- Цi ведаеш ты пана Фэмеля?
- Ведаю, - адказаў Гуга.
- А яго нумар тэлефона?
- Ведаю.
- Тады зрабi мне ласку i тэлефануй яму праз кожныя паўгадзiны; калi ён адзавецца, скажы яму, што яго хоча бачыць пэўны спадар Шрэла.
- Добра.
- Я не ўпэўнены, што ў тым месцы, куды мне трэба, ёсць тэлефонныя кабiны, iначай я б паспрабаваў дазванiцца сам. Цi запомнiў ты маё прозвiшча?
- Спадар Шрэла, - сказаў Гуга.
- Добра. Каля паловы сёмай я затэлефаную сюды i спытаю цябе. Як тваё iмя?
- Гуга.
- Дзякуй, Гуга.
Ён падняўся i зiрнуў зверху на Нэтлiнгера, якi акурат браў з талеркi чарговы кавалак паляндвiцы.
- Мне вельмi шкада, - сказаў Шрэла, - што ты глядзiш на мой бязвiнны ўчынак як на акт помсты. Я нiводнай хвiлi не думаў пра помсту, але ты павiнен зразумець, што я зараз хачу пайсцi адсюль; у мяне няма ахвоты занадта доўга заставацца ў гэтым гасцiнным горадзе, а мне сёе-тое яшчэ трэба тут зрабiць. Але ж дазволь яшчэ раз нагадаць табе пра тыя спiсы...
- Вядома ж, у любы час я гатовы прыняць цябе, дома цi на службе, як ты схочаш.
Шрэла ўзяў з кельнеравых рук акуратна абвязаны белы скрутак, даў кельнеру на чай.
- Тлушч не будзе праходзiць, шаноўны пане, - усё запакавана ў цэлафан i пакладзена ў нашу фiрмовую "кардонку на пiкнiкi".
- Да пабачэння, - прамовiў Шрэла.
Нэтлiнгер, крыху падняўшы галаву, адказаў:
- Да пабачэння.
- Вядома ж, - тлумачыў Ёхэн якраз у гэтай хвiлi, - i потым вы ўбачыце шыльду: "Да рымскiх дзiцячых магiлак"', там адчынена да восьмай i, калi робiцца цёмна, уключаецца асвятленне, шаноўная панi. Няма за што... дзякуй.
Ён, накульгваючы, выйшаў з-за бар'ера i падышоў да Шрэлы, якому служка ўжо быў адчынiў дзверы.
- Пане Шрэла, - сказаў ён, - я зраблю ўсё, каб даведацца, дзе можна знайсцi пана доктара Фэмеля; сёе-тое я ўжо высветлiў у Кронэравай кавярнi; а сёмай там адбудзецца сямейная ўрачыстасць у гонар старога пана Фэмеля; там вы яго напэўна ўбачыце.
- Дзякуй, - адказаў Шрэла, - вялiкi дзякуй.
Ён ведаў, што даваць на чай тут было б не да месца; усмiхнуўшыся старому, ён выйшаў праз дзверы; яны крутанулiся i неўзабаве сталi на месца, у абабiтыя лямцам пазы.
8
Аўтабан па ўсёй яго шырынi быў перагароджаны цяжкiмi шчытамi; мост, якi некалi злучаў у гэтым месцы абодва берагi ракi, быў разбураны: раўнютка адсечаны выбухам ад прычалкаў, iржавыя, разбэрсаныя на канцах кавалкi тросаў звiсалi з пiлонаў; шыльды трохметровай вышынi абвяшчалi тое, што хавалася за iмi, - "СМЕРЦЬ"; скрыжаваныя косткi, у дзесяць разоў пагрозлiва павялiчаны чэрап, намаляваныя асляпляльна белай фарбай на густа-чорным фоне, перасцерагалi навочна тых, каму надпiсу было замала.
На гэтай мёртвай дарозе руплiвыя вучнi аўташкол вучылiся пераключаць хуткасцi, прывыкалi да iмклiвай язды, мучылi каробку перадач, даючы заднi ход, рабiлi павароты ўлева i ўправа, прывыкаючы да гэтых паваротаў; па тым насыпе, што цягнуўся ўздоўж пляцовак для гольфу памiж невялiкiмi гародчыкамi, шпацыравалi таксама добра ўбраныя жанчыны i мужчыны, выраз твараў якiх сведчыў, што працоўны дзень скончыўся; яны iшлi наўпрост да берага, да пагрозлiвых шыльдаў, за якiмi хавалiся i, здавалася, пасмiхалiся са смерцi сцiплыя баракi будаўнiкоў; з-за слова "СМЕРЦЬ" цягнуўся ўвысь сiнi дым ад пячурак, на якiх начныя вартаўнiкi падагравалi стравы ў рандэлках з вушкамi, падсмажвалi хлеб; ад жару гэтых пячурак яны скручанымi паперкамi прыпальвалi свае пiпкi. Нязграбна-шыкоўныя сходы ацалелi, не былi разбураныя, i цяпер, цёплымi летнiмi вечарамi, iх выкарыстоўвалi пад сядзенне стомленыя падарожнiкi; з дваццацiметровай вышынi яны маглi адсюль назiраць за тым, як iдуць работы: нырцы ў жоўтых камбiнезонах павольна апускалiся ў ваду, падводзiлi петлi кранавых тросаў да бетонных i жалезных абломкаў моста, i краны выцягвалi на паверхню сваю здабычу, з якой абцякала вада, грузiлi гэтую здабычу на баржы. На высокiх рыштаваннях i хiсткiх памостах, высока каля пiлонаў у "бацяновых гнёздах" рабочыя зварвалi блакiтнымi блiскавiцамi зварачных апаратаў трэснутыя сталёвыя бэлькi, пагнутыя нiты, разразалi разбэрсаныя кавалкi тросаў; слупы-быкi з iх бакавымi апорамi стаялi ў паўнаводнай рацэ, нiбы пустыя вароты, утваралi рамку пад гектар блакiтнай пустэчы; сiрэны падавалi сiгнал: "Рэчышча свабоднае", "Рэчышча занятае"; чырвоныя, зялёныя агнi; ланцугi баржаў везлi вугаль i драўнiну адсюль туды i адтуль сюды.
Зялёная рака, весялосць, пакатыя берагi, парослыя лазою, блакiтныя блiскавiцы каля зварачных апаратаў; натрэнiраваныя мужчыны, натрэнiраваныя жанчыны з сур'ёзнымi тварамi, паклаўшы на плечы гольфавыя кii, хадзiлi па бездакорным мурагу ўслед за мячыкамi - васемнаццаць ямак; з гародчыкаў падымаўся дым; лiсцё бабоўнiку, гарозу, старыя слупкi плота ператваралiся ў дым, на небе ён маляваў вясёлыя завiткi, што былi падобныя да эльфаў у мадэрнавым стылi, па-барокаваму скручвалiся, а потым у надвячоркавым небе рвалiся, робячыся знявечанымi фiгурамi - пакуль верхавы вецер не раздзiраў iх на шматкi i не зганяў iх да самага далягляду; дзецi, што гойсалi на самакатах, перакульвалiся на пасыпаных грубым жвiрам паркавых сцежках, разбiвалi сабе да крывi локцi ды каленкi i паказвалi напалоханым матулям свае драпiны i раны, прымушаючы матуляў даваць абяцаннi купiць лiманаду, купiць марожанага; парачкi закаханых, што трымалiся за рукi, цягнула да набярэжных хмызоў, дзе даўно ўжо знiклi сляды паводкi: чарацiны, коркi, бутэлькi i гуталiнавыя бляшанкi; шкiперы сыходзiлi па хiсткiх трапах на бераг, у жанчын у руках былi гаспадарчыя торбы, а ў вачах - упэўненасць; бялiзна лапатала над вышараванымi баржамi ад вячэрняга вятрыскi; зялёныя нагавiцы, чырвоныя блузкi, асляпляльна-белыя прасцiрадлы па-над густою чарнатой свежай смалы, што блiшчала, нiбы японскi лак; кавалкi моста раз-пораз вынырвалi з вады, пакрытыя глеем i багавiннем; за ўсiм гэтым была вiдаць шэрая зграбная постаць Святога Севярына, а ў кавярнi "Бэльвю" стомленая кельнерка, вымавiўшы: "Пiрожных з крэмам болей няма", - абцерла пот з грубаватага твару i пачала мацаць у скураной сумцы, шукаючы дробных грошай.
- ...Ёсць толькi яшчэ пясочныя... не, марожанага таксама болей няма.
Ёзэф выставiў далонь па дробныя грошы, засунуў манеткi ў кiшэню штаноў, а купюру - у верхнюю кiшэню кашулi; потым ён павярнуўся да Марыяны i расстаўленымi пальцамi правёў па яе цёмных валасах, каб скiнуць з iх рэшткi чарацiнак, пасля гэтага абтрос пясок з яе зялёнага швэдара.
- Ты ж гэтак радаваўся сённяшняй урачыстасцi, - сказала яна, - што такое здарылася?
- Нiчога не здарылася, - адказаў ён.
- Я ж адчуваю: штосьцi змянiлася!
- Змянiлася.
- I ты не хочаш мне пра гэта сказаць?
- Пазней скажу, - адказаў ён, - можа, праз колькi год, а можа, i неўзабаве. Hе ведаю.
- Цi гэта мае дачыненне да нас абаiх?
- Hе.
- Сапраўды не?
- Hе.
- Да цябе аднаго?
- Ага.
- Значыць, да нас абаiх.
Ёзэф усмiхнуўся:
- Натуральна, раз я маю дачыненне да цябе.
- Нешта дрэннае?
- Ага.
- Гэта неяк звязана з тваёй працай?
- Звязана. Дай мне твой грэбень, але не круцi галавою; маленькiх пясчынак рукамi я не павымаю.