымаліся б, калі б не заўважылі, што насупраць акна легкавая машына спынілася.
Усе жанчыны да акна кінуліся, а Іванавіч скамандаваў:
— Бабы, каб ціха было. Невядома, хто да нас прыехаў.
— Гэта карэспандэнт з газеты, — паведаміла Аня. — Ён будзе даярак фатаграфаваць.
Быццам бомба ў пакоі разарвалася. Замітусіліся жанкі, завойкалі:
— Ой, прычоску зрабіла б, каб ведала!
— Ой, няўжо ў газеце будзем?
— Ой, пабягу хоць новую кофту адзену!
— Пойдзем, — шапнуў я Дзіму і Ані.
Мы непрыкметна выбраліся з пакоя і ва ўсе лапаткі дамоў.
Цэлых паўдня мы ў школе хадзілі як героі. Аднакласнікі з зайздрасцю пазіралі на нас, а малыя здалёку віталіся, быццам з правяраючымі. Нават дырэктар школы Анатоль Лукіч нас пахваліў: «Малайцы! Ініцыятыўна дзейнічалі. Так і далей трымайце». Пасля такой пахвалы мы маглі б горы звярнуць. Каб толькі нам іх паказалі.
А загадчык фермы Іванавіч стрымаў сваё слова. Рана-раненька ў школу прыехаў і агарод узараў. Яшчэ і «дзякуй» сказаў Анатолю Лукічу на развітанне. Сам узараў, сам падзякаваў. Арыгінальна выйшла? Па-мойму, вельмі арыгінальна. Такое не часта здараецца.
Што яшчэ запомнілася мне? Ага, у гэты дзень я ажно тры пяцёркі атрымаў. Можна сказаць, толькі іх для поўнага шчасця не хапала.
А пасля паўдня ўсё шыварат-навыварат пайшло. Здарылася такое, што як снег на галаву.
Пачыналася так. Выйшаў я на вуліцу і бачу: Дзіма барана на вяроўцы цягне. Баран упіраецца, а Дзіма валачэ.
— Куды ты яго цягнеш? — пытаюся.
— На выган. — Так позна?
— Маці хацела пастрыгчы яго, ды ножны не знайшла. Закінула кудысьці. Загадала, каб на пашу завёў. Здурнеў, у хляве стоячы — назад ірвецца.
— Дапамагчы? — пытаюся. — Потым у футбол пагуляем. Хлопцы сёння на школьным стадыёне збіраюцца.
— Я даў сабе слова, што сам зацягну. Пачакай мяне тут.
Пацягнуў Дзіма барана, як санкі, за сабою, а я па вуліцы ад плота да плота хаджу, чакаю, калі вернецца.
Дачакаўся нарэшце. Падышоў Дзіма да мяне, выцер узмакрэлы лоб:
— Гэтага барана хоць у воз запрагай. Сем патоў сышло, пакуль завёў.
Толькі сказаў ён так — мой брат Міколка бяжыць.
— Дзіма, — крычыць здалёку, — твой баран ашалеў.
Мы, як пачулі гэткае, насустрач Міколку.
— Ты што пляцеш? — накінуўся Дзіма на Міколку. — Я свайго барана нядаўна на выган завёў.
— Ты завёў, а ён ашалеў.
— Жартачкі строіш? — схапіў Дзіма Міколку за каўнер.
— Дзіма, пусці яго, — заступіўся я за брата. — Твайго барана, напэўна, шалёны сабака ўкусіў.
— Не, — прагаварыў Міколка, — ён вядро сабе на галаву надзеў.
— Гм, — хмыкнуў Дзіма, — хлусіш.
— Я не хлушу. Надзеў твой баран вядро на галаву і па балоце гойсае. Авечкі ўцякаюць ад яго. Яны таксама як ашалелі ад страху. Твайго барана мужчыны ловяць.
— Дзіма, пабеглі на выган, — сказаў я. — Паглядзім, што там робіцца.
Міколка не хлусіў. Збіўшыся ў гурт, па выгане насіліся авечкі. Яны бляялі так, што хоць вушы затыкай. За імі імчаўся Дзімаў баран. На галаве ў яго было надзета іржавае вядро. Воселкам яно зачапілася за рогі, закрыўшы яму вочы. За бараном, рассыпаўшыся ланцугом, часалі мужчыны.
Некалькі хвілін мы стаялі як у здранцвенні.
— Міхась, трэба яго злавіць, — крыкнуў Дзіма.
Я, доўга не думаючы, кінуўся напярэймы.
— Бэ-э-э, б-э-э, — забэкаў, падклікаючы барана.
Баран раптам павярнуўся — і проста на мяне. Са ўсіх чатырох. Уяўляеце? Ляціць з вядром на галаве, нібы жывы таран.
— Лаві, - галёкнуў Дзіма.
А я ходу. Бягу штосілы, і баран ззаду тупаціць, не адстае. Я яшчэ хутчэй прыпусціўся. І баран, здалося мне, хутчэй. «Калі не заб'е, то абавязкова пакалечыць», — думаю.
Наперадзе, як на тое гора, роў. Гэты роў меліяратары выкапалі. Даволі-такі шырокі роў. Метры на тры — тры з палазінаю. А магчыма, і болей. Ніхто не вымяраў яго шырыню. Вады ў рове зусім нямнога, але дно гразкае. Ступіш — і па калені правалішся. «Калі скачуся ў гэты роў, то з гразі не адразу вылезу, — думаю. — Дагоніць баран — і на галаву. Жывога месца не пакіне. Трэба пераскочыць. Няўжо не пераскочу?»
Заплюшчыў вочы — і як сігану! Усё-ткі пераскочыў! Стаю, зямлі пад сабою не чую. Радасна так радасна на душы!
А баран боўтаецца ў гразі, як шчупак. «Бэ-э-э, б-э-э», — бляе, заходзіцца. Падбеглі мужчыны, хуценька вядро з галавы знялі, выцягнулі небараку з рова.