- Тое мы павінны зразумець... - Урач вытрымала паўзу, чакаючы большай увагі пасажыраў, хоць большай яна і не магла ўжо быць - усе погляды ад пачатку прагна скіроўваліся на таго, хто пачынаў нешта казаць.
- Што зразумець? - умольна выгукнула нервовая жанчына, таксама ўзнялася са свайго месца. - Мне сёння трэба патрапіць у Мінск. Трэба, разумееце? І я нічога больш не хачу разумець. Што я павінна яшчэ ведаць?
- Тое, што мы - там! - жанчына паказала рукой у зад салона. - Мы там, засталіся на дарозе, - сказала яна спакойна, але няўмольна, так, як можа казаць толькі ўрач. - Не ведаю, згарэў наш аўтобус, ці не. Але той удар маланкі забіў нас усіх. Мы - мёртвыя! Мы ўсе па той бок жыцця. І мы не можам туды вярнуцца, не можам спыніцца. Нас ужо няма.
- Што-што? - патрос галавой дзелавы мужчына.
- Тое! Вось вам і пекла і рай - вось такія яны. Вось такі той свет, пра які мы так імкнуліся даведацца. Мы - у гэтым свеце, у свеце мёртвых. І нам усім так ехаць. Бясконца ехаць. І везці бясконца свае мары, думкі, свой боль, свае расчараванні, свае надзеі. Вы не паспелі нешта ў тым жыцці - шкадуйце цяпер аб гэтым тут. Вы некага пакрыўдзілі там і не папрасілі прабачэння - шкадуйце тут. Бясконца шкадуйце. Мы не пастарэем, не памром ужо, двойчы не паміраюць. Мы тут - вечныя. І вечныя будуць тыя пачуцці, з якімі мы селі ў аўтобус. Некаму вечна любіць, некаму вечна ненавідзець...
- Лухта! - выгукнуў мужчына. - Мы - ёсць, якія ж мы мёртвыя?
- Існуем не мы, а наша свядомасць. Яна памятае вобразы і стварае іх, - спакойна адказала жанчына. - Ужо колькі часу едзем - нехта захацеў піць? Некаму стала мулка? Наша фізічная абалонка - прыдумка мозгу...
- Якая такая прыдумка?!
- Самая простая, - стомлена адмахнулася жанчына. - Памацайце ў сабе пульс, прыкладзіце руку да сэрца... там нічога не б'ецца...
Услед за гэтымі словамі наступіла бадай што самая страшная хвіліна. Кожны мог праверыць на сабе...
- Карацей, скліфасоўскія, там станцыя хутка? - раздражнена спытаў хлопец, у якога закончылася піва. - Мяне смага мучыць, а вы тут пра поле нейкае... Вадзіцель, прыпыніся, блін, мне да ветру трэба...
Нехта нервова хіхікнуў. І гэта было адзіным адказам на голас хлопца.
- Баб, а я на ногі стаць магу!
Гэты радасны вокліч хлопчыка-інваліда нібыта страсянуў салон. На яго азірнуліся - а хлопчык і праўда стаяў між крэслаў, трохі прыгнуўшыся, бабуля побач бязгучна плакала і гладзіла абедзвюма рукамі яго ногі.
І тыя, хто не верыў - паверылі. Зразумелі. Усвядомілі.
- Так нельга... так немагчыма... Не, я не магу памерці! Я не магу! Не магу!!!
Нервовая жанчына з непрыгожым худым тварам біла сваёй сумачкай сябе па каленях і крычала.
- Мы ўсе не можам памерці! - заўважыў Антось. - І я не магу. Не магу, таму што не зрабіў, не дарабіў, не здолеў, не паспеў, - адчай прарваўся ў яго голасе. - І жонка засталася...
Жанчына павярнулася да яго - вочы яе, глыбока запалыя, у цёмным паўкружжы ценяў блішчэлі слязьмі.
- У мяне... У мяне памірае дачушка. Нямецкая клініка згадзілася прааперыраваць. Два месяцы мы збіралі грошы. 25 тысяч долараў ляжыць у маім электронным кашальку. Я еду каб вывесці іх. І не змагла, я не змагла....
- Дык... нехта выведзе, - паспрабаваў супакоіць Антось жанчыну.
- Не зможа! Ніхто не зможа! - жанчына зноў біла сваёй сумачкай сябе па каленях. - Гэта ж мой кашалёк у Сеціве! Ніхто, акрамя мяне, не ведае пароля. Ключы ад кашалькоў вось, у сумачцы, на флэшцы... Божа, што ж ты так караеш маю донечку! Яна ж не вінаватая ні ў чым!..
- А... муж? - асцярожна спытала жанчына-ўрач.
- Збег... Збег наш татачка, як толькі дыягназ выставілі... Я не магу, мужчыны, ну прыдумайце ж што-небудзь! Нельга мне забіраць з сабой гэтыя грошы! Я ж забіваю дачку. Ёй жа толькі 7 гадочкаў, Божа! Ты чуеш, ці не? Што ж мне брахалі папы ў цэрквах? Дзе ты, Бог? Дзе той твой свет, дзе вароты і Пётр?
- Супакойцеся, - мякка, але настойліва сказала жанчына-ўрач.
- Не супакойвайце мяне! - істэрычна закрычала жанчына, ў роспачы падхапілася і апынулася ля мужчыны з ноўтбукам.
- Ну выйдзіце, выйдзіце ў Сеціва, напішам пісьмо, я скажу паролі, перадам ключы!
Мужчына уздрыгнуў, сцяўся, быццам чакаў удару, і адчуваючы нейкую толькі яму зразумелую віну ў тым, што адбывалася, адказаў:
- Я магу выйсці ў Сеціва... Але...там таксама спыніўся час... для нас спыніўся... І... мне нічога не ўдаецца перадаць. Я пішу... а даныя не перадаюцца... Як быццам нас няма...
- Нас і няма. Нас няма для свету жывых, - катэгарычна паўтарыла свой вывад жанчына-ўрач. - А свет мёртвых не можа стасавацца са светам жывых.
- Ы-ы-ы-ы, - раптам завыла тоўстая жанчына, з нянавісцю павярнулася да свайго худога пасажыра, якога карміла нядаўна курыцай. - Праз цябе! Няўклюда! Бздыр! Ты нават машыну не здолеў купіць! Не змог навучыцца вадзіць! Праз цябе! Ўсё жыццё загубіла, што я бачыла? Тхор смярдзючы! 25 гадоў табе аддала, а што бачыла? У-у-у, смактун-крывасос!
- Праз мяне? - нечакана весела адрэагаваў мужчына. - Ты калі-небудзь лічыла мяне за чалавека, не кажучы ўжо пра мужчыну? Ты са сваёй мамай зрабіла з мяне свайго слугу - і ты хацела ад мяне нечага, вартага чалавека?
- От і пражыў пад спадніцай маёй! Хоць гэта мяне супакойвае!
- Ты ніколі не вызначалася сваім розумам, - з усмешкай працягваў мужчына. - Думаеш, калі ты не бачыш ува мне чалавека, то і ніхто не бачыў?
- Што-о-о? - разгублена акругліла вочы таўстуха.
- Тое. Усе гэтыя 25 гадоў у мяне была жанчына. Не проста жанчына - сям'я! Яна нарадзіла мне сына, і той ужо вырас. І прозвішча ён маё узяў. І мы былі шчаслівыя.
Таўстуха хапала ротам паветра, імкнулася нешта сказаць. Але мужчына не стаў чакаць, пакуль яна здолее выціснуць з сябе слова, устаў і загадаў ёй:
- Выпусці! Хоць памерлі мы разам, ды пасля смерці я з табой не буду!
І яна падхапілася мітусліва. Ён выйшаў і сеў на свабоднае месца ў заднім радзе.
- Эх, людзі... І мёртвым няма спакою, - ціха прагаварыла ўрач.
- А вы не занадта спакойныя? - з выклікам спытаў Антось.
- Усё нармальна, - ціха адказала жанчына. - Я ўдзячная Богу, што два дні таму мама памерла ў мяне на руках, і яе пахавала. Дачка замужам, сын заканчвае універсітэт. Муж - чалавек самастойны... Шкада, што яны будуць гараваць па мне. А так... я рабіла свае справы так, быццам была гатовая памерці ў любы дзень. За мной не засталося даўгоў, - горка ўсміхнулася жанчына.
- Ага, дзякаваць Богу... - скептычна пакрывіўся Антось. - Цяпер дакладна вядома пра мілыя казкі...
- У цябе не б'ецца сэрца, - павольна прагаварыла дзяўчына, што сядзела побач з хлопцам, паклаўшы яму галаву на грудзі.
Хлопец мякка пагладжваў яе па плячах, глядзеў за акно, дзе мільгацелі шэра-зялёныя плямы.
- Дык і выдатна, яно не забаліць, мне не стане блага, я не памру ад сардэчнага прыступу, - усміхнуўся хлопец. - У цябе ж вось таксама не б'ецца - а ты ж мяне кахаеш так, як і кахала, праўда?
- Праўда, - падняла галаву дзяўчына, усміхнулася. - Мы цяпер можам пачаць цалавацца - і будзем цалавацца вечна...
- Ага, - усміхнуўся і хлопец. - Пачнём?
Антось не вытрымаў - адчай стаў душыць яго. Гэта немагчыма! Яму трэба выжыць, яму трэба вярнуцца туды, хоць на хвілінку, хоць на імгненне! Ён павінен сказаць Алене, што ў яго кампутары у асобнай папцы пад назвай "Рознае" ляжыць яго аповесць - аповесць яго жыцця. Ён павінен перадаць дэтэктыў заказчыку, атрымаць грошы і аддаць іх жонцы. Яна ж у доўг ужо набрала у гандляроў, што разносяць розныя шмоткі прама па рабочых месцах, ён павінен папрасіць прабачэння за тое, што не здолеў зрабіць яе шчаслівай...