Яму дазволiлi жыць разам з iмi, яны чакалi грошай, ушчыльняючы час гарэлкай, тэлевiзарам, картамi. Адзiн толькi Хрыпаты Голас час ад часу запiсваў у сшытку выдуманыя, а можа, праўдзiвыя баявыя гiсторыi. Валера адпачыў пасля падвала, але ўважлiва аглядаў памяшканне, выгляд з акна, натаваў у памяцi цыкл дзяжурстваў сваiх вартавых. У чацвёртую ноч пасля добрай папойкi Валера ляжаў у ложку толькi ў майтках, побач на падлозе i на канапе спалi тыя. Храплi як на вышках. Яму закарцела ў туалет, i ён цiхенька пакiнуў пакой. На кухнi спаў чацвёрты ахоўнiк. Таксама ў сцельку. Тады маланкава мiльганула думка пра ўцёкi.
Не доўга думаючы, схапiў першыя выпадковыя боты, штаны i свiтар. З-за камоды ў калiдоры ўзяў сшытак з нататкамi i сваю малую сумку, у якой, як выявiлася пазней, не аказалася ягоных дакументаў. I сам здзiвiўся, як лёгка далося пакiнуць памяшканне. Пот страху, напруга i адчуванне соннай нерэальнасцi - усё гэта выштурхнула яго з дома, па лесвiцы якога ён босы збег некалькi паверхаў унiз, бадай, хутчэй чым самы сучасны лiфт.
У кустах апрануўся i рушыў наперад. Праз некалькi кiламетраў шалёнага бегу ў бок цэнтру горада натрапiў на мiлiцэйскi патруль. I тут успомнiў словы бандытаў, якiя папярэджвалi яго, што ўсюды маюць знаёмых i дастануць яго з самай цёмнай i глухой нары. Калi б яго цяпер затрымала мiлiцыя, ён не мог б растлумачыць, што i навошта ён тут робiць. Ён завярнуў у цёмную падваротню i перачакаў, калi святло аўтамабiльных фараў аддалiцца. Потым зноў рушыў да цэнтра.
Непадалёк ад вакзала чарговы патруль мiлiцыi. Сеў на лаўку ў кустах. Развiднялася. Аслабелы ён абапёрся i на хвiлiну заснуў. Разбудзiў яго смурод. Побач на лаўцы сядзеў бомж. Тыповы расейскi бяздомнiк са смярдзючым дыханнем, дзiкiмi вачыма i зарослым, як у яго, тварам. Не была гэта прыемная сустрэча. Але Валера адразу знайшоў у чалавеку прыязную душу. Разгаварылiся. Бомж быў малдаванiн. Але не жыў там з самага дзяцiнства. Працаваў на будоўлях Сiбiры цеслем. Потым спёкся на нейкiм крадзяжы, адсiдка, потым - без даху, без працы, дурная прывычка выпiваць з самай ранiцы. А на гэта час-парою трэба быць пры валюце. Хоць пару рублёвак. Так вось i бадзяецца па ўсiх былых саветах. I ў Вiльнi быў, але яшчэ да таго, як шчыльна зачынiлi гранiцу. Падарожнiчае ў таварняках. Дасканала ведае, як i калi знайсцi адпаведны цягнiк. Ведае, што рабiць, каб не трапiць у рукi чыгуначнай мiлiцыi. Я прапанаваў яму, што забяспечу яму жратву ў знаёмых у Кiеве, калi дапаможа мне дабрацца туды. Той падумаў. Згадзiўся, але на Кiеў цягнiк будзе толькi заўтра ноччу альбо паслязаўтра. Бо пачалi вазiць збожжа. Гэта добрыя вагоны. Цяпло, суха i лёгка схавацца.
Бомж прапанаваў яму супу на сняданак у сталоўцы ў манашак каля царквы. Валера не памятае, каб калi еў смачнейшы булён. Цудоўныя праваслаўныя паслушнiцы ў доўгiх шэрых спаднiцах шчыруюць у садзе. Валера падрадзiўся дапамагчы ў працы ўзамен за начлег у сцёбцы. Яго новы прыяцель таксама прыстроiўся. Праз два днi цяжкай працы i добрага пакормнага харчу яны знiклi ў пашчы ночы.
Падарожжа ў збожжавых вагонах сапраўды было не з самых горшых. Адна толькi бяда. Пропадзь насякомых, мышэй i нейкiх пачварных аваднёў, якiх i назваў не ведаў. Збожжа аднекуль з Казахстана. Бруднае, месцамi вiльготнае. Багата будзе гарэлкi. Вядома, украiнскай - гарнай.
У Кiеве знаёмыя як толькi ўбачылi яго ў кампанii з бамжом - за галаву схапiлiся, падумаўшы, што ўжо цi не канец з iм. Доўга i блытана тлумачыў iм, як трапiў ва ўсю гэтую авантуру. Не вельмi верылi. Але накармiлi, далi апрануцца i грошай на бiлет. Тады толькi рашыўся рызыкнуць на паездку ў Менск. Натуральна, праз зялёную гранiцу. У Менску ў летувiскiм консульстве заявiў пра згублены пашпарт i да ранiцы будзе чакаць якога-небудзь дублiката. Але баiцца вяртацца ў Вiльню.
У яго цёмна-зялёных вачах праз хвiлiну зноў праблiснуў страх. Быццам уся вывергнутая з сябе гiсторыя яшчэ глыбей дала яму ўсвядомiць, што нават тут ён не можа адчуваць сябе ў бяспецы. Марк адчуў гэты настрой i адразу прапанаваў яму кватэру сваёй цёткi ў Рызе. Можа паехаць туды хоць заўтра i сядзець там хоць паўгода.
Мы выпiлi яшчэ крыху i, заўважыўшы стомленаасць як самой гаспадынi, так i госця, рашылi развiтацца. Паехалi да сябе ў сяло, г.зн. у цэнтр Менска. Было ўжо позна. Калi Марк павольна наблiжаўся да яркага лiхтара каля нашага дома, я папрасiла, каб скiнуў хуткасць. Мужчына ў зялёнай куфайцы, схiлiўшыся да распраўленай на табурэце бляхi, разграбаў нейкiя дробныя каменьчыкi. Што ён такое робiць. Марк усмiхнуўся i пацiснуў плячыма.
XXX
На другi дзень Марк забраў Валеру, каб везцi ў Рыгу. Было далёка папалуднi, пятнiца, канец траўня. Цяпло i сонечна. У такi час я не люблю, а нават i не магу ўседзець дома. Рашыла ўзяць кнiжку i пачытаць у скверы ў цэнтры горада. Тлум шэрых мяхоў, што вярталiся з працы, перакiдваўся з аднаго боку вулiцы на другi. Я назiрала за гэтым гармiдарам вялiкага горада з дзiўным пачуццём iронii i пагарды да працы, iхнiх высiльванняў, iх клопатаў i хваравiтай грымасы незадаволенасцi на тварах.
Нарастала адчуванне нейкай сумесi бунту i эратычнага хвалявання. Пiва ў бляшанцы, якое я прынесла з сабою ў сумцы, пачало знiкаць у прорве цела. Узбуджанасць расла далей, а з ёю i адлегласць да канкрэтыкi гэтага свету.
Як на доказ гэтага настрою - перад маiмi вачыма на суседняй пад'езнай да праваслаўнага кафедральнага сабора вулачцы тры тоўстыя кабеты ў апельсiнавага колеру камiзэлях шчыруюць над цыраваннем выбоiнаў у асфальце. Стаяць з шуфлямi за апушчаным бартом грузавiка, з якога сплывае асфальт. Кабеты раскiдаюць аблепленымi шуфлямi чорныя кавалкi гарачай масы ў дзiркi. Побач абаперты аб лiхтарны слуп мужчына таксама ў камiзэлi. Рукi глыбока ў кiшэнях штаноў з разношанымi каленямi. Прыглядваецца да кабет, кiдае iм нейкiя заўвагi i час ад часу паказвае далоняй месца, куды трэба падсыпаць, дзе падраўняць, паправiць. Калi гара скiнутага з грузавiка асфальту знiкае ў дзiрках дарогi, мужчына з-пад лiхтара ўскоквае ў кабiну катка, якi стаiць побач. Над дашкам машыны пыхкае хмара дыму. Каток ушчыльнае стынучы асфальт. Кабеты перамяшчаюцца метраў на дваццаць далей, куды пад'язджае чаговы грузавiк з чарговай порцыяй гарачай чорнай масы.
Нешта мяне ўнутрана раздражняла. Усе карцiны са струджанымi i "вызваленымi" жанчынамi, якiх удосыць нагледзелася ў Менску, я датуль прымала абыякава. Жанчыны - вадзiцелькi трамваяў i тралейбусаў. Магутныя матроны на шпацыры з мужчынамi-карантышамi.
Мужчыны - гэта худыя зарослыя здыхлякi з перапалоханымi вачыма, якiя вечарамi ў пасцелi гiнуць у фалдах тлушчу сваiх заможных матронаў. Яны здатныя на ўсё. Размашыста тынкуюць фасад камянiцы на вачах у людзей, ускокваюць на дах тралейбуса, каб сцягнуць вяроўкай пантограф i ступаюць у шкарпэтах па гарачым бляшаным даху. Раззяўленыя вусны пасажыраў уцягваюць рэшткi паветра ў перапоўненай нутробе машыны. Бязвольна чакаюць, як статак транспартаванага быдла. Думаюць толькi, каб дабрацца дадому, пралезцi сярод гораў друзу i пяску, знiкнуць у лесвiчнай клетцы i захлопнуць за сабою абабiтыя дэрмацiнам дзверы прасмердлага гнiлою капустаю памяшкання.
Нянавiсць да бязволля i безруху гэтага свету, прыдуманага мужчынамi, якiя даўно павымiралi ад сiфiлiсу, спiлiся альбо загiнулi на вайне, нарастала ўва мне i вырывалася з-пад кантролю. Раптам так я ўбачыла, што астатнi свет - гэта дзецi мужчынскага полу, выпаўзнi з голенымi галовамi, альбо квадратныя, разапселыя чыноўнiкi без душы, без вачэй, без мазгоў. Часцей прапiтыя наскрозь, чым свядомыя свайго глыбокага заняпаду.
Пiва зрабiла сваё, але на шчасце я не страцiла да канца памяркоўнай стрыманасцi ў ацэнцы беларускага свету. Нейкi скураны байкер з грукатам праляцеў па плошчы, як анёл - вястун надзеi. З гэтага мне хапiла аптымiзму, каб устаць з лаўкi i пакiнуць плошчу. Наважылася пайсцi ўбок Траецкага прадмесця мiма праваслаўнага сабора, унiз. Перайшла вулiцу. Па той бок псеўдастарамесця. Мёртвая частка горада, адкрытая ў сямiдзесятыя гады i пазней, якою мелася адшкадаваць сабе атмасферу разбуранага Менска. Бульвар над каналам. Iду да помнiка, прысвечанага загiнутым салдатам афганскай кампанii. На канале выспа - называюць яе выспай слёз, i там нядаўна збудавана каплiца-звон з жанчынамi ў чорных жалобных хустках, якiя лямантуюць вакол яе.
Пад'язджаюць кавалькады машын, шлюбныя карагоды. Малодухi ў начосах, цокаючы высокiмi абцасамi, у белых вэлюмах i сукенках нясуць кветкi, каб пакласцi iх пад помнiкам-маўзалеем. Помнiк гэты - балючы след савецкага сiндрому "адказнасцi" за грамадскую справядлiвасць у свеце. Але найбольш уражвае прывязанасць да традыцыi ўскладвання кветак да помнiкаў. У нас у Польшчы гэтага няма. Ну, хiба што маладыя едуць на моглiцы аддаць пашану нябожчыку бацьку цi мацi. А тут у карагодзе вайсковых учтаў жанчына робiцца падданай рытуалу ваенных завядзёнак. Дакляруе свой удзел у чыста мужчынскiм вайсковым жыццi, беручы за яго адказнасць i на сябе.
Узгадалася ашмянская гiсторыя, расказаная мне кiмсьцi ў Менску. Тамтэйшы ксёндз угаворваў маладых, каб замест да помнiка "адзiнага сапраўднага абаронцы айчыны" ездзiлi на цвiнтар. Калi ўжо iм мусова недзе пакласцi тыя кветкi. Бо гэта ж не каталiцкая традыцыя. Праз некалькi тыдняў яго выклiкалi ў гарадскую ўстанову i параiлi не соваць носа ў дзяржаўнае проса. Вiдаць, уладам забалела, што можна ставiць пытальнiк пад шмат якiмi фiгурацыямi iх iдэалагiчнай рыторыкi. У доўгай размове з чыноўнiкам ксёндз патлумачыў, што хрысцiянiн не можа аддаваць пашаны помнiкам. А гэты помнiк у цэнтры Ашмянаў не звязаны з нiякай смерцю, цi месцам пахавання. Праз некалькi тыдняў яго зноў выклiкалi, i той самы прадстаўнiк улады ветлiвенька пытаецца ў яго, а што айцец пробашч сказаў бы, калi б яны перанеслi людскiя шчэнты з вайсковых могiлак пад помнiк. Ксёндз адрэагаваў толькi шакiраванай мiнай i пакiнуў справу без адназначнага адказу.
Якое ж было ягонае здзiўленне, калi ў першых днях верасня неспадзявана атрымаў запрашэнне на пасвячэнне адноўленага помнiка савецкаму салдату. Улады пастаралiся звыш меры пра новы iдэалагiчны падмурак. Выкапалi нейкiя парэшткi з вайсковых магiлаў на цвiнтары, арганiзавалi ўрачысты мiтынг пад помнiкам, на якi сагналi ўсе навакольныя школы i некалькi таксама амаль ужо мёртвых прамысловых прадпрыемстваў. На ўрачыстасцi сказалi некалькi важных патрыятычных прамоваў, а запрошаны праваслаўны "бацюшка" пакрапiў усё свянцонай вадой. Ксёндз не прыйшоў на ўрачыстасць, бо, як казаў пазней, не меў пэўнасцi, чые парэшткi былi перанесены пад помнiк, i цi напэўна тыя мёртвыя хацелi б адыгрываць ролю iдэалагiчнага экспаната пад савецкiм помнiкам. А раптам гэта пахаваны партызаны-АКоўцы?
У Траецкiм прадмесцi я рашыла зайсцi ў рэстаран, але ён быў зачынены на абед. Тады пайшла далей да цэнтра ўздоўж Нямiгi да блiжэйшага бара, каб неяк знейтралiзаваць сiлу выпiтага пiва. Зайшла ў невялiкую iтальянскую кавяраньку "Grip". Заказала ў бары каву з экспрэса i тады пачула за плячыма выбух рогату.
Яна з Дзiмам у куце залы. На крэсле побач гiтара. Дзiма, жэстыкулюючы ў паветры далонямi, нешта ёй тлумачыць. Яна згледзела мяне, але не хочучы перапыняць Дзiмаў расказ, махае мне рукамi, каб я падсела. Я падышла з фiлiжанкай. Павесiла сумачку на крэсла, пацалавалася з ёю, падала руку Дзiму. Холад. Чаму ўсё гэта мяне аж так мiтрэнжыць? Ува мне зноў падымалася хваля той незразумелай мне самой злосцi.
Дзiма тлумачыць ёй, на чым грунтуюцца фiнансавыя пiрамiды, - як набiваюцца людзi ў бутэльку. Прапанаваў, каб мы пайшлi на сустрэчу з "Еnergy Club". Я ўся ў маўчаннi сачу за яго паэтычнай лекцыяй па эканомiцы.
Я згадзiлася пайсцi з iмi толькi з прычыны яе позiрку, якiм яна мяне адарыла ў гэты момант.
XXXI
Дзiма павёў нас з кавярнi па лесвiцы ўгору ў будынак нейкага полiтэхнiчнага iнстытута. Савецкую цудоту аб'екта мела падкрэслiць велiзарная зашклёная вiтрына каля ўваходу з экспазiцыяй вялiкiх павыгiнаных i пажоўклых фотаздымкаў выдатных i галоўных iнжынераў, якiя, мусiць, да нядаўняга, расчэрчвалi на сваiх пульманах будучыя мадэлi рухавiкоў для грузавых аўтамабiляў, трактараў, танкаў а можа, i касмiчных караблёў. Частка гэтых iнжынераў у памятых пiнжаках да сёння цягаюцца з партфелямi на працу. Дастаюць, нябось, загорнуты ў газету сняданак i, сёрбаючы з кубка гарбату, азiраюць шэрыя сцiжмы маладых людзей, што сноўдаюцца па будынку, шмат памяшканняў у якiм здадзена ў арэнду фiрмам, натарыятам, крамам i пад аптовыя склады.
Да залы, дзе збiраюцца сябры "Energy Club", трэба прайсцi некалькi ярусаў, два доўгiя цёмныя калiдоры i кароткi адрэзак праз закратаваную мадэльную майстэрню. Сярод вялiзных мадэляў рухавiкоў i прыстасаванняў з невядомым прызначэннем стаяць арганiзатары сустрэчы ў "Energy Club". Акiдаюць нас вачыма. Дзiма пачынае нешта блытана тлумачыць, што ён ад Сашы i прывёў дзвюх новых кандыдатак. Элегантна апранутыя маладыя людзi з разуменнем кiваюць галовамi. Добра, што прывёў кандыдатак, але сам ён апрануты неадпаведна. Умовай уваходу на сустрэчу клуба ёсць чыстая белая кашуля, гальштук i пiнжак. Дзiма са зласлiва тузае свой выцягнуты свiтар i малапераканаўча даводзiць iм, што вяртаецца з падарожжа, што забыўся, што доўга нас умаўляў. Глядзiць на мой збянтэжаны твар, i яго надзея, што мужчыны прапусцяць, памяншаецца. Падыходзiць да нас i просiць дужа не пераймацца, бо як ацэнена, мы апрануты дастаткова элегантна i можам увайсцi, а ён тым часам пачакае ў калiдоры на Сашу i, магчыма, неяк уплiшчыцца пасля адкрыцця сустрэчы. У залу за майстэрняй заходзяць яшчэ астатнiя прыпозненыя сябры клуба. Адзiн мужчына забiрае на сябе маю ўвагу сваёй штучна напятай паставай. Адразу кiдаецца ў вочы, што ён небагаты, пiнжак пазычыў у падначаленага калегi цi ў брата, а ад чуйнага вока прапускнiкоў прыкрывае вялiкай пластыкавай рэкламнай сумкай прыбруджаныя старыя адзiдасы.
У зале пануе настрой шаноўнай паважнасцi, як перад набажэнствам альбо арганным канцэртам. Сцэна без дэкарацыяў. Стол, некалькi крэслаў, на стале зялёнае сукно. Мужчына ў гранатавым гарнiтуры расстаўляе мiкрафоны i праекцыйны апарат для прагляду. Пракiдае некалькi слайдаў з нейкiмi тэкстамi, таблiцамi i схемамi.
На сцэну бадзёра ўскоквае юнак з галiвудскай, прыклеенай да твару ўсмешкай. Высiльваючыся на энтузiязм, прадстаўляе кiраўнiцтва клубу, вiтае новых сяброў i кандыдытаў.
Умова сяброўства ў клубе - унёсак у форме трохсот даляраў з абавязацельствам прыцягнення на сустрэчы новых сяброў. За год трэба прывесцi пяць кандыдытаў. Чым больш прыдбаеш новых сяброў, тым вышэйшы будзе твой статус у клубе.
Чарговы энтузiяст уключае праектар i паказвае таблiцу i схемы. Тлумачыць, як проста i можна баржджэй дапяць да багацця.
Мы пераглядваемся, усё больш i больш расчараваныя прымiтыўнасцю такога круцельства. Але калi публiка выбухнула воплескамi i крыкамi запалу, перапыняючы евангелiчныя "сведчаннi" ўжо маёмасных сяброў, не вытрымалi i ўсталi выйсцi.
Аж - у дзвярах дарогу заступае рослы юнак. Не дазваляе i махае рукою ўбок сцэны аднаму з кiраўнiкоў клуба. Той развязна падыходзiць i просiць на хвiлiнку ўбок. Выпытвае, хто мы такiя будзем, што тут рабiлi, як прайшлi i хто нас прывёў. Дзiма, якi чакаў у другiм канцы мадэльнай залы, убачыўшы нас, падбягае. Густа тлумачыць, што ён ад Сашы. Кiраўнiк незадаволена кiвае галавой i катэгарычна заяўляе, што, калi мы не ўваходзiм, як сябры, у клуб, дык абавязаныя абсалютна маўчаць пра тое, што тут бачылi i чулi ў зале. Iнакш бо можам мець клопаты. У доказ гэтага з-за парт'еры высоўваецца гладкi фэйс аднаго з ахоўнiкаў i мерае нас халодным зiркам.
Дзiма перапрашаецца за ўсю гэтую замешку i, беручы нас за руку, цягне да выхаду. Кiраўнiк яшчэ раз пытаецца, цi не журналiсты мы, i, прыклаўшы палец да вуснаў, жагнае нас апошнiм наказам.
Дзiма на вулiцы распытваецца пра ўражаннi.
Яна кажа, што пасля ўсяго гэтага ёй проста рупiць пайсцi ў касцёл i памалiцца. Iдзём утраiх да сабора. Сутуняецца. У катэдры хор рэпетыруе перад урачыстасцямi Божага Цела. Слухаем лацiнскiя песнi. Адразу неяк сэрцу адлегла i палегчала.
Калi выходзiм з катэдры, Дзiма дае мне знак, што цяпер хоча застацца з Ёю адзiн, што сам правядзе яе дамоў i гэтак далей. Гляджу на яе i яе недарэчны выбар прыпячатваю сваёй кiслай мiнай.
Дзiва бярэ, адкуль столькi сiмпатыi да Дзiмы, якi ў мяне больш асацыiруецца з бычком-асемяняльнiкам, чым з адухоўленым бардам, якi трынькае на гiтары расейскiя цi нейкiя там беларускiя рамансы.
Пакiдаю iх адных, холадна пацiснуўшы ёй руку на развiтанне.
XXXII
Вяртаюся на Маркаву кватэру, абмiнаючы мужчыну ў куфайцы пад лятарняй. Зноў нешта перабiрае на блясе. Каменьчыкi з попелу, кавалкi вугалю. Падыходжу i спрабую разгаварыць яго. З хвiлiну стаю, перш чым ён падымае галаву. Мармыча нешта неўразумелае, але я ўжо здомыслу ведаю, - сартуе, выбiрае тое, што яшчэ можна спалiць у печы, адкiдаючы непрыдатнае. У печах увесь вугаль не згарае, бо надта ж благая iх канструкцыя, якая не ўпускае ўсярэдзiну дастаткова паветра. А таму пасля спалу застаецца шмат чаго, што можна ўжыць другi раз. Тлумачыць мне гэта даволi складана, штохвiлiны вырыгаючы з сябе кленiчы цi лаянку.
Марка яшчэ няма дома. Я раблю сабе гарбату i, заглыбляючыся ў свае думкi, стараюся думаць затаiўшы дух. Камень на палiцы дадае мне бадзёрай надзеi. Кнiга Грэткоўскай падабаецца ўсё менш i менш. Адкладваю яе i бяруся за "Алхiмiка" Паола Коэла.
Прачынаюся сярод ночы. Прыехаў Марк. Кладзецца каля мяне i накрывае коўдрай. Ад яго пахне алкаголем i папяросамi. Я пагладжваю бараду добрага латыша, i мы засынаем у абдымках.
XXXIII
Ранiцай Марк расказаў мне незвычайнае здарэнне. Ён вяртаўся на сваiм аўто з Рыгi. Каля Менска яго спынiлi дзве маладзенькiя дзяўчынкi. Дзве вясковыя красунi, што выправiлiся ў вялiкi горад на рэгулярнае паляванне. Было вiдаць, што гэта ахвотнiцы да нейкай прыгоды. Марк без лiшнiх залётаў пачаставаў iх кавай i булачкамi ў кавярнi "Салодкi фальварак". Пасядзелi, пажартавалi i рашылi схадзiць на пiва. Дзяўчаты не ўтойвалi, што ў сваёй вёсцы пад Менскам не так лёгка знайсцi адпаведных кавалераў. Зусiм iншае ў вялiкiм горадзе. Марка павяло на жарты, прапанаваў правесцi вечар разам. Дзяўчаты нясмела папрасiлi знайсцi калегу, каб было да пары. Тут спрыт альбо эратычны iнтэлект Марка падказаў яму фартэль. Пры iх ён патэлефанаваў са свайго мабiльнiка фiктыўнаму прыяцелю i дамовiўся з iм спаткацца ў гатэлi пад Менскам. А сам паехаў туды з дзяўчатамi i там доўгiя хвiлiны чакання ў знятым нумары разнастаiў сабе папiваннем вiна, каналамi ТV i лёгкай гутаркай з дзяўчатамi. Ён ведаў, што павалютку распалiць у iх апетыт на секс i спакойна раскручваў бяседу. Абедзьве дзяўчыны, ужо добра знецярлiвелыя i разгарачаныя, пачалi настойлiва распытвацца, калi ж урэшце прыедзе той калега. Хiхiкаючы, яны перашэптвалiся, час ад часу кiдаючы ўбок Марка апетытныя позiркi, як недвухсэнсоўныя намёкi. Пад канец Марк прапанаваў пайсцi выкупацца i тады разам утраiх далей чакацьмуць калегу. Праз паўгадзiны пярэшаптаў i хiхiкання, што даляталi з ваннай, выйшла першая. Маладзюткая брунетачка з ладненькiм худзенькiм тварыкам. Белая, як сцяна. Авiнутая толькi ручнiком, прысела каля Марка на ложак. Прызналася, што якраз сёння яны рашылi справiць свае семнаццацiгодзе. Адной будзе праз некалькi дзён, другая два месяцы таму пераступiла парог сталасцi. Але ж гэта няважна, гэта толькi сiмвалiчныя даты. Абедзве ўжо здавён хочуць пазбыцца свайго дзявоцтва з якiмi-небудзь прыстойнымi хлопцамi, але каб не з iхняй роднай вёскi. Марк, увесь у жары, пачаў далiкатныя пяшчоты. Ён не верыў, што яны нечапанкi. Калi праз некалькi хвiлiн разагрэў яе пацалункамi, яго пальцы павандравалi па сцягенцах. Там памiж далiкатных завiткаў дзявочых валасоў натрапiў на гарачую крынiцу вiльготы. Апусцiў пальцы памiж саромнымi губамi i з гiнекалагiчным досведам праверыў вузкi праход. Сапраўды, аўтэнтычна непачатка, уся ў дрыжыках i войкх, са страхам, бяссiла чакае развiцця падзей. Далей метадычна пачаў даводзiць яе цела да поўнай кандыцыi, каб пры як мага меншым болю ўвайсцi ў яе i разарваць сваiм чубчыкам прастору раскошы i асалоды.
Я гляджу на яго палымяныя вочы. Расказвае з такiм захапленнем, што гэта як адкрыццё новай краiны, новага ландшафту, смакаванне экзатычных страваў i ўпiванне моцным напоем невядомага паходжання з невераемным пахам. Ён яшчэ так праняты тым здарэннем, што я бачу яго ўзведзены чэлес у штанах i расчырванелыя шчокi. Кажа, што падобнае трапiлася яму другi раз у жыццi. Першы раз пераспаў са сваёй аднакласнiцай у васемнаццаць гадоў. Але тое было, як бура, нават не спрамогся насыцiць сваёй разняволенай фантазii, як ужо i закончылi, бо дзяўчына моцна закрывавiла. А тут зусiм спакойна, без драмаў. Аматарка прыгодаў - вось яна: ляжала пад iм i ўздыхала, даючы выйсце ўсiм сваiм дзявочым летуценням.
Змешаная са страхам асалода спрычынiла тое, што яна амаль не адчула хвiлi прабiвання праз дзявочую плеўку. Марк даволi спорненька закончыў, бо такi дарунак лёсу быў i для яго таксама раскошнай неспадзяванкай. За сцяной у ваннай другая дзяўчына чакала сваёй чаргi. Аказалася, што яны прынялi рашэнне па чарзе аддацца Марку, метадычна трацячы свой найкаштоўнейшы скарб. Марк, вiдаць, зрабiў на iх уражанне годнага мужчыны. Рашылi не чакаць прыяцеля. Калi першая сышла з ложка i на хвiлiну знiкла ў ваннай, паявiлася другая таксама авiнутая купальным ручнiком. Яна была яшчэ больш напалоханая, чым яе сяброўка. Але таксама поўная рашучасцi. Халодным, амаль дакладна разлiчаным голасам сказала яму прыступаць да справы. Легла на спiну, скiнуўшы з сябе ручнiк. Марк, ашаломлены першым актам, яшчэ не прыйшоў да памяцi. Як i ў першым выпадку праверыў, цi сапраўды дзяўчына яшчэ нечапанка. Так, была. Пачаў змушаць сябе на пяшчоты. Але нiчога з таго не выходзiла. Той, як на злосць, занаравiўся i пастанавiў не паддавацца. Гульня задоўжылася, трывала ўжо пяць, дзесяць, пятнаццаць мiнут. I анi. Тады ён папрасiў дзяўчыну, каб яна ўзяла ў руку яго мужчынскасць. Тая абурылася. О не! Каб, дык не! Марк быў на краi роспачы. Меў пад сабою другую па чарзе цэлку i не спрамогся адным банкетам справiць два вяселлi.
А тым часам дзяўчына ўся аж перавялася. I гэта толькi пагаршала справу. Нарэшце ён рашыўся адысцiся на хвiлiнку, што давала яму магчымасць уцячы i выблытацца з гэтага недарэчнага становiшча. Сказаў, што хоча яшчэ раз патэлефанаваць прыяцелю, каб той прыехаў. Дзяўчына ўстала з ложка i пабегла ў ванную. Марк, не доўга думаючы, пацiхеньку сабраў манаткi i - шмуль з хаткi, стараючыся ўцячы без лiшняга шуму. Калi ехаў машынай, у iм мяшалася пачуццё палёгкi, вiны, са смакам перажытай асалоды i плягi адначасова.
XXXIV